SARI ÂŞIK VE MÎR SEYYİD AKABÂLÎ NESLİ

Eski dönem tezkirecileri Ozan-Âşık sanatından söz etmedikleri için kadim

Anahtar Kelimeler:

Sarı Âşık, Akabâlî, Mirzâde Mustafa Fahreddin, Mîr Seyyid Hamza Nigârî, Seyyid Muhammed Şemseddin

SARI ASHIK AND MIR SEYYID AKABALI’S DESCENDANTS

As the ancient collections of biography do not talk about the art of Ozan-Ashik,the antiquity of creativities cannot reach to the day-to-day like our classicalworks. Sari Ashik is one of the most mysterious ozans, so a lot of conflictinginformation was given about him. The article about Sari Ashik published inthe magazine “Knowledge about Azerbaijani country” in 1934, Istanbul, wasthe first one about Sari Ashik appeared abroad and the third research about theozan after Garadaghi and Salman Mumtaz’s articles published in Azerbaijan.Though more than 80 years passed from the publication of this article, it stilldraws attention as a most distinctive research about the ashik art. This valuablearticle hasn’t been worthily researched by the scholars up to now and the mainreason of it could be the lack of knowledge about the author. The author justhimself reveals the mystery of the article. The author was called Mirzadeh M.Fahreddin. His real name is Mustafa Fahreddin Akabali (1889-1972) and he isMir Mustafa’s grandson, who is Mir Seyyid Hamza Nigari’s cousin. We considerthat this article, which will open the new ways to the scientific discussionsabout Sari Ashik’s real name, especially, the period he lived in, will changethe contradictious opinions on this topic from the standpoint of Mirza MustafaFahreddin’s “Sari Ashik, one of the Azerbaijani ashiks” and Mir Seyyid HamzaNigari’s “Humayu-Arsh” works. We have done our study following the threegenerations of the famous seyyid descendant: Seyyid Muhammad ShemseddinAkabali (Mir Seyyid Hamza Nigari’s great-great-grandfather), Mir SeyyidHamza Nigari and Mirzadeh Mustafa Fahreddin Akabali.

Keywords:

Sari Ashik, Akabali, Mirzadeh Mustafa Fahreddin, Mir Seyyid Hamza Nigari, Seyyid Muhammad Shemseddin,

PDF

___

AHUNDOV, E., Sarı Âşık. Şiirler, “Azerneşr”, Bakü, 1966.
ALTUNBAŞ, Kurtuluş, Divan-ı Seyyid Nigârî, C. 2, Cem Ofset, Samsun, 2004.
ARASLI, H., XVII-XVIII. Asır Azerbaycan Edebiyatı Tarihi, Azerbaycan Üniversitesi Neşriyatı, Bakü, 1956.
AYAR, A.R. - ÖZEL, R. O., “Osman Fevzi Olcay’ın “Menakıp-ı Mîr Hamza Nigârî” Adlı Risalesi”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Amasya Üniversitesi Matbaası, S. 3, 2014, s. 187-201.
BAYATILAR (Haz. Memmedova Asya), “Elm”, Bakü, 1977.
BALKAYA, Âdem, “Halkbilim Kuramları Işığında Âşıkların Şiirlerini Yazıya Geçirmeme Nedenleri Üzerine Düşünceler”, Karadeniz Dergisi, S. 22, 2014, s. 25-36.
BEHÇET, Behlül, Sarı Âşık’ın Bayatıları, “Seda”, Bakü, 2006.
BİLGİN, A. Azmi, Divan-ı Seyyid Nigârî, Kule Yayınları, İstanbul, 2003.
BİLGİN, A. Azmi, “Nigârî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 33, İstanbul, 2007, s. 85-87.
ATALAY, Besim, Dıvanü Lügat-it-Türk Dizini, C. 4, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1986.
DUYMAZ, Ali, “Sözün Yazılaşması Yazının sözleşmesi: Cönkler”, Millî Folklor, Yıl 28, S.111, 2016, s. 14-27.
EFENDİYEV, Paşa, Azerbaycan Şifahi Halk Edebiyatı, “Maarif”, Bakü, 1992.
EMEKSİZ, Abdulkadir, “Karacaoğlan Kimliği”, (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 38: 2007, Ankara), Edebiyat Bilimi Sorunlar ve Çözümleri, C. 2, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları: 5/2, Ankara, 2008.
HALİLOV, Rıza, “Behlül Behçet ve Sarı Âşık’ın Bayatıları, Seda”, Ön Söz, Bakü, 2006, s. 4-11.
HASANOVA, Şelale, Muhaceret İrsimizin “Yurt Bilgisi”, www.yysq.org Elektron Kitap N 24 (86 - 2015).
HEKİMOV, Mürsel, Âsık Sirinin Nevleri, A.P.İ. Yayınları, Bakü, 1987.
İBRAHİMOV, Mirza, Âşık Poeziyasında Realizm, Azerbaycan İlimler Akademisi Neşriyatı, Bakü, 1966.
ИДЕЛЬБАЕВ, М.Х., “Авторская изустная поэзия средневековой тюркской словесности и Хабрау йырау”, Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук, Материалы международной научной конференции “Общество, наука, инновации”, “ИСИ”, Москва, 27-28 августа 2014.
ИМАНОВ, Камран, Армянские инородные сказки, Типография “Indigo”, Баку, 2008.
KAFKASYALI, Ali, İran Türk Edebiyatı Antolojisi, C.1, Atatürk Üniversitesi Basımevi, 1.Baskı, Erzurum, 2002.
KALAFAT Yaşar, Balkanlardan Uluğ Türkistan’a Türk Halk İnançları- II, Berikan Yayınevi, Ankara, 2007.
KARADAĞİ H, Tezkire-i Karadaği, Azerbaycan Elyazmaları Enstitüsü, Arşiv: Az. EAREF No: 7602.
KASIMLI, Meherrem, “Bayatılarımızın Hayret Heykeli - Sarı Âşık”, Ozan Dünyası, No: 5(26), 2015, s. 11-18.
KÖPRÜLÜ, Fuad, Türk Saz Şairleri, Güven Basımevi, Ankara, 1962.
KÖPRÜLÜ, M.Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi, 2. Basım, Ötüken Neşriyatı A.Ş., İstanbul, 1980.
KÖPRÜLÜ, Fuad, “Türk Edebiyatı’nda Âşık Tarzı’nın Menşe’ ve Tekâmülü Hakkında Bir Tecrübe”, Edebiyat Araştırmaları, Türk Tarih Kurumu, 3.Baskı (Tarih Kurumunda İlk Basım 1966), Ankara, 1999, s. 195-238.
MELİKOFF, İrene, Hacı Bektaş, Efsaneden Gerçeğe, (Çev. Turan Alptekin), Cumhuriyet Kitapları, 7. Baskı, Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 2010.
MİRZÂDE, Mustafa Fahreddin Akabâlî, Hümâ- yı Arş. Karabağlı Şeyh Mîr Hamza Nigârî’nin Menakıpnamesi, (Haz. Rıhtım M.), “Nurlar”, Bakü, 2015.
MİRZÂDE, Mustafa Fahreddin, “Azeri Âşıklarından Sarı Âşık”, Azerbaycan Yurt Bilgisi, S. 29, Bürhanettin Matbaası, İstanbul, 1934, s. 176-178.
HASANKIZI, Almaz, Muhacerette Folklor Araştırmaları, I. Kitap, “Elm ve Tahsil”, Bakü, 2015.
MÜMTAZ, S., “Âşık Abdullah”, Azerbaycan Edebiyatının Kaynakları, “Yazıcı”, Bakü, 1986.
NAMAZOV, Kara, Ozan-Âşık Sanatının Tarihi, “Elm ve Tahsil”, Bakü, 2013.
NEBİYEV, Azad, Azerbaycan Halk Edebiyatı, “Elm” neşriyatı, Bakü, 2006.
SARI ÂŞIK, Gül Defteri (Haz. İlham Kahraman), “Adiloğlu”, Bakü, 2011.
TANSEL, Fevziye Abdullah, “Halk Şairlerimizin Küçümsenmesi ve Tahkiri Mes’elesi”, TTK Belleten, XLIX/194 (1985), s. 313-333.
ÜSTAT ÂŞIKLAR (Haz. P.Efendiyev, M.Hekimov, N.Memmedova), “Gençlik”, Bakü, 1983.
VELİYEV, Vagif E., Azerbaycan Folkloru, Maarif Neşriyatı, Bakü, 1985.