ÖTEKİ İSTANBUL’UN ANLATISI: KAFAMDA BİR TUHAFLIK ADLI ROMANININ YAPISALCI METODOLOJİ IŞIĞINDA ÇÖZÜMLENMESİ

Postmodern Türk edebiyatının öncü isimlerinden birisi olan Orhan Pamuk’un Kafamda Bir Tuhaflık adlı romanı olay, durum ve mekân bağlamında diğer romanlarından farklı nitelikler barındırır. Romanın baş-kişisi olan, İstanbul’un bir anlamda “öteki” sakinlerinden birisi olarak görülmesi gereken Mevlut’un yaşamındaki olay ve durumların ve bu olay ve durumlar üzerinden Türkiye’nin 1960’lardan sonra göç, siyasi darbe, liberal ekonomiye geçiş vs. gibi olgularla birlikte hızlanan toplumsal formasyon sürecinin yansımalarının dahil olduğu kurguya sahip roman, tüm bu özellikleri ile “öteki İstanbul”un bir anlatısı olarak da görülebilir. Bu incelememizde, söz konusu romanı Tzvetan Todorov’un özgül yapısalcı yönteminin ışığında ele alarak onun yapısal unsurlarını ve bu unsurlar arasındaki bağıntılarını açığa çıkarmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler:

Postmodern Türk edebiyatı, roman, Orhan Pamuk, Kafamda Bir Tuhaflık, toplumsal formasyon, yapısalcılık, göstergebilim

-

The novel named Kafamda Bir Tuhaflık (A Strangeness in my Head in English) by Orhan Pamuk who is one of the pioneers of postmodern Turkish literature contains different qualities from his other novels in the context of event, state and space. The novel, has an editing that is included events and circumstances in the life of Mevlut and in terms of those events and circumstances Turkey’s formation process after the 1960’s with facts as migration, conflict of right and left, coup d’etats, transition to the liberal economy and so on, who is protagonist of the novel and should be viewed in a sense as an “other” resident of Istanbul, can be viewed as a narrative of the other Istanbul with all these qualities. At the same time, the aforementioned novel presents richness with regard to both style and theme. We can interpret the novel’s style as an intersection of styles of different text genres (letter, poetry, newspaper etc.). In addition to this, when we regard the aforementioned novel in terms of thematic, we can say that some events -such as loneliness, love, poverty, homicide- contribute its semantic aspect. In this review we will try to disclose the aforementioned novel’s structural elements and relations between these elements by approaching in the consideration of Tzvetan Todorov’s specific structuralist method

Keywords:

-,

PDF

___

AKTULUM, Kubilay, Parçalılık/Metinlerarasılık, Öteki Yayınevi, Ankara 2004.
BAHTİN, Mihail, Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar, çev. Cem Soydemir, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2014.
BARTHES, Roland, Göstergebilimsel Serüven, çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2012.
BUTOR, Michel, Roman Üstüne Denemeler, çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, Düzlem Yayınları, İstanbul 1991.
ÇETİN, Nurullah, Şiir Çözümleme Yöntemi, Öncü Kitap, Ankara 2010.
EAGLETON, Terry, Edebiyat Kuramı: Giriş, çev. Tuncay Birkan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2011.
ECEVİT, Yıldız, Orhan Pamuk’u Okumak: Kafası Karışmış Okur ve Modern Roman, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
ECO, Umberto, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, çev. Kemal Atakay, Can Yayınları, İstanbul 2013.
ERGİYDİREN, Sevinç, Eleştiride Fenomenolojik Yaklaşımlar, Hece Yayınları, Ankara 2007.
ESEN, Nüket/KILIÇ, Engin, Orhan Pamuk’un Edebi Dünyası, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
JAHN, Manfred, Anlatıbilim, çev. Bahar Dervişcemaloğlu, Dergâh Yayınları, İstanbul 2012.
JAMESON, Fredric, Dil Hapishanesi: Yapısalcılığın ve Rus Biçimciliğinin Eleştirel Öyküsü, çev. Mehmet H. Doğan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2013.
JAMESON, Fredric, Modernizm İdeolojisi, çev. Kemal Atakay-Tuncay Birkan, Metis Yayınları, İstanbul 2008.
KUNDERA, Milan, Roman Sanatı, çev. İsmail Yerguz, Afa Yayıncılık, İstanbul 1989.
MORAN, Berna, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul 2007.
MORAN, Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2: Sabahattin Ali’den Yusuf Atılgan’a, İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
OSKAY, Çınar, “Orhan Pamuk: Türkiye’de Düşünce Özgürlüğü yerlerde Sürünüyor”, Hürriyet Kelebek, 8 Aralık 2014.
PAMUK, Orhan, Kafamda Bir Tuhaflık, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2014.
PAMUK, Orhan, Saf ve Düşünceli Romancı, İletişim Yayınları, İstanbul 2011.
POSPELOV, Gennadiy N.,Edebiyat Bilimi, çev. Yılmaz Onay, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2005.
SAUSSURE, Ferdinand de, Genel Dilbilim Yazıları, çev. Savaş Kılıç, İthaki Yayınları, İstanbul 2014.
TODOROV, Tzvetan, Fantastik: Edebi Türe Yapısal Bir Yaklaşım, çev. Nedret Öztokat, Metis Yayınları, İstanbul 2012.
TODOROV, Tzvetan, Poetikaya Giriş, çev. Kaya Şahin, Metis Yayınları, İstanbul 2008.
TODOROV, Tzvetan, Yazın Kuramı: Rus Biçimcilerinin Metinleri, çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010.
YÜCEL, Tahsin, Yapısalcılık, Can Yayınları, İstanbul 2008.
YÜCEL, Faruk, Ötekinin Gözünden Orhan Pamuk: Beyaz Kale’yi Çevirmek, Aylak Adam Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2013.
ZISS, Avner, Estetik: Gerçekliği Sanatsal Özümsemenin Bilimi, ev. Yakup Şahan, Haylabaz Kitap, İstanbul 2011.