NİDÂÎ VE KIRIM TARİHİ HAKKINDA YENİ BİR ESERİ:NUSRET-İ GAZÂ-YI SÂHİB GERÂY HAN,HİKÂYET-İ BOĞDAN

Kırım Hanlığı'nın tarihi ile ilgili, özellikle XVI. yüzyıla aitson derece az kaynak mevcuttur. Bunlardan biri Kırım hanlarından Sahib Geray'ın (hanlığı 1532-1551) yakınında bulunmuş Remmal Hoca Nidaî'nin (1509?-1567?) Tarih-i Sahib Giray Han isimli eseridir. Bu kitap Histoire de Sahib Giray, Khan de CrimÃ©e de 1532 Ã 1551 ismiyle, Özalp Gökbilgin tarafından iki defa basılmıştır. (Ankara: 1973; İstanbul: 2000) Bu makalede, aynı yazarın daha önce bilinmeyen, üçü Sahib Geray Han dönemindeki olayları anlatan, toplam beş bölümden meydana gelen bir kitabını tanıtacağız. Önce Nidaî hakkında genel biyografik bilgi verilecek, sonra eserin birinci bölümü Gaza-yı Sahib Geray Han, Hikayet-i Boğdan edebî ve tarihî yönleriyle incelenecektir.Anahtar kelimeler: Kırım Tarihi, Klasik Türk Edebiyatı, Mesnevi, XVI. yüzyıl, Remmal Hoca/Hekim Nidaî

Anahtar Kelimeler:

Kırım Tarihi, Klâsik Türk Edebiyatı, Mesnevi, XVI. yüzyıl, Remmal Hoca/Hekim Nidâî

-

There are very limited primary sources on the history of the Khanate of Crimea in the 16th century. One of these sources was written by Nidâî or Remmâl Khodja (1508?/ 1567?) who was very close to Sahib Geray Khan (reigned 1532-1551), Târih-i Sâhib Geray Khan. This book was printed two times: Histoire de Sahib Giray, Khan de Crimée de 1532 à 1551/Ankara: 1973; İstanbul: 2000) by Özalp Gökbilgin. This paper is about another book of the same auther on the same subject. This book is written in verse (mathnawi form) and has five parts, three of them about Sahib Geray Khan’s time. Firstly biographical information of the auther is going to be given then the first part of the book, namely Gazâ-yı Sâhib Gerây Khan, Hikâyet-i Boğdan is going to be reviewed historicaly and literaly.

Keywords:

History of Crimea, Classical Turkish Literature, Mathnawi, 16th century, Remmal Hodja/Physician Nidâî.,

PDF

___

Abdullah Battal, “Kazan Yurdunda Bulunmuş Tarihi Bir Vesika, Sâhib Gerây Han Yarlığı”, Türkiyat Mecmuası, C. 2, İstanbul 1926, s. 75
ADIVAR, Adnan, Osmanlı Türklerinde İlim, Maarif Matbaası, 2. bs., İstanbul 1943.
ACAR, Serkan, “St. Petersburg Devlet Üniversitesi Şarkiyat Fakültesi Kütüphanesinde Bulunan Kırım Tarihi ile İlgili Eserlerin Bibliyografyası”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi/ Journal of Turkish World Studies, X/2, Kış, 2010, s. 39-49.
Ankaralı Hekim Nidâî, Genc-i Esrâr-ı Ma‘nî, İnceleme-Metin, (Haz. Nuran Öztürk), Karahan Kitabevi, Adana 2011.
ARGUNŞAH, Mustafa- SAĞOL YÜKSEKKAYA Gülden- TABAKLAR, Özcan, Tarihî Türk Lehçeleri, Karahanlıca, Harezmce, Kıpçakça Dersleri, Kesit, İstanbul 2010.
Âşık Paşa, Garib-nâme (Tıpkıbasım, Karşılaştırmalı Metin ve Aktarma), (Haz. Kemal Yavuz), 2 Cilt, Türk Dil Kurumu, İstanbul 2000. AY, Ümran, “Bir Deniz Savaşımızın Manzum Hikayesi: Fetihnâme-i Kal‘a-i Cerbe” 2. Turgut Reis ve Türk Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu, 1,-4 Kasım 2013, Turgut Reis – Bodrum.
_______, Nidâî, Dürr-i Manzûm, İnceleme, Karşılaştırmalı Metin, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2000.