1579 Tarihli Mufassal Tahrir Defterine Göre Sigetvar Nahiyesi’nde Sosyal ve İktisadi Hayat

Sigetvar, I. Süleyman’ın yaptığı son sefer sonucunda 1566 yılında Osmanlı topraklarına katılmış Macaristan’da bir kaledir. Fethedildikten sonra Budin Eyaleti’nin bir sancağı olan Sigetvar daha sonra müstakil bir eyalet durumuna gelmiştir. Bu makalenin amacı, arşivde bulunan 1579 yılına ait ilk mufassal tahrir defteri ışığında, reayanın hukuki durumu ve nüfusu hakkında bilgiler sunmaktır. Böylece, Sigetvar’ın Osmanlı hâkimiyetine geçmesi ile birlikte burada Osmanlı hâkimiyeti teşekkülü hakkında bilgi sahibi olunması amaçlanmaktadır. Çalışmanın ana kaynağını Almanya Arşivi’nde “Munich Collections” da bulunan 1579 tarihli 138 Numara ile kayıtlı mufassal tahrir defteri oluşturmaktadır. III. Murad dönemine ait olan defterin ilk sayfasında “Defter-i Mufasall-ı Liva-i Sigetvâr bi- Dergâh-ı Âlî” ibaresi yer almaktadır. Bu defterde, 1579 yılında Osmanlı hâkimiyeti altında bulunan Sigetvar’ın idarî yapısı, nüfus, iskân, yetiştirilen ürünler ve alınan vergiler hakkında ayrıntılı bilgiler mevcuttur.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, Sigetvar, Nahiye, Sancak, Tahrir Defterleri

Social and Economic Life in The Szigetvar Nahiyesi According to Cadastral Record Book Dated 1579

Sigetvar is a fortress in Hungary and it was added to the Ottoman lands in 1566 as a result of the last expedition made by I. Süleyman. After being conquered, Sigetvar, a sanjak of Budin Province, later became a detached state. The purpose of this article is to provide information about the legal status and population of Muslim and non-Muslim reaya in Sigetvar in the light of the detailed book of 1579. Thus, with the transition of Sigetvar to Ottoman domination, here is to give information about the Ottoman domination organization. The main source of our work is the registered grand registry book with the number 138 in 1579 in the "Munich Collections" in the German Archive. On the first page of the book belonging to the III. Murad period, the phrase “Defter-i Mufasall-ı Liva-i Sigetvâr bi- Dergâh-ıÂlî”islocated. This book contains detailed information about the administrative structure of Sigetvar, which was under Ottoman rule in 1579, population, settlement, products grown and taxes levied. As it is known, local history studies are very important in revealing the administrative organization, social and economic situation of a region.

Keywords:

Ottoman State, Sigetvar, Nahiye, Sancak, Tahrir Register,

PDF

___

Aktepe, Münir, “Szitgetvar Livâsı Kanûn-nâmesi”, Kanunî Armağanı, 187-202. Ankara: TTK Yay, 1970.
Barkan, Ömer Lütfi. “Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi”. Türkiyat Mecmuası. X: 1-25. İstanbul: 1953.
………………………., XV. ve XVI ıncı Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî Ekonominin Hukukî ve Malî Esasları, 1, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay., 2001.
Bilge, Sadık Müfit Bilge, “Macaristan’da Osmanlı Hâkimiyetinin ve İdari Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişmesi”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), 11, 33-81. Ankara: 2000.
David, Geza. “Kanije”. İslâm Ansiklopedisi. 24: 307-308. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, 2001.
………………… “Sigetvar”. İslâm Ansiklopedisi. 37: 157-159. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 2009.
Emecen, Feridun. “Çift Resmi”. İslâm Ansiklopedisi. 8: 309-310. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, 1993.
…………………. “Bennak” İslâm Ansiklopedisi. c.5:135-136. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, 1992.
Gökbilgin, M. Tayyip. “Nâhiye”. İslâm Ansiklopedisi. IX: 37-39. İstanbul: MEB Yayınları, 1964.
İnalcık, Halil. Hicri 835 Tarihli Sûret-i Defter-i Sancak-i Arvanid, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay., 1987.
………………., “Çiftlik”. İslâm Ansiklopedisi. 8: 313-314. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 1993.
İslamoğlu, Huricihan. Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Köylü, İstanbul: İletişim Yay., 1991.
Kallek, Cengiz. “Kile”. İslâm Ansiklopedisi. 25: 568-571. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, 2006.
Küçükaşçı, Mustafa Sabri. “Şehir”. İslâm Ansiklopedisi. 38: 441-446. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, 2010.
Lowry, Heath W., Trabzon Şehrinin İslamlaşması ve Türkleşmesi 1461-1583, çev. Demet ve Heath Lowry, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yay., 1998.
Madran, Nurettin. Tarım Sözlüğü, Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1966.
Şemseddin Sami. Kâmus-ı Alâm, 4. İstanbul: Mihran Matbaası, 1311.
Sahillioğlu, Halil. “Arûs Resmi”. İslâm Ansiklopedisi. 3: 422-423. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 1991.
Şahin, İlhan. “Nâhiye”. İslâm Ansiklopedisi. 32: 306-308. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 2006.
Tabakoğlu, Ahmet. “Resim”. İslâm Ansiklopedisi. 34: 582-584. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 2007.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı,.Osmanlı Tarihi, II. Ankara: TTK Yay., 1983.
Üçok, Coşkun. “Osmanlı Devleti Teşkilâtında Tımarlar”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2/1: 525-551. Ankara: 1944.