ÜMİT ÜNAL SİNEMASINA GÖSTERGEBİLİM AÇISINDAN BAKIŞ: “ARA” FİLMİNİN GÖSTERGEBİLİMSEL BAĞLAMDA İNCELENMESİ

Bu çalışma, Yeni Türkiye Sineması içinde yer alan, zamanda devamlılığı kesen bir kurguya sahip olmasıyla dikkat çeken Ümit Ünal’ın (2008) uzun metrajlı “Ara” filmine odaklanmaktadır. Metropolde yaşayan dört yetişkinin birbirleriyle olan ve aldatma teması üzerinden ilişkilerini konu alan film değişen dünyada bireyselleşme sorununu ön plana çıkarmaktadır. Dört iyi arkadaş mevcut ilişkilerini korurken birbirleriyle de farklı boyutlar içeren ilişkiler yürütmekte, sürekli bir “ara”da kalma durumunu dolayımlamaktadır. Çalışmada “Yabancılaşma” mekanlar ve bireysel çıkarlar üzerinden göstergebilim yöntemiyle işlenmekte, filmde verilmek istenen anlamlar ve karakterlerin bu süreçteki konumlanma noktaları gösterge ve kodların kullanımı irdelenmektedir. Göstergebilimin sinemaya uygulanmasındaki amaç, görsel sanatların diğer alanlarında olduğu gibi sinemanın da temelinin göstergelere dayanıyor olabileceğini ve bu göstergelerin göstergebilimsel analiz ile ortaya çıkarılmasını sağlamaktır. Görüntülü anlatım yönetmeni dar kalıpların içine sıkıştırırken göstergebilim her nesne ve söze anlamlar yükleyerek izleyiciye istenen duyguyu aktarmaya yardımcı olur. Doğu-Batı sentezini içinde barındıran filmin ayrıntıları, karakterlerin kendilerine buldukları çıkış noktaları ve özellikle ikili ilişkileri incelenerek mevcut döngünün kırılabilme olasılığı ele alınmaktadır. Diğer ülke sinemalarında olduğu gibi Türk sinemasında da göstergebilime yer verilmeye başlanması değişen dünya düzeninde ülkemizde gelişmelerin yakından takip edildiğinin önemli kanıtını oluşturur. 2008 yılında Ümit Ünal’ın yönetmenliğini yaptığı bu film göstergebilimin sinemaya uyarlanmasının örneği olarak dikkat çeker, sinematografinin göstergebilimsel analize uygunluğunu ve çözümlemecilere sunduğu olanakları ortaya çıkarır.

A SEMIOLOGICAL APPROACH TO ÜMİT ÜNAL’s CINEMA: A SEMIOLOGICAL ANALYSIS OF THE FILM “ARA”

This study focuses on feature-length movie “Ara” by Ümit Ünal (2008) which draws attention due to it is in New Turkey Cinema and has a fiction that cuts the continuity. The movie which focuses on the relationship between four adults in the metropolis and the theme of cheating, highlights the issue of individualization in the world. While four good friends maintain their existing relationships, they conduct relationships with different dimensions and mediate the situation of “to caught in the middle”. In this study, “alienation” is processed by means of semiotics through spaces and individual interests and the meaning of the movie and the positioning points of the characters in this process, the use of indicators and codes are examined. The aim of applying semiotics to cinema is to ensure that the basis of cinema as in other fields of visual arts may be based on indicators, and that these indicators are revealed by semiotic analysis. While the video narration director squeezes the director into narrow patterns, semiotics helps to convey the desired emotion to the audience by loading meanings to each object and word. The details of the movie which includes the East-West synthesis, the exit points of the characters and especially the bilateral relations are examined and the possibility of breaking the current cycle is discussed. The introduction of semiotics in Turkish cinema as in other country cinemas constitutes important evidence that developments in our country are closely monitored in the changing world order. This movie, directed by Ümit Ünal in 2008, draws attention as an example of the adaptation of semiotics to cinema, revealing the suitability of cinematography to semiotic analysis and the opportunities offered to analysts.

PDF

___

Akpınar, Ayşen; Dedehayır, Handan (Der.), (2009), Kadın ve Mekân, İstanbul: Turkuaz.
Ayvazoğlu, Beşir (2000), Güller Kitabı, İstanbul: Kapı Yayınları.
Bachelard, Gaston (1996) Mekânın Poetikası, çev. Aykut Derman, İstanbul: Kesit Yayıncılık.
Bayraktar, Nesrin (2014) “Dilbilimi”, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Büker, Seçil; Akbulut, Hasan, (2009), Yumurta: Ruha Yolculuk, Ankara: Dipnot Yayınları.
Courtes, J. (1976) “Introduction à la Sèmiotique Narrative et Discursive Méthodologie et Application”, Paris: Hachette.
Dervişcemaloğlu, Bahar (2016) “Anlatıbilime Giriş”, İstanbul: Dergah Yayınları.
Eco Umberto (2009) Çirkinliğin Tarihi, İstanbul: Doğan Yayınları.
Eco Umberto (1996) Gülün Adı, çev. Şadan Karadeniz, İstanbul: Can Yayınları.
Fontanille, J. (1999) “Sémiotique et Littérature Essais de Méthode”, Paris: Presses Universitaires de France.
Gödelek, Kamuran (2010) Kierkegaard, İstanbul: Say Yayınları.
Güngör, Nazife (1993) Arabesk: Sosyo-kültürel Açıdan Arabesk Müzik, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Gürbilek, Nurdan (2005) Ev Ödevi, İstanbul: Metis Yayınları.
Gürbilek, Nurdan (2009) Vitrinde Yaşamak 1980’lerin Kültürel İklimi, İstanbul: Metis Yayınları.
Horney, Karen (1999) Ruhsal Çatışmalarımız, Yapıcı Bir Nevroz Teorisi, Ankara: Öteki Psikoloji Dizisi.
Kandiyoti, Deniz (1997) Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar, Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler, İstanbul: Metis Yayınları.
Kıran, Zeynel ve Kıran (Eziler) Ayşe (2000) Yazınsal Okuma Süreçleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
Kıran, Z. &Eziler Kıran, A. (2007) “Yazınsal Okuma Süreçleri”, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Kıerkegaard, Soren (2009) Ölümcl Hastalık Umutsuzluk, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Küçükerdoğan, Rengin (2009) “Reklam Nasıl Çözümlenir”, İstanbul: Beta Yayınları.
Lurie, Alison (2000) The Language of Clothes, New York: First Owl Books.
Özbek, Meral (2010) Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İstanbul: İletişim yayınları.
Rifat, Mehmet (2013) “Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü”, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Segal, Lynne (1992) Ağır Çekim, Değişen Erkeklikler, Değişen Erkekler, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Scott. C. James (1995) Tahakküm ve Direniş Sanatları, Gizli Senaryolar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Saussure, de Ferdinand (2014) “Genel Dilbilim Yazıları” (Çev. Savaş Kılıç), İstanbul: İthaki Yayınları.
Walter Benjamin (2002) Pasajlar, çev: Ahmet Cemal, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Akalın, Mehmet "Orta Sınıfa Yönelik Konut Reklamlarının Göstergebilimsel Yöntemle Analizi". Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6 / 2 (Aralık 2015): 487-514.
Arslan, Halime; EVLİCE Yunus Emre (1995) “Psodologia Fantastika (Düşlemsel Yalan)”, Kriz Dergisi. 3 (1–2) 69-72.
Büker, Seçil (2001), Korku Burnu’nda Ölümsüz Tanrı Yıldıza Karşı, Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
Büker, Seçil (2001) “Kimlik Değiştirme Aracı Olarak Şal: Lekeli Kadın”. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası İletişim Sempozyumu. Dervişcemaloğlu, Bahar (2008) “Göstergebilim”, http://www.egeedebiyat.org/docs/493.pdf, (Erişim: 24.06.2019).
Kalkandelen, A. Halil (2008), Nevai Bahçesinde Güller, Goncalar, Erzurum: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 29, s: 103-117.
Kamışlı, Elif (2007) “Melankoli ve Parlayan Zırhlı Şövalye Sendromu”, Cogito.
Kurtuluş, Kemal, (1973) Reklâm Harcamaları, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1830, İşletme Fakültesi, No:16.
Özcan, E. (2007) “Göstergebilimsel Açıdan Reklam Dilinin Tüketim Toplumuna Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Grafik Bölümü.
Şişmanoğlu, Şehnaz (2003) Behçet Necatigil ve Şiirin Ev Hali, Ankara: Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1986), İstanbul: Dergâh Yayınları, Cilt 3.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ