TÜRKİYE’DE TARIM VE GIDA SEKTÖRÜNÜN REKABET GÜCÜNÜN ÖLÇÜMÜ

Tarım sektörü sadece ülkelerin beslenmesi açısından önemli olmayıp, dış ticarete konu olması yönüyle de stratejik özellik taşımaktadır. Bu yönüyle de tarım sektörü uluslararası ilişkilerin vazgeçilmez bir parçasını oluşturmaktadır. Küresel düzeyde DTÖ politikalarının etkisiyle de küresel ticaret serbestleşmeye devam etmektedir. 1980 yılında 2 trilyon $ seviyesinde olan toplam küresel ihracat hacmi, 2017 sonunda 17,7 trilyon $’ı aşmıştır. Türkiye’de ise 2002 yılında 36,1 Milyar $ olan ihracat 2018 itibariyle 167,9 Milyar $’a, aynı dönemde tarımsal ürünler ihracatı ise 4,1 Milyar $’dan %356,5 oranında artışla 18,5 Milyar $’a yükselmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’nin tarım ve gıda sektörünün rekabet gücünün 1990-2018 dönemine ait endüstri içi dış ticaret değerleri dikkate alınarak ölçümü amaçlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre toplam tarım ürünleri dış ticaretinde 28 yıllık dönemde endüstri içi ticaret değeri ortalaması 0,92 iken, bu değer gıda maddelerinde 0,72 olarak tespit edilmiştir. Türkiye’nin tarım ve gıda ürünleri dış ticaretinde yüksek endüstri-içi ticaret avantajına sahip ve gelecek açısından potansiyeli bulunan bir ülke olduğu söylenebilir. Bununla birlikte rekabette var olan karşılaştırmalı rekabet avantajının korunması ve rekabet gücünün arttırılmasında; maliyetlerin azaltılması, yerel ve coğrafi işaret gibi araçlar yoluyla markalaşmanın arttırılması, kayıtdışı ile mücadele, dış ticarette pazar çeşitlendirmesi, katma değeri yüksek ürünlerin üretilmesi ve dijital tarıma geçiş süreçlerine yatırım yapılması önemli rol oynayacaktır.

MEASUREMENT OF COMPETITIVENESS OF AGRICULTURE AND FOOD SECTOR IN TURKEY

The agricultural sector is not only important in terms of the nutrition of the countries but also has a strategic feature in terms of being subject to foreign trade. In this respect, the agricultural sector is an essential part of international relations. Global trade continues to liberalize under the influence of WTO policies at global level. The total global export volume, which was 2 trillion $ in 1980, exceeded 17.7 trillion $ at the end of 2017. In the same time, the export volume in Turkey is increased 36.1 billion $ to 167.9 billion $ between the in period of 2002-2018, while during the same period, exports of agricultural products increased from 4.1 billion $ to 18.5 billion $ by increasing as 356.5%. The aim of this study is to measure the competitiveness of the intra-industry trade, foreign trade of agriculture and food sector of Turkey for the period of 1990-2018. According to the results of the analysis, while the average value of intra-industry trade in the total trade of agricultural products in the 28-year period was 0.92, this value was determined as 0.72 in food items. Turkey is a country with high intra-industry trade advantage in agricultural and food products and it has a potential for the future. However, to maintain the competitive advantage and increasing competitiveness; reducing costs, increasing branding through local and geographical indicators, struggling with the informal economy, market diversification in foreign trade, producing high value-added products and investing to digital agriculture will have an important role.

PDF

___

Altay H., Şen A. 2009. Türkiye’nin Avrupa Birliği (15) Pazarındaki Endüstri-İçi Ticaret Performansının Rakip Ülke Performanslarıyla Karşılaştırmalı Analizi:1995-2007, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:25, Sivas.
Bashimov G., Çiçek R., Aydın A. 2017. Türk Gıda Sanayiinin Dış Ticaret Yapısının Analizi. Giresun Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, ISSN: 2149-3391, Yıl: 3 Sayı: 5, Giresun.
Erün G. 2010. Türkiye ile AB, Gıda ve Canlı Hayvan Sektörü Dış Ticaretinde Endüstri-İçi Ticaret Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 71-78.
Eşiyok B.A. 2015. Tarımsal Ürünlerde Türkiye-AB Arasında Dış Ticaretin Analizi, Endüstri-İçi Ticaret ve Rekabet Gücü. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., ISBN 975-7406-49 –X / 7406- 69-4.
GİF, 2018. Küresel Ticarette Dönüşüm ve Türkiye. Global İlişkiler Forumu Çalışma Grubu Raporu, ISBN: 978-605-83113-7-4, Global İlişkiler Forumu, İstanbul.
Küçükahmetoğlu O., Aydın A. 2015. Intra-Industry Trade in Commercial Services of Turkey: An Empirical Study for the Identification of Country-Specific Determinants. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi-Cilt:13 Sayı:1.
Mangır F., Fidan A. 2017. Grubel-Lloyd Endeksi ile Endüstri-İçi Ticaret Analizi: Tarım Sektörü Türkiye Örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 19 (33): 45-51, 2017 ISSN: 2147-7833.
Şahin D. 2015. Türkiye’nin Tarımsal Gıda Ürünlerinin Endüstri-İçi Ticaretinin Analizi: AB-15 Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Analiz. Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi, Nisan / Mayıs / Haziran – İlkbahar Yaz Dönemi Sayı: 4. TİM, 2016. Tarım Raporu. Türkiye İhracatçılar Meclisi, Dış Ticaret Kompleksi Çobançeşme Mevkii, Sanayi Cad. B Blok Kat:9 (34196) Yenibosna-İstanbul.
TÜİK, 2019. Türkiye İstatistik Kurumu (Erişim Tarihi: 17.06.2019).
Türkekul B., Abay., C, 2014. Dünya Tarım Ürünleri Piyasalarının Değişen Dinamikleri ve Türkiye’nin Rekabet Gücü. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun.
Ulucan H., Çeviş İ., Ceylan R. 2014. “Türkiye'de Endüstri-İçi Ticaretin Gelişimi”, E-Journal of New World Sciences Academy, NWSA-Social Sciences, ISSN: 1306-3111/1308-7444.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ