Türkiye’de Global Bütçe Uygulamasının Hastane Seçme Hakkına

Sağlık harcamalarının hemen hemen tüm ülkelerde artma eğiliminde olması bütçe üzerindeki yükünün artmasını ve finansman sorununu beraberinde getirmektedir. Sağlık hizmetlerinin finansmanında ekonomik yönün yanı sıra sağlık hakkı ve hasta hakları açısından hukuksal yönün de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Nitekim ekonomik kaygılar ön planda tutularak geliştirilen sağlık hizmeti politikaları bazen sağlık hakkına ve hasta haklarına aykırı sonuçlar doğurabilmektedir. Sağlık sisteminin finansmanında, sağlık hizmet sunucularının gerçekleştirdikleri hizmetler neticesinde katlandıkları maliyetleri, finansör kamu kurumuna yansıtması ve bu kamu kurumunun sağlık hizmet sunucusuna ödeme yapması esastır. Yapılan bu ödemelere geri ödeme yöntemi adı verilmekte olup finans yöntemine göre sosyal parafiskal gelirler veya vergilerle karşılanmaktadır. Türkiye’de sağlık hizmetlerinin finansmanı açısından global bütçe uygulaması önemli bir yere sahiptir. Ancak söz konusu uygulama bireylerin hastane seçim hakkını dolaylı olarak sınırlandırmaktadır. Hastane seçme hakkı, birincil hasta haklarından olup sunulan hizmetin kalitesi, hijyen ve bekleme süresi en önemli belirleyiciler olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca cepten ödemelerin daha az olduğu hastaneler de hasta tercihlerinde belirleyici olmaktadır. Bu çalışmamızda global bütçe uygulamasının hastane seçme hakkına olumsuz etkisi ele alınmıştır. Türkiye’de yasal düzenlemelerin ruhuna uygun şekilde yapılacak ikincil mevzuat düzenlemeleri ile tereddütlerin ortadan kaldırılmasıve hastane seçme hakkını ortadan kaldıran uygulamalardan vazgeçilmesi gerekmektedir. Konunun daha önceden herhangi bir akademik çalışmada ele alınmamış olması çalışmamızı özgün kılmaktadır.

The Effect Of Global Budget Implementation On The Hospital Choice Right In Turkey

Health spending tends to increase in almost all countries. This situation raises the burden on the budget and the financing problem. In the financing of health services, besides the economic aspect, the legal aspect should also be taken into account in terms of health and patient rights. As a matter of fact, health care policies developed by keeping economic concerns in the foreground can sometimes be contrary to the right to health and patient rights. In financing the health system, it is essential that the health service providers reflect the costs incurred as a result of the services they provide to the public institution of the financier and pay this health service to the health service provider. These payments are called the reimbursement method and they are covered by social parafiscal income or taxes according to the financial method. Global budget implementation in Turkey has an important place in terms of financing of health services. However, this practice indirectly limits the right of individuals to choose the hospital. The right to choose a hospital is one of the primary patient rights and the quality, hygiene and waiting time of the service are the most important determinants. In addition, hospitals with less out-of-pocket payments are also determining in patient preferences. In this study, the negative impact of the global budget application on the right to choose a hospital was discussed. In Turkey, hesitations should be eliminated with secondary legislation arrangements to be made in accordancewith legal regulations. Thus, applications that eliminate the right to choose a hospital should be abandoned. The fact that the subject has not been previously addressed in any academic study makes our study unique.

PDF

___

Akyürek, Ç.E.(2012). Sağlıkta bir geri ödeme yöntemi olarak global bütçe ve Türkiye. Sosyal Güvenlik Dergisi, 2(2): 124-153.
Alcan, S. & Özsoy, O.(2017). Türkiye’de sağlık harcamalarının finansmanı açısından hakkaniyet. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72 (1): 183-219.
Arık, Ö.&İleri, Y.Y. (2016). Sağlık hizmetlerinin finansmanında Türkiye’de yeni yaklaşım; teşhis ilişkili gruplar (TİG). SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (2): 45-50.
Atasever, M., Gözlü, M., İşlek, E., Örnek, M.&Karaca, Z.(2017). Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları bütçesinin; yıllar itibariyle gelişimi ve 2017 yılı analizi. Analiz Dergisi. 3(9): 1-32.
Avcı, K., Beylik, U.& Bektemür, G. (2017). Vaka başına ödeme yöntemlerinin karşılaştırılması: eğitim ve araştırma hastaneleri üzerine bir geri ödeme simülasyonu. Akademik Bakış Dergisi, 63: 521-534.
Biçer, E.B. (2018). Sağlık kurumları yönetiminde global bütçe. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Yenilikçi Yaklaşımlar (Editör: Kürşat Özdaşlı vd.). Gece Akademi.
Cansever, İ.H. (2018). Devlet anlayışları ekseninde sağlık politikalarının değişimi ve analizi: Türkiye incelemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,2 (31): 105-120.
Çetiner, E.M.ve Özen, E. (2019). Sağlık kuruluşlarının karşılaştığı finansal sorunların tespiti ve sorunlara çözüm önerileri. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (3): 235-259.
Deloitte. (2012). Türkiye sağlık sektörü raporu.Deloitte.
Demirci, Ş., Konca, M.&İlgün, G.(2020). Sağlık finansmanının sağlık sistemleri performansına etkisi: avrupa birliği üyesi ve adayı ülkeler üzerinden bir değerlendirme. Sosyoekonomi Dergisi, 28 (43): 229-242.
Erol, H. (2014). Türkiye’de sağlık reformları ve sağlık harcamalarının değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 4 (1): 9-34.
Ersoy, Z. (2014). Geri ödeme modeli olan teşhis ilişkili gruplar (TİG) ve bu model üzerinde sağlık yöneticilerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
Erumut, M.C. (2014). Türkiye için alternatif sağlık finansman önerisi: İki sütunlu sistem. Sosyal Güvence Dergisi, 5: 93-126.
Geissler, A., Quentin, W., Scheller-Kreinsen, D.&Busse, R.(2011). Introduction to drgs in Europe: common objectives across different hospital systems.http://eurodrg.projects.tu-berlin.de/publications/DRGbook/Ch2_Geissler.pdf: 9-21.
Gottret, P.,& Schieber, G. (2006). Health financing revisited, The World Bank.
Kırılmaz, H., Amarat, M., & Ünal, Ö. (2017). Türkiye ve ABD sağlık sistemlerinin karşılaştırmalı analizi. Strategic Public Management Journal, 3(6): 78-104.
Kol, E. (2015). Türkiye’de sağlık reformlarının sağlık hakkı açısından değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 5 (1): 135-164.
Korucu, K.S., & Oksay, A. (2018). Sağlık hizmetlerinde cepten ödemelerin bir çeşidi: Katkı payları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (32): 265-313.
Kumbasar, A. (2016). Sağlık politikaları. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/saglikkurumlariisletmeciligi_ao/saglikpolitikalari.pdf
Langenbrunner J., & Somanatha A.(2011). Financing health care in east asia and the pasific: Best practices and remaining challenges, The World Bank, http://documents.worldbank.org/curated/en/786951468027552333/pdf/632600PUB0Fina00ID0186820BOX361512B.pdf.
Orhaner, E. (2006). Türkiye’de sağlık hizmetleri finansmanı ve genel sağlık sigortası. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi,(1): 1-22.
Özer, Ö., & Yıldırım, H.H. (2016). Türkiye sağlık sisteminin finansal sürdürülebilirliğine yönelik bir uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16): 149-161.
Özgen, H. (2007). Sağlık hizmetleri finansmanında cepten harcama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 10 (2): 201-227.
Özlü, T. (2010). Hasta hakları bağlamında sağlık finansmanı. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 2 (2): 9-20.
Pala, K. (2014). Neoliberal sağlık reformlarının etkisi: kamu hastanelerinde finansman yapısı değişiyor. Toplum ve Hekim Dergisi, 29 (6): 414-429.
Sayım, F. (2017). türkiye’de sağlık ekonomisi göstergeleri ve sağlık harcamalarının gelişimi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (15): 13-30.
Sayıştay Başkanlığı.(2019). Sosyal güvenlik kurumu 2018 yılı Sayıştay düzenlilik denetim raporu.
Şantaş, F., & Çıraklı, Ü. (2019). Sağlık hizmetlerinin finansman ve geri ödenme yöntemleri: Türkiye’de mevcut durum. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 5 (1): 12-20.
Seçtim, H. (2019). Sağlıkta dönüşüm programı üzerine bir değerlendirme. Management and Political Sciences Review, 1 (1): 117-133.
SGK. (2019). Aylık istatistik bültenleri. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/aylik_istatistik_bilgileri
Şantaş, F., Kurşun, A., & Kar, A. (2016). Hastane tercihine etki eden faktörler: Sağlık hizmetleri pazarlaması perspektifinden alan araştırması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19 (1): 17-33.
Tatar, M. (2012). Sağlık hizmetlerinin finansman modelleri: Sosyal sağlık sigortasının Türkiye’de gelişimi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1 (1): 103-133.
Tengilimoğlu, D. (2001). Hastane seçimine etkili olan faktörler: Bir alan uygulaması. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi,3(1): 85-98.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2019). Sağlık Harcamaları İstatistikleri, 2018, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30624
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2020). İşgücü İstatistikleri, 2020, http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=3378

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ