520164

OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ İZLEDİĞİ RAFADAN TAYFA ÇİZGİ FİLMİNİN TOPLUMSAL CİNSİYET AÇISINDAN İNCELENMESİ

Araştırmada, okul öncesi dönem çocuklarının izlemeyi tercih ettikleri Rafadan Tayfa adlı çizgi filmin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın modeli nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması olarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda Uşak Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı anasınıflarına kayıtlı 344 çocuk ve Rafadan Tayfa çizgi filminin 20 bölümü (Dünya Rekoru-Yumak’ın Kulübesi bölümleri arası) oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Çocukların İzlediği Çizgi Filmleri ve Görüşlerini Belirleme Formu ve Okul Öncesi Dönem Çocuklarına Yönelik Çizgi Filmleri Toplumsal Cinsiyet Yönünden Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Formda çizgi film karakterlerinin dış görünüşlerini belirleyen kategoriler, karakterlerin meslekleri, çizgi filmde yansıtılan ev içi ve ev dışındaki görev paylaşımları, karakterlerin kişilik özellikleri, çocukların oynadıkları oyunlar ve oyuncaklar kategorileri bulunmaktadır. Kategorilerin her birinde, kadın ve erkek karakterlerin, kız ve erkek çocuğunun çizgi filmde görsel olarak nasıl yansıtıldığına yönelik bilgiler elde edilmektedir. Araştırma sonuçlarına göre çocukların izlemeyi tercih ettikleri çizgi filmlerde Rafadan Tayfa çizgi filmi tercih edilen ilk 5 çizgi film arasında yer almaktadır. İncelenen bölümlerde 11 erkek karakter, 2 kadın karakter olduğu belirlenmiştir. Erkek karakterlerin her biri esnaf, avukat, yönetmen gibi mesleklerde gözlemlenirken, kadın karakterler hiçbir meslek dalında gözlemlenmemiştir. Kadın ve erkek karakterlerin ev içinde yaptıkları faaliyetlerde beraber hareket ettikleri ve güç gerektiren ev işlerinde yardımlaştıkları gözlemlenmiştir. Ev dışı faaliyetlerinde ise kadın karakterlerin yemek getirme, dikiş dikme gibi faaliyetleri gözlemlenirken, erkek karakterler boya yapımından trafik sorumluluğuna kadar 11 farklı faaliyette gözlemlenmiştir. Çizgi filmdeki kadın karakterlerin tedirgin ve yardımsever kişilik özelliklerine sahip oldukları, erkeklerin ise yardımsever, hevesli, akıllı ve meraklı oldukları belirlenmiştir. Çizgi filmde oynanan oyunlarda erkek karakterler maç, uzun atlama, topaç yarışması gibi 10 farklı oyunda gözlemlenirken, kadın karakterler sadece tiyatro oyununda gözlemlenmiştir. Erkek karakterlerin top, topaç, robot gibi farklı oyuncaklar oynadığı ve kadın karakterlerin oyuncak ile oynamadığı da bulgular arasındadır.

AN EXAMINATION OF RAFADAN TAYFA WATCHED BY PRESCHOOLERS IN TERMS OF GENDER

The aim of this study is to examine the cartoon of Rafadan Tayfa that preschoolers prefer watching in terms of gender. The research model is determined as a case study, one of the qualitative research methods. The study group consisted of 344 children which were attended to kindergartens of primary schools in 2017-2018 academic year in Uşak and 20 chapters of Rafadan Tayfa cartoon (between World Record & Yumak’s Cabin). In order to collect data Determination Form of Cartoons Watched by Children and Their Opinion and Evaluation Form of Cartoons for Preschoolers In Terms of Gender were used. In the evaluation form, there are the categories of cartoon characters' clothes, occupations, sharing of duties inside and outside the home, personality traits, children's games and children's toys categories. In each category, information is provided on how the elaboration of male and female, girls and boys in cartoons. According to the results of the research, Rafadan Tayfa is one of the top 5 preferred cartoons for children. It is determined that there were 11 male characters and 2 female characters in the examined sections. While each of the male characters was observed in professions such as tradesmen, lawyers and directors, female characters were not observed in any occupations. It has been observed that male and female characters act together in the activities they do at home and they are assisted in household chores that require power. In the out-ofhome activities, while female characters were observed to bring food and sewing activities, male characters were observed in 11 different activities from paint production to traffic responsibility. It has been determined that the female characters in the cartoon had anxious and helpful personality traits, while the men were helpful, enthusiastic, intelligent and curious. In the games played in the cartoons, male characters were observed in 10 different games such as match, long jump and spinning top competition, while female characters were observed only in the theater. Among the findings, male characters played different toys such as balls, spinning tops, robots, and female characters did not play with toys.

PDF

___

Aitken, J. E. (1986). The role of language and gender in" the Transformers": an analysis of messages in cartoons for children. Paper presented at the Annual Meeting of the Organization for the Study of Communication, Language, and Gender.
Aksoy, N. (2006). Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme ve kadının statüsü genel müdürlüğünün rolü. Kadın Statüsü Uzmanlığı Tezi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
Aksoy, P. ve Baran, G. (2017). Annelerin cinsiyet rollerine ilişkin özellikleri ile çocukların oyuncak tercihleri ve oynadıkları oyun türleri arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 102-136.
Aydın, M. (2013). Beş nitel araştırma yaklaşımı. John W. Creswel (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.) içinde (s. 69-110). Ankara: Siyasal.
Baran, G. (1995). Ankara’da bulunan çocuk yuvalarında kalan 7-11 yaş grubu çocuklarda cinsiyet rolleri ve cinsiyet özellikleri kalıpyargılarının gelişimi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Baran, G. ve Erdoğan, S. (2007). A research on the perspective taking skill and social behaviour of sixyear-old girls and boys. Pakistan Journal of Social Sciences, 4(2), 236-239.
Bee, H. & Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (O. Gündüz, Çev.) İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Bem, S. L. (1983). Gender schema theory and its implications for child development: raising gender aschematic children in a gender-schematic society. Signs, 8(4), 598-616.
https://www.jstor.org/stable/3173685?seq=1&cid=pdf-reference#references_tab_contents sayfasından erişilmiştir.
Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye’de kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(Özel Sayı I), 108-114.
Can, A. (1996). Çocuk ve çizgi film. Konya: Özeğitim. Cann, V. (2013). Screening gender on children's television: the views of producers around the world. Feminist Media Studies, 13(3), 571-572.
Cengiz, S. A. (1997). Karadeniz Ereğli örneğinde çocuk oyunlarının halk bilim açısından değerlendirilmesi. Çocuk Kültürü, I. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Chick, K. A., Heilman-Houser, R. A. & Hunter, M. W. (2002). The impact of child care on gender role development and gender stereotypes. Early Childhood Education Journal, 29(3), 149-154.
Cunningham, M. (2001). The influence of parental attitudes and behaviours on children’s attitudes towards gender and household labor in early adulthood. Journal of Marriage and Family, 63, 111-122.
Demir, Ö. (2013). Türk televizyonlarında yayınlanan çizgi filmlerin ilköğretim çağı çocuklarının toplumsallaşma sürecine etkilerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Deniz, Ü. ve Güven, G. (2017). Okul öncesi dönem çocukları ve annelerinin cinsiyet rolleri kalıpyargıları. 5. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Ankara.
Deniz, Ü., Kesicioğlu, O. S., Kan, A. (2017). Öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rollerini belirleme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması, IX. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Ordu.
Demiral, U., Yamaner, E. & Süklüm, N. (2016). Çizgi filmlerde verilen eğitimsel mesajlar; TRT Çocuk örneği. Journal of International Social Research, 9(45), 536-544. http://eds.a.ebscohost.com/abstract?site=eds&scope=site&jrnl=13079581&AN=120592975&h =94DN4NUvgd1rUExeJ3P7lTwShQeNSjlxy2zqmmD06cF%2fPG3muYvKvOgjwawjNJmV BS5FVkLzrJa4k%2fG30KBuKw%3d%3d&crl=c&resultLocal=ErrCrlNoResults&resultNs=E host&crlhashurl=login.aspx%3fdirect%3dtrue%26profile%3dehost%26scope%3dsite%26auth type%3dcrawler%26jrnl%3d13079581%26AN%3d120592975 sayfasından erişilmiştir.
Dilek, Y. (1997). Parents role in preschool children’s gender role socialization. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Dökmen, Z. Y. (2010). Toplumsal cinsiyet. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Ebren, Ö. (2015). Çizgi filmlerde sempatik şiddet olgusu: TRT Çocuk televizyonu örneği. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Erdoğan, S. ve Baran, G. (2008). A study on the opinions of parents regarding television watching habits of their children in the four-six age groups. The Social Sciences, 3(3), 245-258.
Eskandari, M. (2007). İran’da televizyonda yayınlanan çizgi filmlerin ilkokul öğrencilerinin eğitimine etkisi, Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gill, R. (2007). Gender and the media. Cambridge: Polity Press.
Güven, G. ve Akıncı, A. (2014). Okul öncesi döneme yönelik çizgi filmlerde yer alan değerlere ait sözel ifadelerin sunumu: TRT Çocuk kanalı örneği. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(16), 429-445.
İrvan, S. (2014). Medya kültür siyaset. Ankara: Pharmakon. Karcı, H. D. (2018). Transmedia storytelling as the new generation storytelling from on media: “Rafadan Tayfa” case study. The Online Journal of Communication and Media, 4(2), 34-52.
http://tojcam.net/journals/tojcam/articles/v04i02/v04i02-05.pdf sayfasından erişilmiştir.
Kort- Butler, L. A. (2013). Justice league? Depictions of justice in children’s superhero cartoons. Criminal Justice Review, 38(1), 50-69.
Krijnen, T. & Bauwel, S. V. (2015). Gender and media: representing, producing, consuming. New York: Routledge.
Köseler, F. (2009). Okul öncesi öykü ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet olgusu. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Marchbank, E. E. & Letherby, G. (2014). Introduction to gender: social science perspectives. New York: Pearson Longman.
Pepee’den sonra rafadan tayfa’ya mahkeme yolu göründü (2017). https://www.cnnturk.com/turkiye/pepeden-sonra-rafadan-tayfaya-mahkeme-yolu-gorundu adresinden erişilmiştir.
Rafadan tayfa (2019). https://tr.wikipedia.org/wiki/Rafadan_Tayfa adresinden erişilmiştir. Rafadan tayfa tanıtım yazısı (2016). http://www.sinecocuk.com/2016/11/rafadan-tayfa-tanitimyazisi.html adresinden erişilmiştir.
Sadioğlu, Ö., Turan, M., Dikmen, N., Yılmaz, M. ve Özkan, Y. (2018). Değerlerin öğretiminde çizgi filmler: Rafadan Tayfa örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 240-251. https://dergipark.org.tr/inuefd/issue/39149/333173 sayfasından erişilmiştir.
Suğur, S. (2012). Toplumsal cinsiyet. G. Yaktıl Oğuz (Ed.) Toplumsal yaşamda kadın içinde (s. 1-24). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Şen, B. ve Deniz, Ü. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının izlediği Keloğlan çizgi filminin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. H. Şahin (Ed.) 6th International Symposium on Academic Studies in Educational and Social Sciences Proceeding Book (Educational Sciences) (s. 31-51) içinde. Türkiye: Asos. ISBN: 978-605-7602-78-7.
Şıvgın, N. (2015). Cinsiyet rolleri eğitim etkinliklerinin anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Şıvgın, N. ve Deniz, Ü. (2017). Cinsiyet rolleri eğitim etkinliklerinin anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların oyuncak ve oyunlarla ilgili toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına etkisi, 5. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Ankara.
TRT AR uygulamasıyla rafadan tayfa karakterleri canlanıyor (2018). https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/trt-ar-uygulamasiyla-rafadan-tayfa-karakterlericanlaniyor-390762.html adresinden erişilmiştir.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yorgancı, F. (2008). İlköğretim ders kitaplarında toplumsal cinsiyet rollerinin inşaası. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ