KIRIKHAN İLÇESİ’NDE KIRSAL YERLEŞMELERİN KURULUŞ YERİ SEÇİMİNDE ETKİLİ OLAN COĞRAFİ FAKTÖRLER

Kırıkhan ilçesi, Akdeniz Bölgesi’nin Adana Bölümü sınırları içerisinde bulunmaktadır. İdari bakımdan Hatay iline bağlı olan ilçenin yüzölçümü 715 km²dir. Araştırma sahası kuzeyde Hassa ilçesi, kuzeybatıda Payas ilçesi, batıda İskenderun ilçesi, güneybatıda Belen ve Kumlu ilçeleri, doğuda ise Suriye Devleti ile komşudur. Araştırma sahasındaki köy yerleşmelerinin sayısı 57’dir. Bu köylerin büyük çoğunluğu tek parçalı yani bir mahalleden meydana gelmiştir. Tarım topraklarının bulunduğu alanlarda yoğunluk kazanan 57 köyün 33’ünde idari alanda tek yerleşme ünitesi vardır. Geri kalan 24 yerleşmenin idari alanı ise birden fazla mahalle, mezra, yayla ve çiftlik yerleşmeleri oluşturmaktadır. Bu tür yerleşmeler topoğrafik yapının engebeli olduğu yüksek kesimlerde yer alır. Bu çalışma, Kırıkhan ilçesindeki yerleşmelerin kuruluş yeri seçiminde etkili olan coğrafi faktörlerin belirlenmesi ve analizi amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde sahanın konumu, sınırları doğal, beşeri ve ekonomik özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümünde Kırıkhan ilçesi sınırları içinde bulunan kırsal yerleşmelerin kuruluş yeri özellikleri yerleşme coğrafyası açısından değerlendirilmiştir. Yerleşme en geniş anlamda dünyanın her yerinde bulunan en ilkel ev kümelerinden, en yüce yapılarına kadar, bütün binaların tamamı olarak tanımlanabilir Yerleşme Coğrafyası ise yerleşmelerin konumlarını (sit ve situasyon), yoğunluklarını, fizyonomi (büyüklüklerini, plan ve sky-linelarını), fonksiyon ve kökenlerini araştırır. Yerleşme, insanoğlunun tarihin her döneminde gerçekleştirdiği en önemli faaliyetlerden birisidir. İnsan ve doğa arasındaki ilişki yerleşmelerin ortaya çıkmasına, konumlarının belirlenmesine, ekonomik faaliyetlerinin oluşmasına neden olan şartlardan bazılarıdır.

GEOGRAPHICAL FACTORS IN THE KIRIKHAN DISTRICT IN THE CHOICE OF THE LOCATION OF RURAL SETTLEMENTS

Kırıkhan district is located within the borders of Adana Section of the Mediterranean Region. The administrative area of the district of Hatay is 715 km². The research area is adjacent to Hassa district in the north, Payas district in the northwest, İskenderun district in the west, Belen and Kumlu districts in the southwest and Syrian State in the east. The number of village settlements in the research area is 57. The majority of these villages consisted of one-piece neighborhood. In 33 of the 57 villages, which are concentrated in areas where agricultural land is located, there is only one settlement unit in administrative area. The administrative area of the remaining 24 settlements consists of more than one neighborhood, hamlet, plateau and farm settlements. This type of settlements are located in high areas where the topographic structure is rugged. The aim of this study is to determine and analyze the geographical factors that affect the location of the settlements in Kırıkhan district. In the first part of the study, information is given about the location, boundary natural, human and economic characteristics of the site. In the second part, the location of the rural settlements in Kırıkhan district were evaluated in terms of settlement geography. The settlement can be defined as the whole of all the buildings, from the most primitive house clusters found in all parts of the world to the most sublime buildings. Explores. The settlement is one of the most important activities of human beings in every period of history. The relationship between man and nature is one of the conditions that lead to the emergence of settlements, determination of their position and the formation of economic activities.

PDF

___

Arınç, K., (1991), Bitlis Çayı Havzasının Coğrafi Etüdü. (Basılmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Arınç, K., (1997), Ahlat-Nazik Havzası’nın Coğrafi Etüdü. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:96, Araştırma Serisi No: 845, Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları No:96, Araştırma Serisi No:96, Erzurum.
Arınç, K., (1998), Ahlat İlçesi’nin Coğrafyası, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Araştırma Serisi No:68, Erzurum.
Denker, B. T., (1977), "Yerleşme Coğrafyası Kır Yerleşmeleri’’. İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2275, İstanbul.
Doğanay, H., (1997), Turkiye Beşeri Coğrafyası. Milli Eğitim Basımevi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları No: 2982, Bilim ve Kultir Eserleri Dizisi No: 877, Eğitim Dizisi No: 10, İstanbul.
Ersoy, Ş., (1984), Kırıkhan (Hatay) İlçesi ve Dolayının Jeolojisi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Göney, S., (1967)., "Mengen Havzası'nda Köy Meskenleri’’. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı: 8 (16), 112-132.
Güldirek, M., (2006), Amik Ovası Tell Atçana Höyüğü Sur Dibi Seramiklerinin Termolüminesans Yöntemiyle Tarihlendirilmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Koday , S., (2000), Murgul Çayı Havzasının Coğrafyası. Atatürk Üniv. Yay. No:912, Fen-Edebiyat Fak. Yay. No:98, Araştırma Serisi No:69, Erzurum.
Sergün, Ü., (1994), Turkiye’de Kır Nüfusun Yükselti Kademelerine Göre Dağılışı.İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü, Bülteni, Sayı:11, İstanbul.
Tunçdilek, N., (1986), Türkiye’de Yerleşmenin Evrimi. İstanbul Üniversitesi Yay, No:3367, Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yay. No:4, İstanbul.
Türkmen A. F., (1937), Mufassal Hatay. Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi Yayınevi, İstanbul

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ