919239

KAYSERİ VE ÇEVRESİNDE YAŞAYAN AVŞARLARDA DOĞUMLA İLGİLİ İNANIŞLAR VE UYGULAMALAR

Bu çalışmada Kayseri ve çevresindeki Avşar köylerinde geçiş ritüellerinden biri olan doğumla ilgili inanış ve uygulamalar ele alınmıştır. Araştırma sahası Kayseri İli Pınarbaşı İlçesi merkez mahalleleri ve köyleri ile sınırlı tutulmuştur. Bu sebeple diğer yerleşim yerleri araştırma dışında tutulmuştur. Ancak kayseri merkezde yaşayan Avşarların görüşlerine de başvurulmuştur. Araştırmada doğum ile ilgili inanışlar ve uygulamalar ele alınarak, doğum öncesi ve doğum sorası yapılan inanış ve uygulamalar incelenmiştir. Bu sebeple doğum öncesi inanışlar ve uygulamalar kısırlığı giderme- gebe kalma, gebelikten korunma, çocuğun sağlıklı doğması için yapılan uygulamalar, aşerme, çocuğun cinsiyetinin belirlenmesi ile ilgili yapılan uygulamalar, doğum hazırlığı ve doğumdan oluşmaktadır. Doğum sırasında yapılan uygulamalar ise çocuğun göbeği ve eşi ile ilgili uygulamalardır. Ayrıca doğum sonrası yapılan inanış ve uygulamalara bakıldığında lohusalık, alkarası veya albastı hastalığı, kırk basması, kırklama, ad verme, ilk diş çıkarma ve ilk saç kesme olarak ele alınmıştır. İnanış ve uygulamalara bakıldığında doğum öncesi uygulamalar daha çok anne ile ilgili iken, doğum sonrası uygulamaları hem anne hem de çocuk ile ilgili olarak görülmektedir. Araştırmada, Türk kültürünün dünyanın neresinde olursa olsun, birlik ve bütünlük gösterdiğini ortaya koymak ve unutulmaya yüz tutan inanış ve uygulamaların literatüre kazandırılması amaçlanmaktadır. Geçmişten günümüze Türk kültürünün devamını sağlamanın yollarından bir tanesi de halk inanış ve uygulamalarının yazılı hale getirilmesidir.

BELIEFS AND PRACTICES REGRADING BIRTH AMONGST THE AVSHARS LIVING IN KAYSERI AND IS SURROUNDING AREAS

In this study, beliefs and practices related to birth, one of the transition rituals in Avshars villages in Kayseri and its environs, discussed. The study area is limited to Kayseri’s Pınarbaşı District’s central neighborhoods and villages. Therefore, other settlements were exluded from this research. However, the views of Avshars living in the center of Kayseri were also consulted. In the study, beliefs and practices that were performed before and after birth were examined by addressing these beliefs and practices related to birth. For this reason, prenatal beliefs and practices consist of beliefs and practices regarding infertility treatment, conception, contraception, giving birth to a healthy child, craving, determination of the child’s sex, birth preparation and birth. The practices performed during childbirth consist of beliefs and practices regarding the umbilical cord and placenta. In addition, in the study, postpartum beliefs and practices such as puerperality, puerperal fever, becoming forty days old, naming, first teething and first hair cutting were addressed. According to the beliefs and practices examined, prenatal practices are mostly related to the mother, while the postnatal practices are mostly related to both the mother and the child. In the study, it is aimed to reveal that the Turkish culture shows unity and integrity wherever in the world and to incorporate these beliefs and practices that are almost forgotten into the literature. One of the ways to ensure the continuation of Turkish culture from past to the present is to write the folk beliefs and practices down.

PDF

___

Abdurrahman, V. (2004), “Türklerin Ad Koyma Gelenekleri Üzerine Bir İnceleme”, Milli Folklor, S. 61, ss. 124-133.
Acıpayamlı, O. (1974), Türkiyede Doğumla ilgili Adet ve İnanmaların Etnolojik Etüdü, Ankara.
Arık, D. (2005), Hıristiyanlaşan Türkler (Çuvaşlar), Aziz Andaç Yayınları, Ankara.
Artun, E. (1998), “Tekirdağ Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri Doğum, Evlenme, Ölüm, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 9-10, İstanbul, ss.85-107.
Aslan, M. G. (2011). Kayseri İli Pnarbaşı İlçesindeki Avşar Köylerinde Türk Halk İnanışları, Yüksek Lisan Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Atmaca, E. (2017). “Osmanlının Son Asrında Halep’te Çocukla ilgili Adet ve Merasimler -Nehrü’zzeheb fî târîhi Haleb Adlı Esere Göre”-, SOBİDER, Mart, S.10, ss.451-462.
Başçetinçelik, A. (1998). Adana Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri, Doğum, Evlenme, Ölüm, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Bolçay, E. (2011). “Erzurum’da Doğum Öncesi, Doğum Sonrası ve Çocukluk Dönemiyle Alâkalı Gelenekler”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Mayıs, C, 19, No,2, ss. 587-600.
Boratav, P. N. (1984). Folklor ve Edebiyat I, Adam Yayınları, İstanbul.
Çalışkan, Z. (1992). Sarız ve Çevresinde Yaşayan Avşarların Örf ve Adetlerinde Dini Unsurların Sosyolojik Tetkiki, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Erdem, M. (2000). Kırgız Türkleri Sosyal Antropoloji Araştırmaları, Avrasya Araştırmaları Merkezi Yayınları: 1, Ankara.
Eroğlu, A. H. (2006). Türk Halk İnanışlarına Giriş, Aziz Andaç Yayınları, Ankara.
Erşahin, İ. (2005). Halk Kültürü ve Edebiyatı Sözlüğü, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Gülensoy, T. (2012). “XXI. Yüzyılda Türkiye Kişi Adlarına Bir Bakış”, İdil Sanat ve Dil Dergisi, C. I, S. 5, ss. 1-7.
Güngör, H. (2008). Türk Bodun Bilimi Araştırmaları, Kum Saati Yayınları, İstanbul.
Güngör, H. ve Argunşah, M. (1998). Gagauzlar, Ötüken Yayınları, Ankara.
Güvenç, B. (1999). İnsan ve Kültür, Remzi Kitabevi, Ankara.
İnan, A. (1985). Manas Destanı, Kültür ve Türizm Bakanlığı Yayınları: 611, Ankara.
İnan, A. (1995). Tarihte ve Bugün Şamanizm, TTK Yayınları, Ankara.
İvgin, H. (2000). “Ad Verme Geleneği Afyonkarahisar’daki Uygulamalar”, V. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri,
Kalafat, Y. (1994). “Türk Halk İnançlarında Hususiyle Doğu Anadolu’da ve Orta Toroslar’da “Kırk” Motifi”, Mili Folklor, S, 22,. ss.15-21.
Kalafat, Y. (2002). Balkanlar’dan Uluğ Türkistan’a Türk Halk İnançları-I, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Ozankaya, Ö. (1996). Toplum Bilimi, Cem Yayınları, İstanbul. Örnek, S. V. (1977). Türk Halk Bilimi, İş bankası Kültür Yayınları:180, Ankara.
Polat, B. (2006), “Ermenek Tahtacıları”, Dini Araştırmalar, Mayıs-Ağustos, c. 9, s. 25, ss.143-158.
Polat, K. (2005). Beşikten Mezara Kırgız Türklerinde Gelenek ve İnanışlar, TDVY, Ankara.
Selçuk, A. (2004). Tahtacılar (Mersin Tahtacıları Üzerinde Bir Araştırma), Yeditepe Yayınevi, İstanbul.
Selçuk, A. (2017). Anşa Bacılı Ocağı, Çizgi Kitabevi, Konya.
Selçuk, A. (2018). Giritli Göçmenler, Çizgi Kitabevi, Konya.
Teke, E. (2005). Osmaniye’de Doğumla İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Tezcan, M. (2000). Türk Ailesi Antropolojisi, İmge Kitabevi, Ankara.
Yılmaz, M. A. (2005), Aladağ Halk Kültürü Araştırması, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
K.K.1: Seyfali Aslan, 1952 Doğumlu, Fakıekinciliği (Kalaycı) Mahallesi, Kayseri’de yaşıyor, Emekli Öğretmen.
K.K.2: Pembe Aslan, 1950 Doğumlu, Yeregeçen Mahallesi, Kayseri’de yaşıyor, Emekli Öğretmen.
K.K.3: Döndü Mucuk, 1959 doğumlu, Pazarören Mahallesi, emekli ebe.
K.K.4: Ayşe Aslan, 1940 doğumlu, Fakıekinciliği (Kalaycı) Mahallesi, ev hanımı.
K.K.5: Saniye Atasever, 1955 doğumlu, Kılıçkışla Mahallesi, ev hanımı.
K.K.6: Sevim Torun, 1945 doğumlu, Pazarören Mahallesi, ev hanımı.
K.K.7:Eşe Mucuk ( Koca Eşe ), 1950 doğumlu, Pazarören Mahallesi, ev hanımı
K.K.8: Saniye Tokgöz, 1945 doğumlu, Yeregeçen Mahallesi, ev hanımı.
K.K.9: Ayten Altıparmak, 1970 doğumlu, Altıparmak Mahallesi, ev hanımı.
K.K.10: Melek Ülger, 1960 doğumlu, Bahçecik köyünde yaşıyor, ev hanımı.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ