GELİŞİMSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÇOCUK ANNELERİNİN ÇOCUKLARINI KABUL REDDİ VE AİLE YAŞAM KALİTESİ

Araştırmanın amacı, gelişimsel yetersizliği olan çocuk annelerinin çocuklarını kabul red davranışları ve aile yaşam kalitesi algılarını incelemektir. Araştırma, ölçeklerden alınan puanlar arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın örneklem grubu seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenmiş, Konya ilinde yaşayan ve gelişimsel yetersizliğe sahip çocuğu olan 250 anneden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Ebeveyn Kabul Red Ölçeği Kısa Formu (EKRÖ)” ve “Beach Center Aile Yaşam Kalitesi Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma analizlerinde gelişimsel yetersizliği olan çocuk annelerinin gelişimsel yetersizliği olan çocuğun cinsiyeti değişkenine göre kabul red davranışları ve aile yaşam kalitesi algıları alt ölçek puanları arasında anlamlı farklılık olup olmadığı Mann-Whitney UTesti ile incelenmiştir. Ayrıca annelerin; yaşları, sahip oldukları çocuk sayısı ve gelişimsel yetersizliği olan çocuklarının yaşlarına göre çocuklarını kabul red davranışları ve aile yaşam kalitesi algıları alt ölçek puanları arasında anlamlı bir fark olup olmadığı Kruskal Wallis H Testi testi ile belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, gelişimsel yetersizliği olan çocuk annelerinin çocuklarına karşı kabul ve red davranışları üzerinde çocuğun yaşının, çocuğun cinsiyetinin, annenin yaşının önemli bir faktör olmadığı belirlenmiştir. Annelerin sahip olduğu çocuk sayısı ile ebeveyn kabul red ölçeği toplam puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Annelerinin yaş gruplarına göre, yetersizliğe ilişkin desteğin 33-37 yaşta en yüksek yaş olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Aile Etkileşimi, Ebeveynlik, Duygusal Yeterlik, Fiziksel/ Materyal/ Finansal Yeterlik alanlarını ve Aile Yaşam Kalitesini annenin yaşının etkilemediği belirlenmiştir. Annelerin, aile yaşam kalitesini çocuk sayısının, çocuğun cinsiyetinin ve yaşının etkilemediği belirlenmiştir

FAMILY QUALITY OF LIFE PERCEPTIONS AND ACCEPTANCEREJECTION OF MOTHERS WHO HAVE CHILDREN WITH DISABILITIES

The purpose of this study is to examine acceptance-rejection behaviors and family quality of life perceptions of mothers who have children with developmental disabilities. The research was conducted in accordance with relational survey model on the purpose of demostrating the relationship between scores which were obtained from the scales. The sample group of the study was determined by random sampling method. It consist of 250 mothers who live in Konya and have children with developmental disabilities. In the study, “Personal İnformation Form”, “The Parental Acceptance-Rejection Questionnaire-Short Form”(PARQ)and Beach Center Family Quality of Life Scale (BSFQOLS) were used as data gathering tools. In the research analyses, the Mann-Whitney U test was used to examine whether there was a significant difference between in maternal acceptance / rejection behaviors and family life quality perception subscale scores in accordance with the gender of the children with developmental disabilities. In addition, the Kruskal Wallis H test was used to determine whether there was a significant difference among the maternanl acceptance / rejection behavior in terms of the developmentally disabled children’s ages, family life quality perception subscale scores and the age, the number of children they have.When the perceptions of Family Life Quality were analyzed according to the age groups of the mothers, a significant difference was found in the Disability-Related Support subscale. Accordingly, it was determined that the age group with the highest Disability-Related Support was the 33-37 age group. Also, it was determined that the mothers' age did not affect Family interaction, Parenting, Emotional Well-being, Physical / Material Well-being and developmentally disabled child and the number of children mothershave did not affect the quality of the family life.

PDF

___

Akandere, M., Acar, M. ve Baştuğ, G. (2009). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip anne ve babaların yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 22, 23-32.
Aysan, F. ve Özben, Ş. (2007). Engelli çocuğu olan anne babaların yaşam kalitelerine ilişkin değişkenlerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22: (1- 6).
Buz, S. (2003). Aile politikalarına mülteciler boyutunda bir bakış. Aile ve Toplum, Sayı: 2, C. 6, 55
Demiriz, S. ve Öğretir, A.D. (2007). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş çocuklarının anne tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15, 105-122.
Dunn, J. (1988). Annotation sibling ınfluences on childhood development. Journal Child Psychol, 29 (2), 119-127.
Ersoy, Ö. ve Güneysu, S. (1998). Destekleyici Eğitim Programlarının Engelli Çocuğu Olan Anneler Üzerindeki Etkisi. Ankara: Konak Yayıncılık.
Fırat, A. (1994). NormalÇocuğu Olan Annae Babalar İle Zihinsel Özürlü Çocuğu Olan Anne Babaların Zihinsel Özürlü Çocuğa Karşı Tutumları. (Yüksek Lisans Tezi). A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Fredman, R. I, Wyngaarden, K. and Seltzer, M. M. (1997). Aging parent residential plans for adult children with mental retardation. Mental Retardation, 35(2), 114-123.
Haktanır, G., Aral, N., Alisinanoğlu, F., Baran, G., Baflar, F., Köksal, A. ve ark. (1999). Türkiye’de Anne-Baba Tutumu Araştırmalarına Genel Bir Bakış.Cumhuriyet ve Çocuk: II. Ulusal Çocuk Kültürü Bildirileri 4-6 Kasım 1998. Ankara:A.Ü. Çocuk Kültürünü Araştırma Ve Uygulama Merkezi Yayınları, No:2.
Hastings, R. P. and Brown, T. (2002). Behavior problems of children with autism, parental self-efficacy, and mental health. American Journal on MentalRetardation, Sayı: 3, C.107, 222-232.
Kağıtçıbaşı, Ç., Bekman, S., Sunar, D. (2013). Başarı Ailede Başlar (Success Begins at Family). YAPA Publications.
Kaner, S. (2010). Aile katılımı ve işbirliği. Sucuoğlu, B. (Ed.),Zihin Engelliler ve Eğitimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi (21. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kitahara, M. (1987). Perception of parental acceptance among swedish university students. Child Abuse&Neglect, 11: 223-227.
Küçüker, S. (1993). Engelli çocuk ailelerine yönelik psikolojik danışma hizmetleri. Özel Eğitim Dergisi, 1 (3), 23-29.
Minnes, P. M. (1988). Family resources and stress associated with having a mentally retarded child. American Journal on Mental Retardation, 93 (2), 184-192.
Linnatsalo, S. (2002). Kasvatuksellinen Hyväksyntä Ja Torjunta Kolmessa Sukupolvessa. Absract in English.
Özdiker, J. B. (2002). Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocukların Anneleri İle İlişkilerini Algılamaları İle Annenin Çocuğunu Kabullenme ve Reddetme Davranışlarına Ait Algılamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Park, J., Marquis, J., Hoffman, L., Turnbull, A., Poston, D., Mannan, H., Wang, M. and Nelson, L. (2003). Assessing the family quality of life as the service outcome. Journal of Intellectual Disability Research, 47, 467-84.
Soresi, S., Nota, L. and Ferrari, L. (2007). Considerations on supports that can ıncrease the quality of life of parents of children with disabilities. Journal ofPolicy and Practice in Intellectual Disabilities, Sayı: 4, C. 4, 248-251.
Toran, M. ve Erkan, S. (2004). Alt sosyo-ekonomik düzey annelerin çocuklarını kabul ve reddetme davranışlarının incelenmesi (Diyarbakır İli Örneği). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 27, s.91-97.
Turnbull, A.P., and Turnbull, H.R. (1997). Families, Professionals, and Exceptionality: A special partnership (3. ed.) Upper Saddle River: Merrill.
Varol, N. (2005). Aile Eğitimi (Süreçler-Yöntemler- Programlar). Ankara: Kök Yayıncılık.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ