ERKEK AKADEMİSYENLERİN TOPLUMSAL CİNSİYET ROLÜ STRESLERİNİN İNCELENMESİ

İnsanların doğuştan sahip oldukları anatomik ve demografik biyolojik cinsiyete ek olarak, toplum içerisinde kendilerine atfedilen roller, sorumluluklar ve görevler anlamına gelen toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek cinsleri arasında eşitsizlik meydana getirmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yol açtığı toplumsal cinsiyet rolleri sadece kadınları değil, erkekleri de etkileyen bir olgudur. Örneğin erkekler bu rollerden dolayı duygularını ifade edememekte, maddi yükümlülükler altına girmekte, toplumun programladığı diğer birtakım eylemler ve söylemlerle maskülenliklerini gerçekleştirmektedirler. Bu kişisel veya kişilerarası çatışmalar da kadınlar ve erkeklerde strese neden olmaktadır. Bu çalışma, erkek akademisyenlerin toplumsal cinsiyet rollerinden kaynaklı stres düzeylerini farklı değişkenler açısından ölçmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda Samsun’da Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde görev yapmakta olan 68 erkek akademisyene ölçek çalışması uygulanmıştır. Katılımcıların seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt ve kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Nicel araştırma yöntemin kullanıldığı bu çalışmada veriler Bayar, Avcı ve Koç tarafından geliştirilen Erkek Toplumsal Cinsiyet Rolü Stresi Ölçeği (ETCRSÖ) kullanılarak toplanmıştır. Çalışmanın ilk değişkeni olan medeni durum değişkeninin toplumsal cinsiyet kaynaklı stres puan ortalamalarına etki edip etmediğini ortaya koymak için verilere Bağımsız Örneklemler t-Testi uygulanmış ve anlamlı bir fark saptanmamıştır. Bir diğer değişken olan öğrenim durumları ile stres puan ortalamaları arasındaki farkı görmek adına Kruskal-Wallis Testi uygulanmış, anlamlı bir fark bulgulanmamıştır. Son değişken olan erkek akademisyenlerin toplumsal cinsiyete yönelik bir eğitim alıp almadıklarına ilişkin durumlarıyla toplumsal cinsiyetten kaynaklı stres puan ortalamalarını ölçmek adına Mann Whitney U testi uygulanmış, aynı şekilde yine fark görülmemiştir. Bu durum, toplumda yerleşmiş olan toplumsal cinsiyet mekanizmasının her erkekte bir şekilde var olduğunu ve erkekler üzerinde strese yol açtığını göstermektedir.

AN INVESTIGATION of MALE ACADEMICS’ GENDER ROLE STRESS

In addition to the demographic and anatomic characteristics coming from birth, that is, biological sex; humans are attributed to some roles, responsibilities and duties by the society called gender. Gender generates inequality between women and men. Gender roles, formed by gender inequality, is a phenomenon not only effecting women, but also men. For instance, as a result of these roles, men cannot express their feelings, they undertake financial responsibilities. So, they practise their masculinities with some actions and expressions. These personal or interpersonal conflicts cause stress for men. This study aims at analysing the stress levels of male academics stemming from masculine gender roles in terms of various variables. For this purpose, a scale was applied to 68 male academics working at Ondokuz Mayıs University in Samsun province. The participants of the study were chosen by criterion sampling and convenience sampling methods, which are two of the purposeful sampling methods. In this quantitative study, data were collected by the Masculine Gender Role Stress Scale (MGRSS) developed by Bayar, Avcı and Koç. In order to reveal whether the variable marital status effect the stress average point of male academics stemming from masculine gender roles, Independent Samples t-Test was applied to the data and the test showed no significant statistical difference. In order to specify the difference between the variable educational backgrounds and the stress average points of male academics stemming from masculine gender roles, Kruskal-Wallis Test was applied to the data and the results showed no significant statistical difference, either. Moreover, to find out whether the variable having taken gender equality education or not affect the stress average points of male academics stemming from masculine gender roles, Mann Whitney U Test was applied and the results showed no significant statistical difference. This situation is an indication showing that gender mechanism in a society is present at each and every male in some way and is a cause for males for stress.

PDF

___

Avcı, Ö.H.; Koç, M.; Bayar, Ö. Yüce, E. (2016). Türkiye'de erkek olmak: üniversite öğrencilerinin yaşadıkları zorluklar. Humanitas, 4(8): 115-129.
Bayar, Ö., Avcı, Ö.H., Koç, M. (2017). What’s expected of men in Turkish culture: perceptions of male university students. International Journal Advances in Social Science and Humanities, 5, 9. 1- 8.
Bayar, Ö., Haskan Avcı, Ö. ve Koç, M. (2018). Erkek toplumsal cinsiyet rolü stresi ölçeği’nin (ETCRSÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fakültesi Dergisi, 18(1), 57-76.
Bem, S. L. (1974). The measurement of psychological androgyny. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 42/2, 155-162.
Bhasin, K. (2003). Toplumsal cinsiyet “bize yüklenen roller”. (Kader Ay (Çev.)). İstanbul: Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları.
Burn, S. M. (1996). The social psychology of gender. Mc Grav-Hill. Dökmen, Z. Y. (2014). Toplumsal cinsiyet: sosyal psikolojik açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Eisler, R. M.; Skidmore, J. R. (1987). Masculine gender role stress: Scale development and component factors in the appraisal of stressful situations. Behavior Modification, 11(2), 123-136.
Eyüpoğlu, O. ve Perşembe, E. (2019). Din ve toplumsla kurumlar arası ilişkilerdeki tamamlayıcı niteliğin önemi. Journal of History Culture and Art Research Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi 8, 4, 464–483.
Fischer, A. R., Tokar, D. M., Good, G. E., & Snell, A. F. (1998). More on the structure of male role norms: exploratory and multiple sample confirmatory analyses. Psychology of Women Quarterly, 22(2), 135–155.
Günay, G.; Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri, TSA / Yıl: 15 S: 3, 157-171.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel. Kavuncu, A. N. (1987). Bem cinsiyet rolü envanteri’ni Türk toplumuna uyarlama çalışmaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Patton, M. (1990). Qualitative evaluation and research methods (pp. 169-186). Beverly Hills, CA: Sage.
Sancar, S. (2009). Erkeklik: imkânsız iktidar. Ailede, piyasada ve sokakta erkekler. İstanbul: Metis Y.
Stafford, L.; Dainton, M.; Haas, S. (2000). Measuring routine and strategic relational maintenance: Scale revision, sex versus gender roles, and the prediction of relational characteristics. Communication Monographs, V. 67. 306-323.
Şentürk, Ş.; Kanbur Tuncel, M. (2019). The effectiveness of the communication training program for combating violence against women. Khazar Journal of Humanities and Social Sciences Volume 22 № 2, 35-50.
Vefikuluçay, D.; Zeyneloğlu, S.; Eroğlu, K.; Taşkın, L. (2007). Kafkas Üniversitesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 26–38
West, C.; Zimmerman., D.H. (1987). Doing gender. Gender and Society. Vol. 1, No. 2., 125-151.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ