Huriye ÇOLAKLAR, YASİN ŞEŞEN, Vedat GÜLTEKİN

Elektronik Sağlık Kayıtlarının Doğal ve Beşerî Afetlerden Korunması

Sağlıklı bir şekilde hayatını idame ettirebilmek, her insanın en doğal hakkıdır. İnsanoğlu, yaşama içgüdüsü ve sağlıklı olabilmek amacıylatarih boyunca rastladığı tüm hastalıkları tedavi edebilmekve/veyabu hastalıklardan korunabilmekiçin uğraş vermiştir. Sağlıklı olma isteği, her dönem çeşitli tıbbi araştırmaların yapılmasınısağlamış, farklı tıbbi keşiflerin de tetikleyicisi olmuştur. Sağlık alanında araştırma yapan araştırmacıların tüm kliniksel bulgulardan yararlanabilmesi, hastalıkların takibinin yapılabilmesi, yeni tedavi yöntemlerinin bulunması ve sağlıklıolma durumunun devamlılığı amacıylasağlık kayıtlarınınve hasta dosyalarının korunması, bunların belirlistandartlaraltında arşivlenmesi gerekmektedir. Tıbbi bilginin elde edilmesinde tıbbi dokümantasyon önemli bir araç olarak görülmektedir.Bu çalışma,günümüzde elektronik ortamda üretilen tıbbi elektronik belgeler, hastaverileri ve sağlık kayıtlarınıntüm doğal ve beşerîafetlerden korunabilmesi amacıyla yapılması gereken stratejik çalışmaların analiz edilmesini amaçlamaktadır. Bu doğrultuda makalede,elektronik sağlık kayıtlarının çeşitli afetlerden korunabilmesi için geliştirilmesi gereken stratejilerve bu stratejileringeliştirilmeyöntemleriüzerinde durulmuştur. Makalede, konuyla ilgilikaynakların elde edilmesinde literatür incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Toplanan genel literatür üzerinde nitel analiz yöntemlerinden olan betimsel ve doküman analiziçalışması yapılmışve uygulama örnekleri incelenmiştir.Ayrıca değerlendirme sonuçları çeşitli tablo ve sayısal verilerle desteklenmiştir.Çalışma sonucunda, Türkiye’de sağlık kayıtlarının afetlerden korunması konusundaönemli eksiklikler olduğu saptanmışve bu eksikliklerin düzeltilmesi ve daha verimlisağlık hizmetlerinin verilebilmesi amacıyla önerilerde bulunulmuştur.

Protection of Electronic Health Records From Natural and Human Disasters

It is the natural right of every human being to live a healthy life. Human beings have struggled to cure and/or protect themselves from all diseases they have encountered throughout history in order to be healthy and alive. The desire to be healthy has enabled various medical research to be carried out every semester and has been the trigger for different medical discoveries. In order to benefit from all clinical findings to follow up diseases to find new treatment methods and to maintain health status, health records and patient files must be preserved and archived under certain standards. Medical documentation is seen as an important tool in obtaining medical information. This study aims to analyze strategic studies that need to be done in order to protectmedical electronic documents, patient data and health records produced in electronic environment today from all natural and human disasters. Accordingly, the article focuses on the strategies that need to be developed to protect electronic health records from various disasters and the methods of developing these strategies. In the article, the literature review method was used to obtain the relevant resources. Descriptive and document analysis, one of the qualitative analysis methods, was conducted on the general literature collected and application examples were examined. In addition, evaluation results are supported by various tables and numerical data. As a result of the study,it was determined that there are significant deficiencies in the protection of health records in Turkey from disasters and recommendations were made in order to correct these deficiencies and to provide better health services.

PDF

___

(2019). Neden akıllı ev almalıyım?https://www.xenonsmart.com/neden-akilli-ev-almaliyim/.
Akdağ, R.(ed.) (2012). Sağlıkta dönüşüm programı değerlendirme raporu:2003-2011. Sağlık Bakanlığı Yayını,55-268.https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/SDPturk.pdf
Akdağ,S. E.(2002). Mali yapı ve denetim boyutlarıyla afet yönetimi.Araştırma/İncelemeDizisi.SayıştayBaşkanlığı.https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/yayinlar/Mali_Yapi_Denetim_Boyutlariyla_Afet_Yonetimi.pdf.
Akdur, R. (2000). Afetler ve afetlerde sağlık hizmetleri. 21. Yüzyılda Türkiye Sorunlarına Çözüm Konferansı-3(25-27 Ocak 2000).Ankara Üniversitesi Basımevi.
Aktaş, F., Çeken, C. & Erdemli, Y. E. (2016). Nesnelerin interneti teknolojisinin biyomedikal alanındaki uygulamaları. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi,4(1), 37-54.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/224889
Altay, A.(2007). Sağlık hizmeti sunumunda yeni açılımlar ve Türkiye açısından değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi, 64, 33-46.http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423911604.pdf
Bektaş, M. (2015). Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS)’nin insan kaynaklarının dönüşümüne etkisi: Marmara Üniversitesi örneği[Yayınlanmamış yüksek lisanstezi]. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. http://bbytezarsivi.hacettepe.edu.tr/jspui/bitstream/2062/383/1/878.pdf
Bilgen, S. (1998). Sağlık bilgi sistemleri. TÜBİTAK Ulusal enformasyon altyapısı ana planına katkı. TUENA-Türkiye Ulusal Enformasyon Altyapısı Proje Ofisi. http://www.inovasyon.org/pdf/2203-M-T-A-02.pdf
Büyükbaş, E.& Ormanoğlu, B. (2013). Afetlerve afet yönetiminde meteorolojinin yeri. Türk İdare Dergisi, 476, 13-46. http://www.tid.gov.tr/Makaleler/Afetler%20ve%20Afet%20Y%C3%B6netiminde%20Meteorolojinin%20Yeri.pdf
Ceylan, F. (2015). Hastane bilgi sitemleri: Ders notları. Uludağ Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu.http://shmyo.uludag.edu.tr/Ders_Notlari/HBYS-2015.pdf
Çavmak, Ş.& Çavmak, D. (2017). Türkiye’de sağlık hizmetlerinin tarihsel gelişimi ve sağlıkta dönüşüm programı. Sağlık Yönetimi Dergisi, 1(1), 48-57.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/340272
Çelik, R. H., Asım, A.& Yılmaz, S. (2016).Üniversitelerdekurumsal bellek ve dijitalleştirme: Yeditepe Üniversitesi Bilgi Merkezi örneği. ÜNAK 2013 Konferansı: Bilgi Sistemleri, Bildiriler, Platformlar, Mimariler ve Teknolojiler, 19-21 Eylül 2013, Marmara Üniversitesi, Bildiriler Kitabı.(Eds.) Güssün Güneş, Nevzat Özel, Tolga Çakmak. Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği, 83-90. http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/4232/UNAK2013bildiri.pdf?sequenc=
Çınar, F. & Toker, K. (2019). Hastane yöneticilerinin stratejikyönetim araçlarını bilme ve kullanım düzeylerinin örgütsel inovasyona etkisi. Turkish Studies, 14(5), 2117-2134.https://doi.org/10.29228/turkishstudies.36824
Çolaklar, H. (2020). Tıbbi dokümantasyon[Basılmamış ders notları]. Meslek Yüksekokulu Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Programı.[y.y].
Çolaklar, H.(2018). Türkiye’de tıp kütüphaneleri: Elektronik süreli yayın hizmetlerinin yönetimi. Hiperlink Yayınları.
Değerliyurt, M. (2014). İskenderun-Arsuz ilçelerinin (Hatay) CBS tabanlı zemin hareketleri duyarlılık analizi.Turkish Studies,9(5), 655-678.https://doi.org/10.7827/turkishstudies.6765
Demir, Y.& Gözüm, S. (2011). Sağlık eğitiminde yeni yönelimler web destekli sağlık eğitimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 4(4), 196-203.
Endüstri 5.0’dan Sağlık 5.0’a doğru (2019).http://www.endustri40.com/endustri-4-0dan-toplum-5-0a/.
Erkan, V.(2008). Kamu kuruluşlarında stratejik planlama: Türkiye uygulaması ve kuruluşlarda başarıyı etkileyen faktörler. DPT Yayınları.
Fleming, P. (1993). Planification strategique. Ontario; Canada:Ministere de l’Agriculture de l’Alimentation et des Affaires Rurales.
Güncü, A. & Güneş, E. (2017). 1939 Depremi ile afet yeri olan Erzincan’ın hüzün turizmi potansiyeli üzerine bir araştırma. Turkish Studies, 12(29), 251-270.https://doi.org/10.7827/turkishstudies.12283
İçel, G. (2014). Mersin’de meteorolojik ve hidrometeorolojik afetler. Turkish Studies, 9(11), 263-282.https://doi.org/10.7827/turkishstudies.7454
Kandemir, A.& Uğurluoğlu, Ö. (2017). Sağlık kurumları yönetimi literatüründe stratejik yönetim üzerine yürütülen çalışmaların içerik analizi ile incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(1),23-36.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/551771
Karaarslan, E., Ergin, A. M., Turgut, N.& Kılıç, Ö. (2015). Elektronik sağlık kayıtlarının gizlilik ve mahremiyeti. İnet’tr 2015 Konferansı: XX. Türkiye’de İnternetKonferansı 1-3 Aralık 2015, İstanbul Üniversitesi. https://www.researchgate.net/publication/287975276
Karakaş, H.S., Rukancı, F.& Anameriç, H. (Ed). (2009). Belge yönetimi ve arşiv terimleri sözlüğü.Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü.
Keil, K. (2016). The future of arctic research: Multi-, Inter-and Transdisciplinary approaches. The Arctic Institute, 24(June).
Köseoğlu, M. A., Akdeve, E., Gedik, İ. & Bertsch, A. (2015). A bibliometric analysis of strategic management articles in healthcare management literature: past, present and future. International Journal of Healthcare Management, 8(1),27-33.https://doi.org/10.1179/2047971914y.0000000089
Kruse, C. S., Smith,B.& Nealand, A.(2017). Security techniques for the electronic health records. Journal of Medical Systems, 41(127), 1-9. https://doi.org/10.1007/s10916-017-0778-4
Kuzucuoğlu, A.H.(2014a). Arşiv binalarında risklere yönelik koruma çalışmaları: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Arşivleri örneği. Arşiv Dünyası, 16-17, 6-15.http://eprints.rclis.org/24029/1/Alpaslan%20H.%20KUZUCUO%C4%9ELU_SON.pdf
Kuzucuoğlu, A.H.(2014b). Kütüphanelerde yapısal olmayan malzeme kaynaklı riskler. Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi, 2, 21-38.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/170870
Küçük, A. (2019). Türkiye’nin sağlık ar-ge politikasında kamu-özel ortaklığı (KÖO) modelinin önemi. Turkish Studies, 14(6), 3211-3229.https://doi.org/10.29228/turkishstudies.39248
Külcü, Ö. (2012). Türkiye’de kurumsal elektronik bilgi ve belge yönetimi uygulamalarına dönük koşulların değerlendirilmesi: 57 örnek kurumun analizi. Türk Kütüphaneciliği, 26(1), 30-52. http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/311/303
Külcü, Ö. (2016). Bilgi İçerikli Kültürel Mirasın Yönetiminde Yeni Gelişmeler. Türk Kütüphaneciliği, 30(4), 640-663.https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48650/618526
Menachemi, N. & Brooks, R. G. (2016). Reviewing the benefits and costs of electronic health records and associated patient safety technologies. Journal Med. Syst, 30, 159-168. https://doi.org/10.1007/s10916-005-7988-x
Obuz, Ö. (2017). Cumhuriyet döneminde çetin bir mücadele: çekirge ile savaş. Turkish Studies, 12(1), 177-190.https://doi.org/10.7827/turkishstudies.11368
Odabaş, H.(2008). Elektronik belge düzenleme yaklaşımları ve Türkiye’de e-devlet uygulamalarında elektronik belge yönetimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 121-142.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/32112
Odabaş, H.(2009). E-devlet: e-devlet sürecinde elektronik belge yönetimi. Hiperlink Yayınları.
Odabaş, H.& Rukancı, F. (2004). Belge yönetiminin bir unsuru olarak yazışma yönetimi. Türk Kütüphaneciliği, 18(4), 385-406.http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/219/214
Özbal, G. (2013). Kurumsal belge ve arşiv yönetimi uygulamaları: Kalkınma Bakanlığı örneği[Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
Özdemirci, F. (2018). Sağlık bilgi sistemleri yönetimi ve toplumsal bellek/gelecek açısından değerlendirilmesi. Bilgi Yönetimi Dergisi, 1(2), 149-155.https://dergipark.org.tr/tr/pub/by/issue/40526/500294
Özer, Ö, Şantaş, F.&Budak, F. (2012). Sağlık web sitelerinin kullanım düzeylerinin incelenmesi: Örnek bir uygulama. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1(4), 128-140. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/83892
Özşahin, E. (2012). CBS kullanılarak Kıbrıs’ta fırtına riski duyarlılık analizi. Turkish Studies,7(4), 2627-2642.https://trdizin.gov.tr/publication/show/pdf/paper/TWprMk1EazFOUT09
Randall, A.(2005). Electronic health records; security, safety and archiving. Health Information Management, 34(1), 1-1.https://doi.org/10.1177/183335830503400101
Ramadier, T. (2004). Transdisciplinarity and itschallenges: The case of urban studies. Futures, 36(4), 423-439.https://doi.org/10.1016/j.futures.2003.10.009
Ruff, T.(2006). Nuclear terrorism: energy science.http://www.energyscience.org.au/FS10%20Nuclear%20Terrorism.pdf.
Sağlık Bakanlığı Elektronik Belge Yönetim Sistemi, (2019).http://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/1373,ebysyonergesipdf.pdf?0.
Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu, (2012).http://www.netdata.com/UserFilesCenter3/613819aa-abf5-4ca0-b155-6ba4ecdbb262/ProjectsCenter1/e903343c-0648-4473-9e7a-b0a55f9db737/FileCenter/11(1).pdf
Satılmış, S. (2017). Aksaray’da büyük bir afet: 1911 felaketi. TurkishStudies,12(26), 131-152.https://doi.org/10.7827/turkishstudies.12495
Sezigen, S.& Kenar, L. (2019). Hardal gazına maruz kalmış kimyasal yaralıların tıbbi yönetiminin retrospektif değerlendirilmesi ve öneriler.Osmangazi Tıp Dergisi, 42(1), 93-102.https://doi.org/10.20515/otd.521664
Soydal, İ.(2008). Web bilgi sistemlerinde hizmet kalitesi[Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sönmez, Z.& Naldöken, Ü. (2020). Sağlık Kurumlarında Sağlık Hizmetleri ve Genel İdari Hizmetler Sınıfı Arasındaki İletişim Sorunları, Turkish Studies-Social, 15(1), 645-660.https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.36844
Şahin, Ş.& Üçgül, İ.(2019). Türkiye’de afet yönetimi ve iş sağlığı güvenliği. Afet ve Risk Dergisi, 2(1), 43-63.https://doi.org/10.35341/afet.498594
Şen, O. vd., (2013). Dosyalama arşivleme. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Şeşen, Y. (2018). Engellilere yönelik kütüphanecilik hizmetleri: Ankara Üniversitesi örneği. UMTEB (İKSAD) III. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi 21-22 Haziran 2018 Gaziantep.İKSAD Yayınevi, 3, 1392-1398.
Şeşen, Y. (2019). Kültürel mirasımız ve arşiv belgelerimizin afetler ve KBRN tehlikelerine karşı korunması. Afet ve Risk Dergisi, 2(1),32-42. https://doi.org/10.35341/afet.515323
Torunlar, M.& Özdemirci, F. (2019). Bilginin bilgiyle savaşı: Belge ve bilgi yönetimi vizyonuyla. Ankara Üniversitesi BİL-BEM.
Turan, M. (2015). Elektronik belge ve finansal bilgi yönetimi. Siyasal Kitabevi.Türk Toraks Derneği. (2020). 1918 İspanyol Gribi salgını ve biz.https://www.toraks.org.tr/halk/News.aspx?detail=5787
Uğurluoğlu, Ö. (2009). İstanbul’daki hastanelerin web sitesi üzerine bir inceleme. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(1), 87-104.https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepesid/issue/7565/99382
Uluğ, A. (2009). Nasıl bir afet yönetimi?TMMOB 1. İzmir Kent Sempozyumu Bildirileri. İzmir İl Koordinasyon Kurulu, 1-18.
Usta, A.(2014).Kamu örgütlerinde stratejik planlama süreci: potansiyel sorunlar ve çözüm önerileri. Verimlilik Dergisi, 4, 83-117.
Varol, N.& Gültekin, T. (2016). Afet antropolojisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1431-1436.https://doi.org/10.17755/esosder.263244
Varol, N.& Kaya, Ç.M.(2018). Afet risk yönetiminde transdisipliner yaklaşım. Afet ve Risk Dergisi, 1(1), 1-8.https://doi.org/10.35341/afet.418307
Yılmaz, B.(2011). Dijital kütüphane becerileri konusunda Türkiye’de durum: Access IT Projesi çerçevesinde bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciliği, 25(1),117-123.http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/578/574
Zagame, P.(1993). Planification Strategique. Quelques réflexions pour une transposition à la planification nationale.Revue Economique,44, 13-55. https://doi.org/10.2307/3502390

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ