DARBE DÖNEMLERİNDE BASIN ALANINDA YAPILAN YASAL DÜZENLEMELERİN GAZETELERE YANSIMASI*

Türkiye’de basın alanında yapılan yasal düzenlemelerin fazlalığı dikkat çekici boyuttadır. Basın alanına yasalar yoluyla bu kadar fazla müdahale edilmesi; iktidarların, medyayı devamlı olarak kontrol altında tutma isteğinin tezahürüdür. Bu düşünce, askeri darbe dönemlerinde daha ileri boyutlara taşınmış ve basın yayın faaliyetlerine yönelik çok sayıda yasal düzenleme hayata geçirilmiştir. Genel olarak yasal düzenlemeler, ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve siyasal koşullar ile iktidarların düşünce yapısının ürünü olarak ortaya çıkmış ve bu durum basını da çok yönlü olarak etkisi altına almıştır. Basın ürünlerinin sansürlendiği, basın yayın faaliyetlerinin gerilediği ve gazetecilerin basın özgürlüğü için mücadele vermeye çalıştıkları bu dönemlerin her biri kendi içerisinde farklı özellikler barındırmaktadır. Bu çalışma, askeri darbe dönemlerinde basına yönelik yasal düzenlemelerin gazetelerde temsilini konu edinmiştir. Çalışma ile gazetecilerin, bu olağanüstü dönemlerde hayata geçirilen yasal düzenlemelere karşı nasıl bir tutum ortaya koydukları, basın özgürlüğünü koruma adına hangi faaliyetleri gerçekleştirdikleri ve bu dönemlerde okuyucu desteği arayıp aramadıkları gibi sorulara cevap aranmıştır. Çalışmada, 27 Mayıs darbesi, 12 Mart muhtırası ve 12 Eylül darbesi dönemlerindeki yasal düzenlemeler ele alınmış, bu düzenlemelerin Milliyet, Akşam, Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerinde yansıtılma biçimleri incelenmiştir. Kaynak tarama yöntemi ile gerçekleştirilen çalışmada, gazetecilerin bu dönemlerde basın özgürlüğünü kısıtlayan kanunlara karşı yeterince mücadele etmediği, işverenlerin, gazetecilerin çalışma koşullarını iyileştiren yasalara karşı çıktığı ve yasa yapıcıların, kanunların yapım sürecinde, gazetecilerin fikirlerini dikkate almadığı belirlenmiştir.

REFLECTION OF LEGAL REGULATIONS MADE IN THE FIELD OF PRESS DURING COUP PERIODS ON NEWSPAPERS

The excess of the legal regulations in the field of press in Turkey is remarkable. The over-treatment of the press through the laws is the manifestation of the desire of the governments to constantly control the media. Legal regulations generally emerged as the product of social and political conditions of the country and the mentality of governments, and this also affected the press in multifaceted respect. Each of these periods, when products of the press were censored, activities of press regressed and journalists tried to fight for freedom of the press, has different features within itself. This thought was taken to more advanced levels during the military coup period and many legal regulations were put into effect for the press activities. This study discusses the subject of representation of legal regulations in press during military coup periods. The study aimed to answer the questions such as how the journalists exhibited their attitudes towards legal regulations introduced during these extraordinary periods, what activities they did in order to protect the freedom of the press, and whether they looked for reader support in these periods. In the study, the legal regulations during the period of 27th May coup, 12th March memorandum and 12th September coup were discussed and the ways in which these arrangements were reflected in Milliyet, Akşam, Cumhuriyet and Hürriyet newspapers were examined. In the study, which was carried out by the literature review method, it was determined that the journalists did not fight enough against the laws restricting the freedom of the press during these periods, the employers opposed the laws which improved the working conditions of the journalists and the law makers did not take into consideration the opinions of the journalists during the construction process of the laws.

PDF

___

Arslanoğlu, İ. (2015). Sosyal Bilimlerde Metod ve Araştırma Teknikleri Ders Notları. 27 Eylül 2015 tarihinde: http://w3.gazi.edu.tr/~iarslan/arastek.doc. adresinden alındı. Ayan, S. (2007). “Siyasi Yapılanma Sürecinde 1961 Ve 1982 Anayasası”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8 (2), 1-24.
Aykaç, N., Kabaran, H. ve Bilgin, H. (2014). “Türkiye’de ve Bazı Avrupa Birliği Ülkelerindeki Öğretmen Yetiştirme Uygulamalarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Turkish Studies, 9(3), 279-292.
Çakır, H. (2007). Gazeteciliğe Giriş. Konya: Tablet Yayınları.
Ekin, V. (2010). Tüketim Toplumu Hedonizm ve Araç Olarak Yazılı Basın. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Erdoğan, İ. (2007). Türkiye’de Gazetecilik ve Bilim İletişimi, Yapısal Özellikler Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Ankara: G. Ü. İletişim Araştırmaları Merkezi.
Kabacalı, A. (1990). Başlangıçtan Günümüze Türkiye’de Basın Sansürü. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
Koloğlu, O. (2006). Basın Tarihi. İstanbul: Pozitif Yayınları.
Köse, Z. (2014). http://arsiv.mevsimsiz.net/y-6038/24_ocak_Kararlari,_Reklamlar ,_Medya/, 12 Kasım 2014 tarihinde alındı.
Kurt, G. (2014). Türkiye'de Holdinglerin Medyaya Girişi ve Yazılı Basında Yapısal Değişimler: 10 Ekim 2014 tarihinde: http://sesliharflerim.blogspot.com.tr/2011/11/turkiyede-holdinglerin - medyaya-girisi.html adresinden alındı.
Neuman, W. L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri I. Ankara: Yayın Odası.
Neziroğlu, İ. (2003). Türkiye’de Askeri Müdahaleler ve Basın (1950-1980). Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.
Özsever, A. (2004). Tekelci Medyada Örgütsüz Gazeteci. Ankara: İmge Kitabevi. Resmî Gazete (İlgili Sayılar) Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasası
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Gazetecilik, Türk Basının Doğuşu ve Gelişimi, Ankara, 2008.
Topuz, H. (2003). II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi (1. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
Topuz, H. (2014). II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi (5. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
Hürriyet gazetesi, 27 Mayıs 1960 Darbesi Raporu (2015).
http://dosyalar.hurriyet.com.tr/haber_resim_3/27_mayis_raporu.pdf, 25 Aralık 2015 tarihinde alındı
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
www.bik.gov.tr, http://www.bik.gov.tr/kurumsal/tarihce/ 22 Mayıs 2014 tarihinde alındı.
Akşam gazetesi arşivi.
Cumhuriyet gazetesi arşivi.
Hürriyet gazetesi arşivi.
Milliyet gazetesi arşivi.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ