Bilgi İletişiminde Fotoğrafın Gücü ve Sultan II. Abdülhamid Han Albümlerinin Konu ve Araştırmacı Profillerinin Analizi

Matbaanın bulunması ile beraber nasıl yazılı bilgi geniş kitlelerle paylaşılabilir hale geldiyse, fotoğrafın bulunuşu da görsel bilginin yaygınlaşması ve paylaşılmasına olanak sağlamıştır. Fotoğrafın icadından sonra toplumsal yaşamdaki önemli değişiklikler sonucu yazı ve teknik görüntüler birbirini tamamlayan vazgeçilmez bilgi iletişim araçları halini almıştır. Fotoğrafik görüntünün yaşamı anlatma, sorgulama olanakları ve sadece gerçeği yansıttığının düşünülmesi onu ayrıcalıklı kılmıştır. Bu düşünce fotoğrafa tarihi belge niteliği kazandırmıştır. Tarih boyunca fotoğraf bir algı yönetme, ikna ve kanıt aracı olarak kullanılmış ve zamanla değerli görsel malzemeler ve belge olarak arşivlerde yer almıştır. Bu çalışmada, fotoğrafın yaygın ve etkin kullanıldığı tarihi bir süreç olan II. Abdülhamid döneminde, fotoğrafın belge, tespit, tanıtım ve iletişim aracı olarak kullanılmaya başlanması ile oluşan Yıldız Sarayı Fotoğraf Koleksiyonu ele alınmaktadır. Geçmişten günümüze taşınan bu fotoğrafların bilgi ve belge aracı olarak halen nasıl kullanıldığının ortaya konulması amacıyla, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan II.Abdülhamid Albümleri konuları, nitelikleri ve araştırmacı profilleri açısından sayısal verilerle analiz edilmektedir. Aynı zamanda, arşiv malzemesi ve görsel değerleri bakımından fotoğrafların, tanımlama ve koruma yanı sıra erişim koşullarının da iyileştirilmesi önemli hale geldiğinden, konu ile ilgili olarak İstanbul Üniversitesi II. Abdülhamid Fotoğraf Albümleri Projesi kısaca anlatılarak, Projenin fotoğraf erişimini kolaylaştırarak bilgi iletişimine katkısı ortaya konulmaktadır.

The Power of Photography in Information Communication and Analysis of Subject-Matter and Researcher Profiles of Sultan Abdülhamid II. Khan Albums

Following the invention of the printing press, just as how it became possible for the written information to be shared by large audiances, the invention of the photograph also allowed the spread and sharing of visual information. Following the invention of photography, as a result of which important changes in social life took place, writing and technical images became complementary and inevitable communication tools for information. The possibilities of telling and questioning the photographic image and thinking that it reflects only the truth made it a privilege. This idea has turned photograph into a historical document. Throughout history,photography has been used as a tool of perception, persuasion and evidence, and over time it has been included in archives as a valuable visual material and a document. In this study, the reign of Abdülhamid II, during which The Yıldız Palace PhotographyCollection, was formed by the use of the photograph as a document, a detection method, promotion and a communication tool which at the same time gave rise to The Yıldız Palace Photography Collection itself, has been taken up. In order to be able to reveal how these photographs, in Abdülhamid II. Albums, housed in Rare Works Library of İstanbul University still in use as information and document tools reaching today from the past, have been analyzed with numerical data in terms of topics, qualities and researcher profiles. At the same time, from the standpoint of archive materials and visual values, since it has become important to improve the accessibility to as well as the identification and preservation of photographs, The Abdülhamid II Photo Albums Project has been put forward briefly via the contribution of the Project to information communication which has made it easier to facilitate access to photographs.

___

  • Ak, M. (2020). “II. Abdülhamid Han’ın Yıldız Albümlerinin dijitalleştirilmesi devletimizin ufkunu göstermektedir” https://www.istanbul.edu.tr/tr/haber/prof-dr-ak-ii-abdulhamid-haninyildiz-albumlerinin-dijitallestirilmesi-devletimi.
  • Amar, P. J. (2009). Basın fotoğrafçılığı, İnci Çınarlı (çev.), Kırmızı Yayınları.
  • Arıcan, M. Z. (2007). “Bilgi paylaşım aracı olarak fotoğraf”, Yeni Düşünceler, 2, 421-429.
  • Atasoy, N. (2007). Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümlerinden Yadigar-ı İstanbul, Akkök Yayınları.
  • Atasoy, N. (2009). “Görsel tarihin tapusu”, Sultan II. Abdülhamid’in aile albümü, Hakan Yılmaz (Ed.), İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
  • Atasoy, N. (2015). “Yıldız Sarayı Kütüphanesi”, Yıldız Sarayı’ndan İstanbul Üniversitesi’ne, Lale Uluç (Ed.), İstanbul Üniversitesi.
  • Ballenger, H. B. (2014). Photography: a communication tool, Master Thesis, Georgia: State University.
  • Bayhan, N. (2009). Sultan II. Abdülhamid’in aile albümü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
  • Bezirci, P. (2019). “From Yıldız Palace Library collection with examples; language policies and language education in the period of Sultan Abdülhamid II.”, Foreign Language Teaching, 46/3, 275-287.
  • Bezirci, P. (2020). “Teknolojinin tarihle buluşması: Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümleri”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 283-304.
  • Bezirci, P. (2020). Geçmişten geleceğe açılan kapı: İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi: 2012-2020, Hiperyayın.
  • Çiçek, E. (2018). “Sihirli belge fotoğrafın osmanlı devletinde kabulü, gelişimi ve II. Abdülhamid Dönemi”, International Social Sciences Studies Journal, 4(23):4581-4589. https://doi.org/10.26449/sssj.822
  • Dördüncü, M. B. (2006). II. Abdülhamid Yıldız Albümleri Mekke-Medine, Salih Gülen ve Fatih Akçe (Ed.). Yitik Hazine Yayınları.
  • Gezgin, S. (1994). Basında Fotoğrafçılık, Der Yayınları.
  • Greene, T. (2010). “The Abdülhamid II Photo Collection: orientalism and public ımage at the end of an empire”, https://www.semanticscholar.org/paper/The-Abdu%CC%88lhamid-II-PhotoCollection%3A-Orientalism-at-Greene/2f34139ae9ab36dffec63c651dab59eb41d3fa92.
  • Kocaışık, D. V. & Uslu, S.S. (2015). “Sultan II. Abdülhamid Albümleri’nin Yıldız Sarayı ve yapıları ekseninde incelenmesi”, II.Uluslararası güzel sanatlar bilimsel araştırma günleri, Özlem Özaltunoğlu (Ed.), Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1985). “19.yy’da düşünce akımları ve Osmanlı Devleti”. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, 2. Cilt. İletişim Yayınları, 342-351.
  • Ozanne, J. & Moscato E., Kunkel D. (2013). “Transformative photography: evaluation and best practices for eliciting social and policy changes”, Journal of Public Policy & Marketing, 32 (1). https://doi.org/10.1509/jppm.11.161
  • Satkın, M. B. (2014). “Fotoğraf, gerçeklik ve algı”, Sanat - Tasarım Dergisi, 5, 7-13.
  • Şenalp, L. (1998). İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi :başlangıcından günümüze. Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • Şentürk, B. (2013). “Photographs as archival material”, Türk Kütüphaneciliği, 27, 4, 619-632.
  • Toksoy, N. G. (2019). “Fotoğraf aslında neyin belgesi? fotoğrafın toplumsallığı ve medya ve gerçeklik tartışmalarında değişmeyen rolü”, Mediterranean Journal of Humanities, IX/2, 491-505. https://doi.org/10.13114/MJH.2019.504
  • Türköne, M. & Önder, T. (2011). Şerif Mardin bütün eserleri 9, Türk modernleşmesi makaleler 4, İletişim Yayınları.
  • Waley, M. I. (1991). “Images of The Ottoman Empire: The photograph albüms presented by Sultan Abdülhamid II”, The British Library Journal, Vol. 17, No. 2, 111-127.
  • Yılmaz, H. (2009). Sultan II. Abdülhamid Arşivi İstanbul fotoğrafları, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
  • Yılmaz, H. (2011). Sultan II. Abdülhamid’in arşivinden dünya liderleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.