Avrasyacılık-Batıcılık İkilemi Çerçevesinde Ermenistan Siyasetine Analitik Bir Bakış

Soğuk Savaşın sona ermesiyle birlikte Sovyetler Birliğinde meydana gelen çözülme, post-Sovyet ülkelerinin de dış politikada yeni tercihlere yönelmesinin önünü açmıştır. Bu noktadan hareketle çalışmamızda, Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra bağımsızlığını kazanan Ermenistan’ın dış politikasının Avrasya ve Batı ekseni bakımından nasıl konumlandığını dış politika parametreleri dikkate alınarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle birlikte jeopolitik anlamı sık değişmiş bölgelerden biri olan Kafkasya coğrafyası, kimi jeopolitik teorilerin içerisinde yer almasının yanında Avrasyacılık-Batıcılık anlayışları çerçevesinde çıkarların çatıştığı bölgeyi temsil etmektedir. Bölge üzerinde Batı merkezli Atlantikçilik ve Rusya merkezli Avrasyacılık stratejileri bölgedeki ülkeleri bir ikileme sokmaktadır. Bu ülkelerin içerisinde yer alan ve jeopolitik anlamda kendi stratejisini geliştirebilecek kapasitede bir güce sahip olmayan, tam anlamıyla ne Batı ne de Rusya arasında bir yol belirleyememiş olan Ermenistan’ın, iç ve dış politikasını bahsedilen iki eksen üzerinde dengelemeye çalıştığı görülmektedir. Bu çalışmanın ana görüşünü Rusya'ya bağımlılığı nedeniyle Ermenistan'ın Batılılaşamadığı savı oluşturmaktadır. Ermenistan coğrafi olarak sıkışmış durumdadır. Ermenistan Rusya’yla askeri iş birliğine devam etmek ve Batı ile ise ekonomik ilişkiler geliştirmek istemektedir. Ancak, Batı’yla iyi ilişkiler geliştirdiği her aşamada Rusya’nın caydırıcı politika uygulamalarına maruz kalmıştır.Ermenistan’ın ise bu bağlamda Doğu ve Batı politikasını bahsedilen iki eksenüzerinde dengelemeye çalıştığı görülmektedir. Bu çalışmanın ana görüşünü Rusya'ya bağımlılığı nedeniyle Ermenistan'ın Batılılaşamadığı savı oluşturmaktadır. Ermenistan coğrafi olarak sıkışmış durumdadır. Ermenistan Rusya’yla askeri iş birliğine devam etmek ve Batı ile ise ekonomik ilişkiler geliştirmek istemektedir. Ancak, Batı’yla iyi ilişkiler geliştirdiği her aşamada Rusya’nın caydırıcı politika uygulamalarına maruz kalmıştır.

An Analytical View of Armenian Policies in the Framework of Eurasianism-Westernism Dilemma

In this study, it is tried to analyze how the foreign policy of Armenia, which gained its independence after the collapse of the Soviet Union, is positioned in terms of the Eurasian and Western axis, taking into account foreign policy parameters. The geopolitical geography of the Caucasus, one of the regions whose geopolitical meaning has changed frequently with the end of the Cold War, represents the region where interests conflict within the framework of Eurasianism-Westernism as well as being included insome geopolitical theories. West-centered Atlanticism and Russia-centered Eurasianism strategies put the countries in the region into a dilemma. It is seen that Armenia, which is among these countries and does not have the power to develop its strategy ingeopolitical terms, has not been able to determine a path between the West and Russia, is trying to balance its domestic and foreign policy on the two axes mentioned. The main point of this study is the argument that Armenia could not be westernized due to its dependence on Russia. Armenia is geographically stuck. Armenia wants to continue military cooperation with Russia and develop economic relations with the West. However, at every stage where it developed good relations with the West, it was exposed tothe deterrent policy practices of Russia.

PDF

___

Abdurahmanlı, E. (2019). ASALA terör örgütü nasıl ortaya çıktı ve terör faaliyetlerinin amacı. Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi,1(1),53-63.https://doi.org/10.18037/ausbd.658675
Ağır, O. (2019) Dünya siyasetini etkileyen devrimlerin uluslararası sonuçları:1917 Bolşevik Devrimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1).325-342.https://doi.org/10.33437/ksusbd.530548
Akgül, F. (2009). Türkiye’de ve Rusya’da Avrasyacılık.IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
Akter, A. (2007). Ermenistan Cumhuriyetinin jeopolitik analizi. Ermeni Araştırmaları Dergisi, 1(27),121-150.
Ancak, O. (2019). Yeni Avrasyacılık bağlamındaGüney Kafkasya’da Türkiye ve Rusya.Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 95(75),1-32.https://doi.org/10.33630/ausbf.700806
Avetisyan, S. (2013). The role of the Armenian diaspora in the USA. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. American University of Armenia School of Political Science and International Affairs.
Aydınlık. (2018, 4 Temmuz) Rus siyasiler Karabağ’dan seslendi:Ermeniler işgale son versin.Aydınlık. https://www.aydinlik.com.tr/rus-siyasiler-karabag-dan-seslendi-ermeniler-isgale-son-versin-dunya-temmuz-2018.
Bassın, M (2014). Eurasianism “classical” and “neo”: the lines of continuity. Centre For Strrategic Research and Analysis (CESRAN), 1(2),276-298.
Bayram, M. (2016). Ermenistan dış politikasında reel politikle psikopolitiğin çatışması: cumhurbaşkanlığı dönemleri bağlamında biranaliz. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3),69-77.https://doi.org/10.31592/aeusbed.664875
Cabbarlı, H. (2013). Metsamor nükleer santrali ve Ermenistan’ın enerji politikası. Avrasya Dosyası Dergisi.9(1),1-15.
CNN Türk. (2016,26 Haziran). Dağlık Karabağ için prensipte anlaşma sağlandı. CNN Türk.https://www.cnnturk.com/dunya/daglik-karabag-icin-prensipte-anlasma-saglandi.
Cohen, R. (2020, 4 Mayıs). The spirit that brought down the Berlin Wall lives on. The New York Times https://www.nytimes.com/2019/11/01/opinion/armenia-genocide-resolution.html.
Cornell, S. (1997). “Undeclared War”. Journal of Asian and Middle Eastern Studies, 4(1).1-20.
Çağan, H. (2013). Ermeni kültürüve Ermeni propagandası. Ermeni Araştırmaları Dergisi, 46(1), 199-212.https://doi.org/10.24186/vakanuvis.351424
Çalışkan, B. (2019, 9 Aralık). Ermenistan’da Rus satrancı.INSAMER. https://insamer.com/tr/ermenistanda-rus-satranci_2540.html.
Çeçen, A. (2015). Türkiye ve Avrasya,2. Basım. Doğu Yayınevi (Kütüphanesi).
Çıttır, S. (2003) Ermenistan dış politikası’nın temelleri ve hedefleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Derman, G. S. (2020, 2 Nisan). Ermeni diasporasının Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerine etkisi Marmara Siyaset Duvarı. http://turksandarmenians.marmara.edu.tr/tr/ermeni-diasporasinin-turkiye-avrupa-birligi-iliskilerine-etkisi/.
Ermeni Haber. (2018, 17 Nisan). Serj Sarkisyan başbakan seçildi. Ermeni Haber. https://www.ermenihaber.am/tr/news/2018/04/17/Serj-Sarkisyan-Ba%C5%9Fbakan-se%C3%A7ildi/127376.
Euronews. (2019, 12 Ocak). Ermeni soykırımını hangi ülkeler resmen tanıyor?. Euronews. https://tr.euronews.com/2019/12/12/1915-olaylarini-ermeni-soykirimi-olarak-hangi-ulkeler-resmen-taniyor-abd-senato-tasari.
Euronews. (2015, 16 Şubat). Ermenistan protokolleri geri çekti.Euronews. https://tr.euronews.com/2015/02/16/ermenistan-protokolleri-geri-cekti.
Euronews. (2017, 2 Mart). AB ile Ermenistan yeni bir iş birliği anlaşması imzalayacak.
Euronews. https://tr.euronews.com/2017/03/02/ab-ile-ermenistan-yeni-bir-isbirligi-anlasmasi-imzalayacak.
Eyidoğan, K. (2020, 5 Ocak). ABD’nin Kafkasya’daki piyonu:Gürcistan. https://www.kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/yazar/bimbasati-kemal-eyidogan/abdnin-kafkasyadaki-piyonu-gurcistan.html.
Galstyan, N. S. (2015). How to deal withArmenia’s geopolitical trilemma? examining public opinion. Eastern Chessboard Geopolitical Determinants and Challenges in Eastern Europe and the South Causes.ed. Piotr Bajor. Kamila Schöll-Mazurek. YerevanUniversity Press.209-220.https://doi.org/10.1556/204.2017.39.1.9
Herzig, E. (2003). The newCaucasus, Armenia, Azerbaijan and Georgia. The Royal Instıtute of International Affairs. (Aktaran: Çıttır Süveyda. Ermenistan Dış Politikası ‘nın Temelleri ve Hedefleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)
Hilalov, F. (2012). Rusya dış politikasında Yeni Avrasyacılık. Uluslararası Kafkasya Kongresi26-27 Nisan. Kocaeli Üniversitesi Yayınları.
Hürriyet. (2001, 10 Nisan). Bush, Aliyev ve Koçaryan ile görüştü. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/dunya/bush-aliyev-ve-kocaryan-ile-gorustu-39236823.
Imogen, B., Gladma I. & Heaney D. (2000). Eastern Europe, Russia and Central Asia.Europa Publications.
Ismailov. E. & Vladimer P. (2009). Eurasianism and the Concept of Central Caucaso-Asia. Rethinking Central Eurasia, 4(1).21-46
İsmayilov, E. (2016). Rusya’nın Avrasya Birliği politikası. Avrasya Etütleri,49(1)125-146.
İyikan, N. (2011). Orta Asya-Güney Kafkasya siyasi gelişmeler: 1991-2010.Hiperlink Yayınları.
Kantarcı, Ş. (2001). Ermeni lobisi: ABD’de Ermeni diasporasının oluşması ve lobi faaliyetleri. Ermeni Araştırmaları Dergisi,1(1). 161-184.https://doi.org/10.17498/kdeniz.62213
Kurt, S. (2019). Dugin’in Avrasyacılık anlayışındaTürkiye’nin yeri. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 15(31).432-471.https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.630842
Libardian, G. J. (2005).Ermenilerin devletleşme sınavı. çev. Alma Taşlıca 2. Basım. İletişim Yayınları.
Lütfem, Ö. E. (2011). Ermenistan dış politikasında olaylar ve yorumlar. Ermeni Araştırmaları Dergisi, 1(1).10-34.
Mirzoyan, A. (2010). Armenia the regional powers and the West: between history and geopolitics,Palgrave Macmillan. 2010.
NTV. (2015, 12 Temmuz). Ermenistan’da “güçlü başbakan” referandumu. NTV.https://www.ntv.com.tr/dunya/ermenistanda-anayasa-degisikligine-onay.xmX1HCCdt0OhP7zK4gDLnA.
Nugraha, A. (2016). Neo-Eurasianism in Russian foreign policy: echoes from the past or compromise with the future? Global & Strategist,9(1). 94-119.https://doi.org/10.20473/jgs.9.1.2015.95-110
Nurijev, E. (2007). EU Policy in the South Caucasus: a view from azerbaijan. Centre For European Policy Studies.
Öğütçü, Ö. N. (2020). Avrupa’nın Doğu ortaklığı programı ve Rusya’nın artan etkisi. Avrasya İncelemeleri Merkezi. https://avim.org.tr/tr/Analiz/AVRUPA-NIN-DOGU-ORTAKLIGI-PROGRAMI-VE-RUSYA-NIN-ARTAN-ETKISI.
Özdaşlı, E. (2016). Avrupa Komşuluk Politikası çerçevesindeAvrupa Birliği-Ermenistan ilişkileri.Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 8(1).141-164.https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.022
Politika Dünya. (2008, 8 Ağustos). Rusya ve Gürcistan savaşın eşiğinde.Politika Dünya.https://www.dunya.com/dunya/rusya-ve-gurcistan-savasin-esiginde-haberi-51577.
Serbest, B. (2017). Tarihsel süreçteRus Avrasyacılığı: Klasik Avrasyacılıktan, Neo Avrasyacılığa. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3).285-307.
Shlapentokh, D. V. (1997). Eurasianism: past and present. communist and post-communist studies, 30(2).12-35.https://doi.org/10.1016/s0967-067x(97)00002-0
Terzyan, A. (2016). The evolution ofArmenia’s foreign policy ıdentity: The conception of ıdentity driven paths. friends and foes inArmenia foreign policy discourse. ValuesAnd Identity As Sources Of Foreign Policy in Armenis And Georgia. ed. Komely Kakachia, Alexander Markarov. Universal Publishing.
The President. (2016, 10 Mayıs). Armen Sarkissian the president of the republic of Armenia.The President. https://www.president.am/en/armen-sarkissian/.
Valeyev, M. (2008). Rusya’nın Güney Kafkasya politikası çerçevesindeRusya-Ermenistan ilişkileri. Ermeni Araştırmaları Dergisi. 30(1).139-149.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ