TÜRKİYE’DE TOPLUMDİLBİLİM ALANINDA YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN İNCELENMESİ

Toplumdilbilim yurt dışında neredeyse gelişimini tamamlamış bir bilim dalıiken, Türkiye’de yeni yeni tanınmaya ve çalışılmaya başlamıştır. Bu durum Türkiye’de ana dili eğitimi, dil ve kültür ilişkisi, dil ve toplum ilişkisi vb. konularında yapılan birçok çalışmada kendini göstermektedir. Çalışma sahasına ve incelemeye aldığı konulara bakıldığında toplumdilbilimin, özellikle ana dili eğitiminde yaşanan sorunlara ışık tutarak ana dili eğitiminin etkililiğini arttırabilecek potansiyele sahip bir alan olduğu görülmektedir. Bu sebeple Türkiye’deaz çalışılan,çalışanların da çok azının farkında olduğu bu alanın iyi bilinmesi ve daha çok çalışılması gerektiği düşünülmektedir. Bu çalışma ile söz konusu tespiti somut verilerle destekleyerek öncelikle toplumdilbilim konusundaki eksikliğimiz ile ilgili bir farkındalık oluşturmak; ardından toplumdilbilimin yöntemleri, teknikleri ve özellikle çalışma sahası hakkında bilgiler vererek daha kaliteli bir ana dili eğitimi için öneriler sunmak amaçlanmıştır. Söz konusu amaca ulaşmakiçin bu çalışmada betimsel model kullanılmış ve 1990-2017 yılları arasında Türkiye’de toplumdilbilim alanında yapılan lisansüstü tezler içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda, Türkiye’de araştırmacıların büyük bir çoğunluğunun (%, 86,2) tezlerini toplumdilbilim alanında yapmış olmalarına rağmen bu tezleri toplumdilbilim ile ilişkilendirmemelerinden, dahası, toplumdilbilimden farklı 15 alanla ilişkilendirmelerinden ötürü bu alanda çalıştıklarının farkında olmadıkları tespit edilmiştir. Ayrıca çalışma sonucunda bu alanda çok az sayıda deneysel çalışma yapıldığı belirlenmiştir. Son olarak elde edilen bulgu ve ulaşılan sonuçlar ışığında bazı önerilerde bulunulmuştur.

___

Başkan, Ö. (2003). Dilbilim: lengüistik metodu.İstanbul: Multilingual Yayınları

Chambers, J. K. (2013). Studying Language Variation: An Informal Epistemology. J. K. Chambers ve N. Schilling (Ed.), The Handbook of Language Variation(2. Baskı)içinde. Oxford: Wiley-Blackwell Yayınları

Fishman, J. (1972). The Sociology of Language, Rowley: Massachusettes: Newburyhouse Yayınları

Direkci, B. (2019). Examination of Pre-service Teachers Interpretation Case of Fossil Words in Turkish Reduplications/Idioms, International Journal of Instruction, 12, s.1157-1172.

Günay, V.D. (1995). Roman çözümlemesine toplumdilbilimsel bir yaklaşım, Dil Dergisi/Language Journal,35, Ankara: A.Ü. TÖMER Yayınları, s. 5-24.

Güven, A. (2015). Türkiye’de Günümüze Kadar Yapılmış Olan Toplum Dilbilim Çalışmalara Genel Bir Bakış. Pamukkale Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli

Hold,J.(2013).Anıntroductiontosociolinguistics.NewYork,USA:RoutludgeYayınları

Hymes, D. (1972b). On communicative competence. Pride, J.B. ve Holmes, J. (Ed.), Sociolinguistics. Londra: Penguin Yayınları

İmer, K. (1990). Dil ve toplum. Ankara: GündoğanYayınları

İmer, K., Kocaman, A., ve Özsoy, S. (2011). Dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları

Kıran, Z. A. ve Kıran (2013). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yayınları

Kocaman, A. (1998). Uygulamalı dilbilim. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, s. 101-106

Kocaman, A. (2006a). “Temel kavramlar”. A. Kocaman (Ed.), Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar içinde (ss. 9-14). Ankara: Dil DerneğiYayınları.

Kocaman, A. (2006b). Uygulamalı dilbilim. A. Kocaman (Ed.), Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar içinde(s. 9-14). Ankara: Dil DerneğiYayınları.

Kocaman. A. ve Osam, N. (2000). Uygulamalı dilbilim-yabancı dil terimleri sözlüğü. Ankara: Hitit Yayınları

König,G.Ç.(1991).Toplumdilbilimaçısındandilvediltürleri,DilbilimAraştırmaları Dergisi, s. 59-70.

Lyons, J. (2006). Language and lınguistics, an indroduction. Cambridge, UK: Cambridge Üniversitesi Yayınları

Metin,G.(2012).GöçYaşamış6.SınıfÖğrencilerininYazımKurallarınıVeNoktalama İşaretlerini Uygulama Düzeylerinin Toplum Dilbilimsel Değişkenleri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon

Onan, B. (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Ankara: Nobel Yayınları

Öztürk Dağabakan, F. (2012). Toplumdilbilimsel bir kavram olarak kadın-erkek dil ayrımına Türkçe ve Almanca açısından bir yaklaşım, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED],s. 87-106

Romaine,S.(2000).Languageinsociety,anıntroductiontosociolinguistics.NewYork, USA: Oxford ÜniverstesiYayınları

Sağın Şimşek, Ç. (2006). Toplumdilbilim. A. Kocaman (Ed.), Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar içinde(s. 77-87). Ankara: Dil Derneği Yayınları.

Tutaş,N. (2006).Yazınsalmetinlerdebiçembilimselinceleme, http://www.littera.hacettepe.edu.tr/TURKCE/19_cilt/18tutas.pdf

Vardar,B.(1998).DilbiliminTemelKavramveİlkeleri.İstanbul:MultilingualYayınları

Vaux, B. ve Cooper, J. (1999). Introducing to linguistic field methods. LincomEuropa Yayınları

Wardhaug, R. (2006). An introduction to sociolinguistics.Oxford: Blackwell Yayınları

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013).SosyalBilimlerde NitelAraştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları