DİN PSİKOLOJİSİ BAĞLAMINDA, İKİNCİ YENİ ŞİİRİNDE MİTOLOJİ

İlkçağa kadar dayanan mitoloji, dünyanın birçok kadim medeniyetinde, yüzyıllar boyunca etkisini sürdürür. İnsanın hayallerini, heyecanlarını, arzularını ve inançlarını kontrol altında tutmak için ortaya atılan söylenceler, mitolojinin kaynağını oluşturur. Mitoloji, din psikolojisi bağlamında değerlendirildiğinde inanma arketipinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Freud ve Jung gibi insan davranışı psikolojisi ile uğraşanlar, mitolojiyi irdeleyip çalışmalarında kullanırlar. Dünya psikoloji bilimi, dinler ve edebiyatta yer edinen mitoloji, ülkemizde de yararlanılan bir alan olur. Türk edebiyatında bazı edebi akımlar sadece mitolojiyi eserlerinde temel alırlar. İkinci Yeni şiir akımı da bunlardan biridir. Cemal Süreya, Sezai Karakoç, Edip Cansever, Turgut Uyar, Ece Ayhan İkinci Yeni şairleri olarak bilinir. Sıra dışı bir şiir anlayışı ortaya koyan bu şairler, planlı bir şekilde bir araya gelmeyip bazı edebi çevrelerce İkinci Yeni şairleri olarak adlandırılır. Şiirin günlük hayatın bir parçası olduğu anlayışına karşı çıkıp bilinçaltı unsurları, mizahı, sürrealizmi, argoyu, cinselliği şiirlere yansıtırlar. Eserlerine yansıttıkları bir diğer alan ise mitolojidir. Mitoloji onlar için vazgeçilmez karakter ve söylencelerle doludur. Özellikle Yunan ve Roma mitolojisinin önemli karakterleri bazı şiirlerin bütününe yansır. Şairler duygu ve düşüncelerini şire yansıtırken mitolojiyi bir araç olarak kullanırlar. Cumhuriyet Türkiye’sinin ilk edebi ürünleri olarak görülen İkinci Yeni şiirinde mitolojinin varlık sebeplerinden biri de Batı’ya yönelimdir. Batı’nın hukuku, bilimi, teknolojisi, hayat tarzı örnek alınırken edebiyat da önemli ölçüde bundan nasibini alır. İkinci Yeni şairlerinin mitolojiyi eserlerine yansıtmaları Batı mitolojisini okumalarından kaynaklanır.

MYTHOLOGY IN THE SECOND NEW POETRY IN THE CONTEXT OF RELIGIOUS PSYCHOLOGY

Mythology, which dates back to the early ages, has influenced many ancient civilizations of the world for centuries. Myths put forwarded to control one's dreams, excitements, desires, and beliefs are the sources of the Mythology. When mythology is evaluated in the context of the psychology of religion, it is seen that it is the result of the archetype of believing. Freud and Jung, who deal with the psychology of human behaviour, examine mythology and use it in their works. Mythology, which takes place in world psychology, religions and literature, is an area used in our country. Some literary movements in Turkish literature are based only on mythology. The second New poetry movement is one of them. Cemal Süreya, Sezai Karakoç, Edip Cansever, Turgut Uyar, Ece Ayhan are known as The Second New poets. These poets, who exhibit an extraordinary understanding of poetry, do not come together in a planned way and these poets are called Second New poets by some literary circles. They object to the understanding that poetry is a part of daily life and they reflect the subconscious elements, humour, surrealism, slang, and sexuality to poems. Mythology is another area they reflect on his works. Mythology is an indispensable character for them and full of myths. Especially the important characters of Greek and Roman mythology are reflected in the whole of some poems. Poets use mythology as a tool to reflect their feelings and thoughts to poetry. One reason for the presence of mythology in the Second New poetry which is seen as the first literary products of the Republic of Turkey, is Turkey's orientation to the Western world. Not only the law, science, technology, and lifestyle of the West but also its literature has been taken as a significant example. The reflections of mythology to the works of the Second New poets stems from their reading of Western mythology.

PDF

___

Afacan, A. (2003). Şiir ve Mitologya- Cumhuriyet Dönemi Şiirinde Yunan ve Latin Mitologyası. Ankara: Doruk Yayımcılık.
Akkanat, C. (2002). Gelenek ve İkinci Yeni Şiiri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay.
Aytaç, G. (2001). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
Andaç, F. (2004). İlhan Berk'le Şiirin Anayurdunda. İstanbul: Dünya Yayınları
Andrews, W. G. (2001). Şiirin Sesi, Toplumun Şarkısı. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ateş, M. (2014). Mitolojiler ve Semboller, İstanbul: Milenyum Yayınları.
Ayhan, E. (2013). Bütün Yort Savul’lar! 1954-1997, Toplu Şiirler. İstanbul: YKY.
Bachelard, G.(1995). Ateşin Psikanalizi, (Çev. Aytaç Yiğit). İstanbul: Bağlam Yayınları.
Bachelard, G.(1996). Mekânın Poetikası. (Çev. A. Derman). İstanbul: Kesit Yay.
Bachelard, G.(2004). Su ve Düşler. (Çev: Olcay Kunal). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Berk, İ. (2013). Aşk Tahtı. İstanbul: YKY.
Berk, İ. (2016). Akşama Doğru. İstanbul: YKY.
Berk, İ. (2001). Eşik. İstanbul: YKY.
Bezirci, A. (2013). 2. Yeni Olayı, İstanbul: Tel Yayınları.
Bezirci, A. (2007). Metin Eloğlu, Edip Cansever, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Bonnefoy, Y. (2016). Antik ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, İstanbul: Alfa Yayınları.
Bulfinch, T. (2017). Klasik Yunan ve Roma Mitolojisi, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
Campbell, J. (2013). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Çev. Sabri Gürses). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
Cansever, E. (2015). Sonrası Kalır I. İstanbul: Adam Yayınları.
Cansever, E. (2017). Sonrası Kalır II. İstanbul: YKY.
Cansever, E. (2017). Şiiri Şiirle Ölçmek. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Carol, S. P. (2003). İçimizdeki Kahraman, Akaşa Yayıncılık: İstanbul.
Cengiz, M. (2012). Cemal Süreya- İkinci Yeni Bilincinin Kurucu Gücü. İstanbul: Şiirden Yayıncılık.
Cengiz, M. (2004). Hayat, Edebiyat, Siyaset/ Ahmet Oktay ile Dünden Bugünden. İstanbul: Everest Yayınları.
Certel, H. (2003). Din Psikolojisi. Ankara: Andaç Yayınları.
Cöntürk, H.- Bezirci, A. (1961). Turgut Uyar, Edip Cansever. İstanbul: de Yayınları.
Çolak, V. (2015). Edip Cansever'de Şairin Kanı. İstanbul: Papirus Yayınları. Çolak, V. (2015). Edip Cansever'de Şairin Kanı. İstanbul: Papirus Yayınları.
Erdal, T: (2013), “Şiirin Esin Kaynağı Olarak Mitoloji”, Folklor/Edebiyat, 76, 123.
Erdost, M. İ. (1997). İkinci Yeni Yazıları. Ankara: Onur Yayınları.
Erhat, A. (2007). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Eroğlu, E. (2005). Modern Türk Şiirinin Doğası. İstanbul: YKY.
Fuat, M. (2000). İkinci Yeni Tartışması. İstanbul: Adam Yayınları.
Fuat, M. (2001). Tartışmalar. İstanbul: Adam Yayınları.
Frodham, F. (2004). Jung Psikolojisi. (Çev. Aslan Yalçıner). İstanbul Say Yayıncılık.
Fordham, F. (2011). Jung Psikolojisinin Ana Hatları, Ankara: Say Yayınları.
Gariper, C. - Küçükcoşkun, Y. (2009). Yakup Kadri'nin Nur Baba Romanına Psikanalitik Bir Yaklaşım, İstanbul: Akademik Kitaplar.
Gezgin, D. (2017). Bitki Mitosları, İstanbul: Sel Yayıncılık.
İlhan, A. (1980). Gerçekçilik Savaşı, İstanbul: Yazko Yay.
İlhan. A. (1996). İkinci Yeni Savaşı. Ankara: Bilgi Yayınları.
İnce, Ö. (2000). Şiirde Devrim, İstanbul: Adam Yay.
İnce, Ö. (2001). Şiir ve Gerçeklik. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay.
İnce, Ö. (2002). Tabula Rasa, İstanbul: İş Bankası Kültür Yay.
Jung, C. G. (2006). Analitik Psikoloji, (Çev:Ender Gürol), İstanbul: Payel Yayınevi.
Jung, C. G. (2000). Analitik Psikolojinin Temel İlkeleri, (Çev. Kamuran Şipal), İstanbul: Cem, Yayınevi.
Jung, C. G. (2001). Anılar, Düşler, Düşünceler, (Çev. İris Kantemir), İstanbul: Can Yayıncılık.
Jung, C. G. (2017). İnsan ve Sembolleri. (Çev: Hatice Mukaddes İlgün). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Karataş, T. (1998). Doğunun Yedinci Oğlu Sezai Karakoç. Kaknüs Yay. İstanbul.
Karakoç, S. (2017). Gün Doğmadan. İstanbul: Diriliş Yayınları.
Karabulut, M. (2013). Edip Cansever Şiiri Psikanalitik Bir İnceleme. Ankara: Öncü Kitap.
Karabulut, M. (2011). “Edip Cansever’in ‘Medüza’ Şiirine Varoloşçu Bir Bakış”, Erdem Dergisi, 61, 2011, 152- 158.
Kırtunç, A. L. (1992). Sözcükler Meleği- Marge Pıercy ve İlkörneksel Eleştiri. İzmir: İleri Kitabevi.
Korkmaz, R. (2004). Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.
Macit, M. (1996). Gelenekten Geleceğe, Ankara: Akçağ Yayınları.
Moran, B. (2002). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Okay, M. O. (2004). Poetika Dersleri. Ankara: Hece Yayınları.
Oktay, A. (1993). Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı 1923-1950. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Oktay, A. (2019). Şairin Kanı, Yazınsal Eleştirirler 1. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Öcal, O. (2013). Bir Şair, Bir Antigonist Tavır Edip Cansever. Ankara: Akçağ Yayınları.
Özhan, Ö. (2016). Dünya Mitolojisi. Ankara: Nika Yayınevi.
Özpalabıyıklar, S. (2003). A’Dan Z’Ye İlhan Berk. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Perinçek, F.- Duruel, N. (1995). Cemal Süreya 'Şairin Hayatı Şiire Dahil. İstanbul: Kaynak Yayınları.
Sarıkaya, O. (2014). İkinci Yeni’nin Boy Aynası. Ankara: Hece Yayınları.
Sazyek, H. (1999). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi. Ankara: İş Bankası Yayınları.
Süreya, C. (2008). Sevda Sözleri. İstanbul: YKY.
Süreya, C. (1996). Günler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Süreya, C. (2005). Günübirlikler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Süreya, C. (1992). Uzat Saçlarını Frigya. İstanbul: Yön Yayınları.
Süreya, C. (2008). Sevda Sözleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Todorov, T. (2001). Poetikaya Giriş. İstanbul: Metis Yayınları.
Todorov, T. (2011). Edebiyat Kavramı. İstanbul: Sel Yayıncılık/Kuram.
Tural, S. (2003). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Din Duygusu. İstanbul: Kitabevi.
Uluırmak, Ü. (2017). Edip’in Lastik Topu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Uyar, T. (2002). Büyük Saat. İstanbul: YKY.
Yalçın, M. (2003). Şiirin Ortak Paydası, Şiirbilimine Giriş. İzmir: Dokuz Eylül Yay.
Yeniay, M. (2013). Gerçeküstücülük ve İkinci Yeni. İstanbul: Şiirden Yayıncılık.
Yetkin, S. K. (1972). Estetik Doktrinler. Ankara: Bilgi Yayınları.
Yüksel, S. (2010). Türk Edebiyatında Yunan Antikitesi, Sivas: Asistan Yayıncılık.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ