BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÇEVİRİ SÜRECİNDE ÇEVİRMENİN GÖREVİ

İletişim ile ilgili teknolojilerin hayatın tüm alanlarında yaygın bir biçimde kullanıldığı günümüzde, çeviri ile ilgili çalışmaların de giderek otomatik hale gelmeye başladığı ve buna bağlı olarak otomatik çeviri alanındaki programların ve yazılımların giderek yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. Bu da insan çevirmen olarak nitelendirilen dil uzmanlarının bu alandaki konumunu bir bakıma olumsuz yönde etkilemektedir. Dolayısıyla, bu durumun hem uzman çevirmenler hem de geleceğin çevirmen adayları olan çeviri bölümü öğrencileri açısından kaygıya yol açmaya başladığı gözlemlenmektedir. Bununla birlikte, bilgisayar yardımıyla yapılan bir çevirinin uzman bir çevirmenin yapmış olduğu çeviriyle ne ölçüde kıyaslanabileceği hala önemli bir tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Ayrıca çeviri teknolojilerinin ilerlemesiyle birlikte çevirmenin çeviri sürecindeki işlevinde kaygıya yol açacak düzeyde bir azalmanın değil, bu anlamda sadece bazı değişikliklerin ortaya çıktığı izlenmektedir. Bu çalışmanın amacı bilgisayar destekli çeviri sürecinde teknolojiye paralel olarak çevirmenin üstlenebileceği rol ve statünün incelenmesidir. Bu doğrultuda öncelikle çeviri teknolojilerine ve otomatik çeviri sürecine değinilmiştir. Daha sonra çevirmenin çeviri teknolojilerinin gelişiminden önceki rol ve işlevi ele alınmıştır. Ardından, çeviri teknolojilerinin bu konuda yol açtığı bazı değişikliklere değinilerek bu kapsamda çevirmenin üstlenebileceği görev ve işlevler incelenmiştir. Son olarak, özellikle çeviri bölümü öğrencilerinin çeviri sektörüne bakışında çeviri teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin nasıl bir etkiye sahip olduğu konusunda değerlendirmeler yapılarak bilgisayar destekli çeviri alanına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

___

Aksoy, B. (1998). Teknik Çeviri, Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:15, sayı: 2, s.71-80, Ankara.

Aranberri, N. (2017). What Do Professional Translators Do when Post-Editing for the First Time? First Insight into the Spanish-Basque Language Pair. HERMES -Journal of Language and Communication in Business, (56), 89-110. https://doi.org/10.7146/hjlcb.v0i56.97235

Boitet, C. (1992). Quelle automatisation de la traduction peut-on souhaiter et réalisersur les stations de travail individuelles ?", in: L' environnement traductionnel -La station de travail du traducteur de l’an 2001(Sous la direction de) André Clas et Hayssam Safar, Presses de l'Université du Québec, p. 3-19

Champsaur, C. (2013). La traduction automatique : un outil pour les traducteurs?, The Journal of Specialised TranslationIssue 19 –January 2013.

Durukan, E.&Çelikay, M.K. (2018). Çeviri edinci kavramına yönelik kapsayıcı bir tanım önerisi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,Volume: 13/12,Spring2018, p. 161-176DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13601ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.

Ersoy, H. & Balkul, H.İ. (2012). Teknolojik Gelişmelerin Çevirmen ve Çeviri Mesleği Açısından Olumlu ve Olumsuz Etkileri: Çeviri Alanında Yeni Yaklaşımlar, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), Cilt/Volume:7, Sayı/Number:2, Yıl/Year: 2012.

Görgüler, Z. (2017). Çeviri sosyolojisi ekseninde Türkiye’de Lafonten çevirilerinin dolaşımını okumak, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,Volume: 12/30, Fall2017, p.175-187DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12589ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.

Hutchins, J. (2004a). Machine translation and computer-based translation tools: what’s available and how it’s used, http://www.hutchinsweb.me.uk/Valladolid-2004.pdf(26.02.2019).

Hutchins, J. (2004b). Two precursors of machine translation:Artsrouni and Trojanskij,http://www.hutchinsweb.me.uk/IJT-2004.pdf(E.T.: 26.02.2019).

Lederer, M. (1994). La traduction Aujourd’hui, le Modèle Interprétatif, Hachette, Paris.

Loffler-Laurian, A-M. (1996). La traduction automatique, Presses Universitaires Septentrion, Paris/France.

Mikuličková, E. 2010. Computer asisted technology-comparison of programs, Bachelor Thesis, Tomas Bata University in Zlin.

Polat, S. (2016). Örneğe Dayalı Makine Çeviri ve Çeviri Belleği Sistemi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Ankara.

Somers, H.(2003). Computers and Translators, A translator’s guide,John Benjamins Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia.

Sığırcı, İ. (2019), Fransızca Çeviri Kılavuzu, Manuel pratique de traduction turc-français français turc, Seçkin, Ankara.

Şahin, M. (2013). Çeviri ve Teknoloji, İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları, İzmir.

Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul.

Yalçın, P. (2015). Çeviri Stratejileri, Kuram ve Uygulama, Grafiker Yayınları, Ankara.