1880-1895 YILLARI ARASINDA YAYIMLANMIŞ ŞİİR KİTAPLARINDAN HAREKETLE ARA NESİL ŞİİRİNİ ANLAMAK

1839 yılında Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesinden bir süre sonra yenilik sesleri hayatın hemen hemen her alanında yankı bulmuş ve en nihayetinde 1859 yılı ve sonrasında çok daha kuvvetli adımlarla Türk edebiyatına da sirayet etmiştir. Bu bağlamda yeniliğe kapılarını ilk aralayan ve ilk yenileştirilen tür şiir olmuştur. Ancak 1859 yılında başlayan yenilikçi anlayış, 1879 yılından sonra başka bir noktaya evrilmiş ve özellikle Recaizâde Mahmud Ekrem ve Abdülhak Hâmid’in ellerinde oluşan yeni ve ferdiyetçi bir edebiyat hasıl olmuştur. Recaizâde Mahmud Ekrem daha çok şiir hakkındaki görüşleriyle kendisinden sonra gelenleri etkilerken Abdülhak Hâmid ise bizzat şiirde yaptığı yeniliklerle kendisinden sonrakileri etkilemiştir. Ancak bu iki ismin yanına Muallim Naci’yi eklememek haksızlık olur. Çünkü bu saydığımız üç isim bizim asıl konumuz olan Ara Nesil şairlerini derinden etkilemişlerdir. Bu isimlerden etkilenen şairler, kimi zaman bu isimlerin şiirlerine nazireler yazmış kimi zaman da bu isimlerin şiir dünyalarına bağlı kalarak kendi şiir evrenlerini yaratmaya çalışmışlardır. İşte bu çalışma dahilinde kimi kaynaklar tarafından ihmal edilmiş bir dönem, yani 1880-1895 yılları arasında Türk şiirinin gelişim süreci ele alınacaktır. Bu yapılırken öncelikle bu döneme kimler tarafından ve neden Ara Nesil denildiği ve Ara Nesil şairlerinin kim olduğu üzerinde durulacaktır. Hemen ardından ise yayımlanmış olan şiir kitaplarından hareketle dönemin şair ve şiir anlayışı ortaya koyulmaya çalışılacaktır.

PDF

___

Abdullah Cevdet. (1890). Hîç. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası

Abdullah Cevdet. (1891). Tuluat. İstanbul: Alem Matbaası.Abdullah Cevdet. (1894). Masumiyyet. İstanbul: İstepan Matbaası

Abdülhalim Memduh. (1884). Tasvir-i Vicdan. İstanbul: Nişan Berberyan Matbaası.

Abdülhalim Memduh. (1887). Tasvir-i Hissiyat. İstanbul: Karabet ve Kasbar Matbaası.

Abdülkerim Hadi. (1892) Bir Müteverrimenin Nevha-i Meyusanesi. İstanbul: Mekteb-i Sanayi Matbaası.

Abdülkerim Hadi. (1896). Gözyaşlarım. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.

Abdülkerim Hadi. (1897). Aheng-i Sürûr. İstanbul: Asır Kütübhanesi.

Abdülkerim Sabit. (1885). Sabâh-ı İnşirâh. İstanbul: Mihran Matbaası.

Ahmed Reşâd. (1886). Güldeste. İstanbul: Karabet ve Kasbar Matbaası

Akay, Hasan. (1998). Servet-i Fünûn Şiir Estetiği. İstanbul: Kitabevi.

Akay, Hasan. (1998). Tanzimat Sonrası Türk Edebiyatında Yeni Fikirler. İstanbul: Kitabevi.

Aktaş, Şerif. (2011). Edebiyatımızda Geçen Asrın Sonların “Mutavassıtin” Grubun edebi Düşüncesi Hakkında. Edebiyat ve Edebi Metinler Üzerine Yazılar (s. 517-529). Ankara: Kurgan Edebiyat.

Aktaş, Şerif. (2015). Şiir Tahlili -Teori ve Uygulama-. Ankara: Kurgan Edebiyat.

Akyüz, Kenan. (2010). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri(21.bs.). İstanbul: İnkılap Kitabevi.

Alaybeyzâde Naci. (1894). Neşîde. İstanbul: Alem Matbaası.

Ali Ferruh. (1886). Şâyân. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.

Ali Nusret. (1889). Şihâb. İstanbul: Cemal Efendi Matbaası.

Ali Rızazâde Kemal. (1890). Musavvirât-ı Şevk. İstanbul: Artin Asaduryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası.

Andı, M. Fatih. (1995). Ara Nesil Şairi Mehmed Celâl. İstanbul: Alfa Yayınları.

Andı, M. Fatih. (1997). Servet-i Fünûn’a Kadar Yeni Türk Şiirinde Şekil Değişmeleri. İstanbul: Kitabevi.

Aybar, Ömür. (2013). Nureddin Ferruh ve Şafak Sadaları Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies, 8/4, s. 213-222.

Babacan, Mahmut. (1993). Ara Nesil’de Tenkit (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Banarlı, Nihad Sami. (1997). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi II. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Bekiroğlu, Nazan. (1998). Şair Nigâr Hanım. İstanbul: İletişim Yayınları.

Bilgegil, Kaya. (2014). Harâbât Karşısında Nâmık Kemâl. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.

Birinci, Necat. (1987). Nabizade Nazım. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Birinci, Necat. (1988). Menemenlizâde Mehmed Tahir. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Birinci, Nejat. (2006). Ara Nesil (Gen. Ed. Talat Sait Halman). Türk Edebiyatı Tarihi Cilt 3 (89-101). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.

Diyarbakırlı Baki. (1893). Nâle. İstanbul: Kasbar Matbaası.

Emil, Birol. (2009). Son Dönem Osmanlı Aydını Mizancı Murad Bey. İstanbul: Kitabevi.

Enginün, İnci. (2010). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923)(5.bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ercilasun, Bilge. (1997). Edebiyatımızda Marazilik. Yeni Türk Edebiyatı Üzerine İncelemeler 1(s. 409-420). Ankara: Akçağ Yayınları.

Ercilasun, Bilge. (2007). Ziya Paşa. Ankara: Akçağ Yayınları.

Ercilasun, Bilge. (2009). Servet-i Fünûn’da Edebi Tenkit. Ankara: Akçağ Yayınları.

Gariper, Cafer. (2015). Türk Edebiyatında Ara Nesil Edebi Devresi (Ed. M. Kayahan Özgül). Yeni Türk Edebiyatı Tarihine Bir Bakış. Ankara: Kurgan Edebiyat.

Göçgün, Önder. (1999). Namık Kemal’in Şairliği ve Bütün Şiirleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.

Hüseyin Haşim. (1888). Şihâb. İstanbul: Matbaa-i Ebuzziya.

İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal. (1999), Son Asır Türk Şairleri I(Kemâlü’ş-Şuarâ)(Haz. Müjgan Cumbur) Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Yayını.

İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal. (1999), Son Asır Türk Şairleri IV(Kemâlü’ş-Şuarâ)(Haz. İbrahim Baştuğ) Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Yayını.

İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal. (2000), Son Asır Türk Şairleri II(Kemâlü’ş-Şuarâ)(Haz. Kayahan Özgül) Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Yayını.

İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal. (2000), Son Asır Türk Şairleri III(Kemâlü’ş-Şuarâ)(Haz. Hidayet Özcan) Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Yayını.İnal, İbnü’l-Emin Mahmud

Kemal. (2013), Son Asır Türk Şairleri V(Kemâlü’ş-Şuarâ)(Haz. Ayşegül Celepoğlu) Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Yayını.

İsmail Hakkı. (1891). Tahassür. İstanbul: Artin Asaduryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası.

İsmail Safa. (1888). Sünûhât. İstanbul: Matbaa-i Ebüzziya.

Kantarcıoğlu, Sevim. (2009). Edebiyat Akımları Platon’dan Derrida’ya. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.

Kaplan Mehmet. (1998). Şiir Tahlilleri 1(15. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kaplan, Mehmet. (2009). Türk Edebiyatı Araştırmalar 1(9. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kaplan, Mehmet. (2010). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 2(8. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kaplan, Mehmet. (2011). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kaplan, Mehmet. (2012). Nesillerin Ruhu (11. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kaplan, Mehmet. (2014). Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet-Eser (17. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kefeli, Emel. (2014). Batı Edebiyatında Akımlar(2. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kerman, Zeynep. (2009). Yeni Türk Edebiyatı İncelemeleri(3. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.Mahmud Kemaleddin Fenari. (1887). Nevâ-yı Şebâb. İstanbul: Feraizcizade Matbaası.

Mahmud Kemaleddin Fenari. (1887). Terâne-i Tıflâne. İstanbul: Feraizcizade Matbaası.

Mehmed Celâl. (1885). Ada’da Söylediklerim. İstanbul: A. Maviyan Şirket-i Mürettebiye Matbaası.

Menemenlizâde Mehmed Tahir. (1884). Şiir ve Şair. Haver, nr. 2, s. 38-41.

Menemenlizâde Mehmed Tahir. (1886). Elhân. İstanbul: Matbaa-i Ebuzziya.

Menemenlizâde Mehmed Tahir. (1893). Asâr-ı Perişân. İstanbul: İstepan Matbaası.

Menemenlizâde Tahir. (1887). Yâd-ı Mazi. İstanbul: Cemal Efendi Matbaası.

Mustafa Reşid. (1892). Şükûfe-i İstiğrak. İstanbul: Alem Matbaası Ahmet İhsan ve Şürekâsı.

Nabizade Nazım. (1881). Hâtıra-i Şebâb. İstanbul: Mihran Matbaası.

Nabizade Nazım. (1884). Heves Ettim. İstanbul: Mihran Matbaası.

Nabizade Nazım. (1886). Mini Mini Yahud Yine Heves. İstanbul: Karabet ve Kasbar Matbaası.

Nureddin Ferruh. (1893). Şafak Sadaları. İstanbul: Şirket-i Mürettebiye Matbaası.

Okay, Orhan. (2014). Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı(4. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Özarslan, Ersin. (1994). Ara Nesil Edebiyatçısı ve Gazetecisi Mustafa Reşid Bey Hayatı ve Eserleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

Özarslan, Ersin. (1996). Edebiyatta Nesil Meselesi ve Ara Nesil. Prof. Dr. Umay Günay Armağanı(266-279). Ankara: H.Ü. Edebiyat Fakültesi.

Özgül, M. Kayahan. (1997). Resmin Gölgesi Şiire Düştü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Özgül, M. Kayahan. (2016). Muallim Naci Efendi. İstanbul: Kitabevi.

Özgül, M. Kayahan. (2018). Divan Yolundan Pera’ya Selâmetle Modern Türk Şiirine Doğru. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Öztürk, Veysel. (2010). Türk Şiirinin Romantik Kökleri: Abdülhak Hamid’in Şiirinde Romantik Öznellik (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Parlatır, İsmail. (2004). Şinasi. Ankara: Akçağ Yayınları.

Parlatır, İsmail. (2012). Recaizâde Ekrem. Ankara: Akçağ Yayınları.

Parlatır, İsmail. (2014). Abdülhak Hamid Tarhan. Ankara: Akçağ Yayınları.

Parlatır, İsmail. (Ocak 1992). XIX. Yüzyıl Yeni Türk Şiiri. Türk Dili. 481-482, s. 1-46.

Parlatır, İsmail., Enginün, İnci., Ercilasun, Ahmet B., Kerman, Zeynep., Uçman, Abdullah., Çetin, Nurullah. (2011). Tanzimat Edebiyatı. AnkaraAkçağ Yayınları.

Parlatır, İsmail., Enginün, İnci., Huyugüzel, Ömer., Ercilasun, Bilge., Özbalcı, Mustafa., Karaca, Alaattin. (2013). Servet-i Fünûn Edebiyatı(3. bs.). Ankara: Akçağ Yayınları.

Recaizâde Mahmud Ekrem. (1884). Takdir-i Elhân. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.

Şermet, Sevim. (2010). Serbest Şiirin Tarihine Girişte Unutulan Birİsim: Nureddin Ferruh ve Şiir Sanatı. Turkish Studies, 5/2, s. 1332-1352.

Şevket Gavsi. (1890). Bahâr-ı Hevesim. İstanbul: İstepan Matbaası.

Şevket Gavsi. (1894). Gülzâr-ı Şebâb. İstanbul: İstepan Matbaası.

Şeyh Vasfi. (1885). Cezebât. İstanbul: Mihran Matbaası.Tanpınar, Ahmet Hamdi. (2007). Edebiyat Üzerine Makaleler(Zeynep Kerman, Haz.). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Tanpınar, Ahmet Hamdi. (2010). 19. Asır Türk EdebiyatıTarihi(7. bs.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Tarhan, Abdülhak Hamid. (1885). Makber. İstanbul: Matbaa-i A. K. Şirket-i Mürettebiye Matbaası.

Turan, Taner. (2018). 1880-1895 Yılları Arasında Yayımlanmış Şiir Kitapları Üzerine Bir İnceleme(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Uç, Himmet. (1990). Ilımlılar ve Edebî Tenkid. Erzurum.

Yetiş, Kazım. (1996). Namık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları. İstanbul: Alfa Yayınları.

Yetiş, Kazım. (1996). Talîm-i Edebiyat’ın Retorik ve Edebiyat Nazariyâtı Sâhasında Getirdiği Yenilikler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ