I. Dünya Savaşı’nda İngilizce Basında Yayımlanan Ermeni Propagandalarına Ait Bazı Örnekler

Bu çalışmada; I. Dünya Savaşı sırasında, Osmanlı Ermenilerinin, Osmanlı topraklarında kendi devletlerini kurma hayallerini gerçekleştirmek için İtilaf devletlerinin safında yer almalarının iç yüzü, dönemin önde gelen basın organlarında çıkan haberlerden örneklerle açıklanacaktır. ‘The Times’, ‘The New York Times’, ‘Leader’, ‘Daily Mercury’, ‘Daily Examiner’, ‘Examiner’, ‘The Ballarat Courier’, ‘Townville Daily Bulletin’, ‘Warwick Examiner and Times’, ‘Warracnabeal Herald’, ‘Mudgee Guardian and North-Western Representative’, ‘New Castle Morning Herald and Miners’ Advocate’ ve ‘Richmond River Express and Casino Kyogle Advertiser’ gibi gazetelerin sütunlarında yer alan Ermeni haberleri irdelenmiştir. Böylece tarihi olayların bir kesitini oluşturan 1915 olayları ve sonrası başta olmak üzere, Ermeni meselesine dolaylı veya doğrudan destek veren ülkelerin yaklaşımları ele alınmıştır. Dünya kamuoyunu Ermeni meselesi noktasında etkileyebilecek düzeydeki Amerikan, İngiliz ve Avustralya yerel/ulusal gazetelerinden seçilen örnekler (1912-1920) yıllarına dair veriler bu çalışmanın kapsamını oluşturmuştur. Çalışmanın amacı; “Zalim Türkler”, “mazlum Ermeniler” şeklinde uluslararası platformda bir hava estirilmeye çalışıldığının çarpıcı örneklerine yer verilerek, hakikatin İngilizce basında yazıldığı gibi olmadığını ortaya koymaktır. 1915 olaylarının İngilizce basında çarpıtılarak yer almasının en önemli sebebi; İngiliz hükümetine bağlı propaganda bürosunun özellikle Amerikan kamuoyunu etkileyerek “Müslümanlar Hıristiyanları katlediyor” diye yalan ve abartılı haberler üreterek Amerika Birleşik Devletleri’ni kendi saflarında savaşa ikna etme gayretlerinden kaynaklanmıştır. Bu haberler maalesef daha sonra “The Blue Book”a dönüşerek dünya kamuoyunda Ermeni propaganda malzemesinin temel dayanaklarından birini oluşturmuştur.

Some Examples of the Armenian Propaganda Published in the English Press During World War I

In this study, the lowdown of the Ottoman Armenians taking sides with the Entente States in World War I in order to realize their dreams of establishing their own state in the Ottoman lands will be explained with examples from the news published in the leading press organs of the period. The Times’, ‘The New York Times’, ‘Leader’, ‘Daily Mercury’, ‘Daily Examiner’, ‘Examiner’, ‘The Ballarat Courier’, ‘Townville Daily Bulletin’, ‘Warwick Examiner and Times’, ‘Warracnabeal Herald’, ‘Mudgee Guardian and North-Western Representative’, ‘New Castle Morning Herald and Miners’ Advocate’ and ‘Richmond River Express and Casino Kyogle Advertiser’ are examined. Thus, the approaches of countries that directly or indirectly supported the Armenian matter, especially the events before and after 1915 which constitute a cross-section of historical events are discussed. The data regarding the years (1912-1920) obtained from news examples selected from American, British and Australian local / national newspapers that could affect the world public opinion in terms of the Armenian matter constituted the scope of this study. The aim of the study is to include striking examples of the effort to create a false international public opinion in the form of "Cruel Turks" and "oppressed Armenians, and to demonstrate that the reality was not as it was written in the English press. The most important reason for the presentation of a distorted version of the events of 1915 in the English press was that the British government's propaganda bureau aimed to influence particularly the American public opinion by producing false and exaggerated news such as "Muslims are slaughtering Christians" in an effort to persuade the United States to fight on their side. Unfortunately, these news examples were compiled and published in a book titled “The Blue Book” and became one of the main pillars of Armenian propaganda material to influence the world public opinion.

___

  • Akarcalı, S. (2003). 2. Dünya Savaşı’nda iletişim ve propaganda. İmaj Yayıncılık.
  • Akçora, E. (2007). Van ve çevresinde Ermeni isyanları (1896-1916). 2. Baskı, TÜDAV.
  • Anadol, C. (2001). Tarihin ışığında Ermeni dosyası. IQ Kültür Sanat Yayınları.
  • Avşar, S. (2010). Milli Mücadele’de propaganda faaliyetleri (1918-1923), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Bayur, Y. H. (2010). Armenians. (K. Çiçek ve P. Eray, Ed.). TTK Yay.
  • Bilgi, N. (1999). Ermeni Tehciri ve Boğazlıyan Kaymakamı Mehmed Kemal Bey’in yargılanması. KÖKSAV.
  • BOA. DH. EUM.2.Şb, H-03-03-1333 [19 Ocak 1915].
  • BOA. DH. MKT., 107-24, H-27-01-1311 [10 Ağustos 1893].
  • BOA. HR.SYS., 64-19, H-22-01-1313 [15 Temmuz 1895].
  • BOA. MF. MKT., 695-5, H-10-01-1321 [08 Nisan 1903].
  • BOA. MF. MKT., 716-22, H-02-04-1321 [28 Haziran 1903].
  • BOA. MF.MKT., 310-16, H-24-10-1313 [08 Nisan 1896].
  • Brown, J. A. C. (1992). Siyasal propaganda. (Y. Yazar, Çev.). Ağaç Yayıncılık.
  • Daily Examiner: 19 Kasım 1918.
  • Daily Mercury: 10 Mart 1916.
  • Devellioğlu, F. (2004). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. (A. S. Güneyçal, Haz.). 21. Baskı, Aydın Kitabevi.
  • Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. (1995). Osmanlı belgelerinde Ermeniler (1915-1920), 2. Baskı, DAGM.
  • Examiner: 30 Ocak 1915.
  • Günay, N. (2019). İttihat ve Terakki Partisinin Ermeni Politikası. I. Uluslararası 20. yüzyılın ilk yarısında Türk-Ermeni ilişkileri sempozyumu, 16-18 Ekim 2019-Iğdır, I. Oturum (16 Ekim 2019), 15 Temmuz Şehitler Salonu, 16:00-16:15, Sözlü Sunum.
  • Gürün, K. (1985). Ermeni dosyası, TTK Yay. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5da2fabe491da4.07892 471, Erişim Temmuz 13, 2019.
  • https://www.imprescriptible.fr/archives/usa/nyt/tr-5.htm#1, Erişim Ağustas 29, 2019.
  • https://www.imprescriptible.fr/archives/usa/nyt/tr-5.htm, Erişim Temmuz 25, 2019.
  • Ilter, E. (1999). Armenian church and terrorism. KOK Series of Social and Strategical Researches.
  • Karacakaya vd. (2006). Osmanlı belgelerinde Ermeni-Rus ilişkileri (1907-1921). III, DAGM Yay.
  • Karacakaya, R. vd. (2001). Kaynakçalı Ermeni meselesi kronolojisi (1878-1923). DAGM Yay.
  • Karacakaya, R. vd. (2007). Osmanlı belgelerinde Ermeni-Amerikan ilişkileri (1839-1895). I, DAGM Yay.
  • Karacakaya, R. vd. (2007). Osmanlı belgelerinde Ermeni-Amerikan İlişkileri (1896-1919). II, DAGM Yay.
  • Karacakaya, R. vd., (2005). Osmanlı belgelerinde Ermeni-İngiliz İlişkileri (1896-1922). IV, T.C. DAGM Yay.
  • Kırzıoğlu, M. F. (1970). Kars ili ve çevresinde Ermeni mezalimi (1918-1920). Kardeş Matbaası.
  • Küçükvatan, M. (2012). Tehcir Kararı Üzerine Amerika Kamuoyunda Ermeni Propagandası. Çağdaş Türk dünyası tarih araştırmaları dergisi. XII/24, 87-107.
  • Leader: 25 Mayıs 1915.
  • McCarthy, J. (2012). Ölüm ve sürgün: Osmanlı Müslümanlarının etnik kıyımı (1821-1922). (F. Sarıkaya, Çev.). TTK Yay.
  • Mudgee Guardian and North-Western Representative: 04 Ekim 1915.
  • Münir Süreyya Bey. (2001). Ermeni meselesinin siyasi tarihçesi (1877-1914). (U. Demirbaş vd., Haz.). DAGM.
  • New Castle Morning Herald and Miners’ Advocate: 12 Mayıs 1915.
  • Richmond River Express and Casino Kyogle Advertiser: 06 Ağustos 1915.
  • Saray, M. (2005). Ermenistan ve Türk-Ermeni İlişkileri, 2. Baskı, ATAM Yay., Ankara.
  • Şimşir, B. N. (1985). Malta Sürgünleri, İkinci Basım, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
  • The Ballarat Courier: 23 Şubat 1917.
  • The New York Times: 27 Kasım 1912; 23 Şubat 1915; 26 Nisan 1915; 29 Nisan 1915; 06 Haziran 1915; 13 Temmuz 1915; 04 Ekim 1915; 23 Ekim 1915; 4 Mart 1918; 15 Mayıs 1918; 26 Kasım 1918; 08 Aralık 1918; 15 Mart 1919; 14 Nisan 1919.
  • The Times: 07 Ekim 1915; 08 Ekim 1915; 27 Kasım 1915; 20 Haziran 1916.
  • Townsville Daily Bulletin: 17 Nisan 1916.
  • Toynbee, A. J. & Bryce, V. (1916). The Treatment of Armenians in The Ottoman Empire 1915-16. Sir Joseph Causton and Sons Ltd.
  • Toynbee, A. J. (2005). Hatıralar: Tecrübelerim. (Ş. Bıyıklı, Çev.). Klasik Yayınları.
  • Türközü, H. K. (1983). Osmanlı ve Sovyet belgeleriyle Ermeni mezalimi. 2. Baskı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
  • Ural, G. (1998). Tarihin ışığında Ermeni dosyası. Kamer Yayınları, İstanbul.
  • Uras, E. (1987). Tarihte Ermeniler ve Ermeni meselesi. (T. Turan, Ed.:). Belge Yayınları.
  • Warracknabeal Herald: 21 Mayıs 1915.
  • Warwick Examiner and Times: 19 May 1915.
  • Yılmaz, N. (1995). Kamuoyunu etkilemede propagandanın rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.