YE’CÛC VE ME’CÛC SEDDİNDE AÇILAN DELİKTEN BAHSEDEN HADİSLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Kur’ân-ı Kerîm’de ve hadislerde Ye’cûc ve Me’cûc kelimesi geçmektedir. Bu kelime Hz. Peygamber’in yaşadığı dönemde “zalim, müşrik ve bozguncu insanlar topluluğu”nu niteleyen bir sıfat olarak kullanılırken ilerleyen dönemlerde anlam kaybına uğramış ve düşman görülen kavimler bu kelimeyle isimlendirilmeye başlanmıştır. Böyle bir bakış açısıyla nakledilen rivâyetler temel tefsir ve hadis kaynaklarına girmiş ve müslümanlar nezdinde doğru olmayan bir Ye’cûc ve Me’cûc anlayışı ortaya çıkmıştır. Makalenin gayesi, temel hadis kaynaklarında geçen ve “Ye’cûc ve Me’cûc seddinde açılan delikten bahseden” rivâyetleri sened ve metin yönünden tahlil etmek, konuyla ilgili daha doğru bakış açılarının geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Zira İslâm düşünce tarihi boyunca Ye’cûc ve Me’cûc ile ilgili isabetli olmayan görüşler müslümanların kafasını karıştırmış, onları sağlıklı değerlendirme yapma imkânından mahrum bırakmış, âyet ve hadislerin yanlış yorumlanmasına neden olmuştur. Kur’an-ı Kerîm’in nazil olduğu dönemde Ye’cûc ve Me’cûc kelimesinin “isim” değil “sıfat” olarak kullanıldığı, Enbiyâ sûresi 96. âyette geçen Ye’cûc ve Me’cûc ile kast edilenlerin “ikinci sûrun üfürülmesiyle birlikte diriltilen ve mahşer meydanına doğru sel gibi akıp giden günahkâr, zalim, kâfir, münafık ve müşrikler topluluğu” olduğu; Kehf sûresi 94. âyette geçen Ye’cûc ve Me’cûc ile kast edilenlerin ise, “Zülkarneyn’in yaşadığı dönemde dünyada bulunan, etraflarına büyük zararlar veren, işgalci, sömürgeci ve bozguncu insanlar topluluğu” olduğu anlaşılmaktadır. Bir başka ifadeyle her iki âyette de Ye’cûc ve Me’cûc ile “belirli bir ırk veya kavim” değil, tam tersine “muhtelif ırk ve renklerdeki bütün zâlim, kâfir, müşrik, mücrim, münafık, fâsık ve müfsitler topluluğu” kastedilmektedir.

A STUDY OF THE HADITHS CONCERNING THE HOLE OPENED ON THE GOG AND MAGOG’S WALL

The word of Gog and Magog are mentioned in the Holy Quran and the Hadiths (prophet words). This word was used as an adjective qualifying “cruel, polytheist and a group of deviant people” in the period of the Prophet Mohammed (sav). In the following periods this word has been lost in meaning and for the tribes seen as enemies have begun was named these words. With such a point of view, the narrations conveyed and included basic tafsir and hadith sources. Thus, a wrong understanding about of Gog and Magog appeared between Muslims. The article's goal is to analyze narratives about the hole opened on the Gog and Magog’s wall in basic hadith sources in terms of sened and texts and to contribute to the development of more accurate views. Thus throughout the history of Islamic thought, incorrect ideas about Gog and Magog have confused Muslims, deprived them of the ability to make healthy assessments and finally caused misinterpretation of verses and hadiths. It has been understood that the word of Gog and Magog was used as an adjective not a name in the period of the revelation of the Holy Qur’an that Gog and Magog who are considered in Enbiya Sûrah 96th verse are the sinner, the cruel, the unbeliever, the hypocrites and the polytheists who are raised with the second blowing of the sûr and flow like floods toward resurrection and judgment square in the Judgment Day, that Gog and Magog who are considered in the Sûrah al-Kahf 94th verse are the group of invaders, colonists and defeatist who vandalized people and caused great damage to their surroundings in the world when Dhul-Qarnayn lived. In other words, it has been meant that Gog and Magog considered in both two verses are not a specific race or tribe but on the contrary they are all the cruel, infidel, polytheists, hypocrites, fascists and despotic in various races and colors.

___

  • Abdülazîz b. Abdillah b. Bâz (ts.,), Mecmûu Fetâvâ el-Allâme Abdülazîz b. Bâz, (I-XXX), Derleyen ve Neşreden, Muhammed b. Sa’d, Basım yeri ve tarihi yok.
  • Abdürrezzâk, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nafi’ el-Himyerî (1403), el-Musannef, (I-XI), Thk.: Habîbu’r-Rahman el-Â’zamî, Mektebetü’l-İslâmiyye, Beyrut.
  • Ahmed Naim /Kâmil Miras (1986), Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, (I- XIII), DİB, Yay., Ankara.
  • Ali b. el-Kârî, Nureddin Ali b. Muhammed b. Sultan (1422/2002), Mirkâtu’l-mefâtih şerh-i mişkâti’l- mesâbih, (I-IX), Daru’l-fikr, Beyrut.
  • Aydınlı, Abdullah (1987), Hadis Istılahları Sözlüğü, Timaş Yay., İstanbul.
  • el-Aynî, Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed (ts.,), Umdetu’l-kârî, (I-XXV), Dâru ihyâi’t-türasi’l-Arabî, Beyrut.
  • Azimâbâdî, Muhammed Şemsü’l-Hak b. Emîr Alî ed-Diyânüvî (1415), Avnu’l-ma’bûd, (I-XIV), Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut.
  • Bâcî, Ebu’l-Velîd Süleyman b. Halef b. Sa’d (1406/1986), et-Ta’dil ve’t-tecrîh, (I-III), Thk.: Ebû Lubâbe Hüseyin, Dâru’l-livâ’, Riyad.
  • Beydâvî, Abdullah b. Ömer (1433/2012), Tuhfetu’l-ebrâr şerh-i mesâbîhu’s-sünne, (I-III), Thk.: Nureddin Tâlib, Kuveyt.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin (1414/1994), es-Sünenu’l-kübrâ, (I-X), Thk.: Muhammed Abdulkâdir Atâ, Mektebetü dâri’l-Bâz, Mekke.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin (1423/2003), Şu’abü’l-imân, (I-XIV), Thk.: Abdulâli Abdulhamî Hâmid, Mektebetu’r-rüşd, Riyad.
  • Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik (1988-2009), Bahru’z-zehhâr el-ma’ruf bi müsnedi Bezzâr, (I-XVIII), Thk.: Mahfûz er-Rahman Zeynullah/ Adil b. Sa’d/ Sabri Abdulhalik, Mektebetü’l-ulûm ve’l-hikem, Medine.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (1992), Sahîhu’l-Buhârî, (I-VIII), Çağrı Yay., İstanbul.
  • Canan, İbrahim (1988), Kütüb-i Sitte Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yay., Ankara.
  • Cârullah, Mûsâ (2013), “Kur’ân-ı Kerîm Âyetlerinin Mu’ciz İfadelerine Göre Ye’cûc”, Sad.: Nur Ahmet Kurban, GÜİFD, Gümüşhane, C. 2, Sayı: 4, (ss. 250-282).
  • Cerrahoğlu, İsmail (1975), “Ye’cûc - Me’cûc ve Türkler”, AÜİFD, Ankara, C. 20, (ss. 97-125).
  • Çelebi, İlyas (2000), Uzak ve Yakın Gelecekle İlgili Haberler, (Fiten-Melâhim-Kıyâmet Alâmetleri), Kitabevi, İstanbul.
  • Davudoğlu, Ahmed (1983), Sahîh-i Müslim Tercüme ve Şerhi, (I-XII), Sönmez Neşriyat, İstanbul.
  • Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’as (1992), Sünenu Ebî Dâvud, (I-V), Çağrı Yay., İstanbul.
  • Ebû Şehbe, Muhammed b. Muhammed (ts.,), İsrâiliyat ve’l-mevdûât fî kütübi’t-tefsîr, Mektebetu’s- sünne, Basım yeri ve tarihi yok.
  • Ebû Yâ’lâ, Ahmed b. Ali (1984), Müsnedü Ebî Yâ’lâ, (I-XIII), Thk.: Hüseyin Selim Esed, Dâru’l- Me’mûn li’t-türâs, Dımeşk.
  • Esed, Muhammed (2000), Kur’ân Mesajı Meal-Tefsir, Çev.: Cahit Koytak/ Ahmet Ertürk, İşâret Yay., İstanbul.
  • Görmez, Mehmet (2016), “Hazret-i Peygamber’in Bir Din Tanımı -Bir Hadisin Semantik Tahlili-“, Bütün Boyutlarıyla Din, Editör: Murat Sülün, Kur’ân Çalışmaları Vakfı Sempozyum Dizisi- 1, İstanbul, (ss. 25-34).
  • Humeydî, Ebû Bekir Abdullah b. Zübeyr (1996), Müsnedü’l-Humeydî, (I-II), Thk.: Hasan Selîm Esed ed-Dârenî, Dâru’s-sekâ, Dimeşk.
  • Hâkim en-Nîsâbûrî, Muhammed b. Abdillah (1411/1990), el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn, (I-IV), Thk.: Mustafa Abdülkâdir Atâ, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut.
  • Hatipoğlu, Haydar (1983), Sünen-i İbn-i Mâce Tercemesi ve Şerhi, (I-X), Kahraman Yay., İstanbul.
  • İbn Ebî Âsım, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. ed-Dahhâk (1411/1991), el-Âhâd ve’l-mesânî, (I-VI), Thk.: Faysal Ahmed el-Cevâbira, Dâru’r-râye, Riyad.
  • İbn Ebî Şeybe, Abdullah b. Muhammed (1409/1989), Kitâbu’l-musannef fi’l-ehâdîsi ve’l-âsâr, (I- VII), Thk.: Kemal Yusuf el-Hût, Mektebetü’r-rüşd, Riyad.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali (1379), Fethu’l-bârî, (I-XIII), Thk.: M. Fuad Abdulbâkî/ Muhibbuddin el-Hatib, Dâru’l-ma’rife, Beyrut.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali (1404/1984), Tehzîbu’t-tehzîb, (I-XIV), Dâru’l-fikr, Beyrut.
  • İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed (1992), el-Müsned, (I-VI), Çağrı Yay., İstanbul.
  • İbn Hıbbân, Ebû Hâtim el-Bustî (1993), Sahîhu İbn Hıbbân, (I-XVIII), Thk.: Şu’ayb el-Arnaûd, Müessesetü’r-risâle, Beyrut.
  • İbn Hıbbân, Ebû Hâtim el-Bustî (1975), es-Sikât, (I-IX), Thk.: Şerefüddin Ahmed, Dâru’l-fikr, Beyrut.
  • İbn Mâce, Muhammed b. Yezid el-Kazvînî (1992), Sünenu İbn Mâce, (I-II), Thk.: Muhammed Fuad Abdulbâkî, Çağrı Yay., İstanbul.
  • İbn Melek, Muhammed b. İzzeddin Abdullatif b. Abdilaziz b. Eminuddin b. Ferişte er-Rûmî el- Kirmânî (1433/2012), Şerhu Mesâbîhi’s-sünne li’l-imâm el-Begavî, (I-VI), Thk.: Nureddin Tâlib, İdâretü’s-sekâfeti’l-İslâmiyye.
  • İbn Râhuye, Ebû Ya‘kūb İshâk b. İbrâhîm b. Mahled et-Temîmî el-Hanzalî el-Mervezî (1411/1991), Müsnedü İshâk b. Râhuye, (I-V), Thk.: Abdülgafûr b. Abdilhak Hüseyn el-Belûşî, Mektebetü’l-eymân, Medine.
  • İbn Sa’d, Ebu Abdillah Muhammed (1957), et-Tabakâtü’l-kübrâ, (I-VIII+Fihrist), Dâru’s-sadr, Beyrut.
  • İbnu’l-Esîr, Ebü’s-Seâdât Mecdüddîn el-Mübârek b. Esîrüddîn Muhammed b. Muhammed eş- Şeybânî el-Cezerî (1969-1972), Câmiu’l-usûl fî ehâdisi’r-resûl, (I-XII), Thk.: Abdulkadir el- Arnaût, Mektebetu dâri’l-beyân, Basım yeri yok.
  • İbnu’l-Esîr, Ebü’s-Seâdât Mecdüddîn el-Mübârek b. Esîrüddîn Muhammed b. Muhammed eş- Şeybânî el-Cezerî (1399/1979), en-Nihâye fî garîbi’l-hadis ve’l-eser, (I-V), Thk.: Tâhir Ahmed ez-Zâvî/ Mahmud Muhammed et-Tanâhî, Mektebetu’l-ilmiyye, Beyrut.
  • Kastallânî, Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr (1323), İrşâdu’s-sârî li şerhi sahihi’l- Buhârî, (I-X), Matbaatu’l-kübrâ, Mısır.
  • Kirmânî, Şemsüddîn Muhammed b. Yûsuf b. Ali (1401/1981), el-Kevâkibü’d-derârî fi şerhi sahihi’l- Buhârî, (I-XXV), Dâru ihyâi’t-türasi’l-Arabî, Beyrut.
  • Mizzî, Cemâlüddin, Ebü’l-Haccac Yusuf b. Zeki (1980), Tehzîbu’l-kemâl fi esmâi’r-ricâl, (I- XXXV), Thk.: Beşşâr Avâd, Müessesetü’r-risâle, Beyrut.
  • Mübârekpûrî, Ebü’l-Ulâ Muhammed Abdurrahmân b. Abdirrahîm (ts.,), Tuhfetü’l-ahvezî bi şerhi câmii’t-Tirmîzî, (I-X), Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut.
  • Müslim, Ebu’l-Hüseyin el-Kuşeyrî (1992), Sahîhu Müslim, (I-III), Thk.: Muhammed Fuad Abdulbâkî, Çağrı Yay., İstanbul.
  • Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şu’ayb (1421/ 2001), es-Sünenu’l-kübrâ, (I-XII), Thk.: Hasan Abdulmun’im, Müessesetü’r-risâle, Beyrut.
  • Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şu’ayb (1992), Sünenu’n-Nesâî, (I-VIII), Çağrı Yay., İstanbul.
  • Nevevî, Ebû Zekeriyâ Yahya b. Şeref (1392/1972), el-Minhâc, Şerhu Sahîhi Müslim b. Haccâc, (I- XVIII), Dâru ihyâi’t-türasi’l-Arabî, Beyrut.
  • Öztürk, Mustafa (2014), “Zülkarneyn Kıssası”, KTÜİFD, C. 1, Sayı: 2, (ss. 7-31).
  • Râgıb el-Isbahânî (ts.,), el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân, Thk.: Muhammed Seyyid Geylânî, Dâru’l- ma’rife, Lübnan.
  • Seyhan, Ahmet Emin (2017), “Kıyamet Öncesi Seddi Delecek Ye’cûc ve Me’cûc’un Nasıl Helak Edileceğine İlişkin Hadisler Üzerine Bir Değerlendirme”, Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 10, (ss. 45-83).
  • Seyhan, Ahmet Emin (2017), “Ye’cûc ve Me’cûc’un Bazı Özelliklerinden Bahseden Rivâyetler Üzerine Bir Değerlendirme”, Usûl İslam Araştırmaları, Sayı: 28, (ss. 71-96).
  • Seyhan, Ahmet Emin (2018), “Ye’cûc ve Me’cûc ile Birlikte Hareket Etmenin Cehennemliklerin Sayısını Artıracağıyla İlgili Hadisler Üzerine Bir İnceleme”, Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 5, Sayı: 9, (ss. 89-117).
  • Seyhan, Ahmet Emin (2017/1), “Ye’cûc ve Me’cûc'un Türkler Olduğunu Haber Veren Hadisler Üzerine Bir Değerlendirme”, Hikmet Yurdu, Yıl: 10, C. 10, Sayı: 19, (ss. 65-97).
  • Sofuoğlu, Mehmed (1389/1970), Sahîh-i Müslim ve Tercemesi, (I-VIII), İrfan Yayınevi, İstanbul.
  • Soyyiğit, Osman Zeki (ts.,), Sünen-i Tirmizî Tercemesi, (I-VI), Yunus Emre Yay., İstanbul. eş-Şehavî, Mecdî Muhammed (2002), Mesih Deccâl ve Ye’cüc ve Me’cüc, Trc.: Seyfullah Erdoğmuş, Basım yeri yok.
  • Taberânî, Süleyman b. Ahmed (1983), el-Mu’cemü’l-kebîr, (I-XXX), Thk.: Hamdi b. Abdilmecid es-Silefî, Mektebetü’l-ulûm ve’l-hikem, Musul.
  • Taberânî, Süleyman b. Ahmed (1415/1995), el-Mu’cemü’l-evsat, (I-X), Thk.: Târık b. Abdullah b. Muhammed-Abdulmuhsin b. İbrâhim el-Hüseynî, Dâru’l-haremeyn, Kahire.
  • Taha Hüseyin (2003), Câhiliye Şiiri Üzerine, Çev.: Şaban Karataş, Ankara Okulu Yay., Ankara.
  • Taşbolotov, Aziz (2007), Ye’cüc ve Me’cüc Hakkındaki Hadislerin İsnad ve Metin Açısından Tahlili, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), AÜSBE, Ankara.
  • Tirmizî, Muhammed b. İsâ (1992), el-Câmiu’s-sahîh, (I-IV), Çağrı Yay., İstanbul.
  • et-Tuveycirî, Hammâd b. Abdillah b. Hammâd Abdirrahman (1414/1993), İthâfu’l-cemâati bimâ câe fi’l-fiten ve’l-melâhim ve eşrâtu’s-sâa, (I-III), Dâru’s-sâmiî, Riyad.
  • Uğur, Mücteba (ts.,), Hadis Terimleri Sözlüğü, TDV Yay., Ankara.