YAŞAR KEMAL’İN “İNCE MEMED” ROMANI İLE FRANSIZCA ÇEVİRİSİ ÜZERİNE DİLBİLİM VE ÇEVİRİ İNCELEMESİ

Bu çalışmada, Türk Edebiyatı klasiklerinden ünlü yazar Yaşar Kemal'in "İnce Memed" romanının Fransızca çevirisi, yazınsal aktarım (fr. traduction littéraire) bağlamında "Dilbilim ve Çeviribilim" alanları açısından incelenecektir. Bunun için, söz konusu romanda yer alan farklı yapıdaki sözce örnekleri belirlenerek Fransızca çevirileri, Çeviribilimin önemli kavramlarından "eşdeğerlik" (fr. équivalence) olgusu bakımından değerlendirilecektir. Buradan hareketle, Sözcelem Dilbiliminde "söylem çözümlemesi" (fr. analyse du discours) yöntemi kullanılarak bağlamı oluşturan belirgin biçimbirimler ve söylemsel göstergeler ile bunların Fransızca karşılıkları ve eşdeğerlerinin çevirmen tarafından nasıl verildiği irdelenecektir. Bu çalışmanın sonucunda, "İnce Memed" romanını Fransızcaya çevirirken, çevirmen tarafından yapılan sözce ve söylemin parçasal bileşenlerinin (söylemsel göstergeler) eşdeğerlik tercihleri kaynak dil ve kültür (Türkçe) odaklı mı, yoksa daha ziyade hedef dil ve kültür (Fransızca) odaklı mı olduğu görülecektir. Böylece kültürel dokusu oldukça zengin olduğu bilinen bu romanın Fransız diline yapılan aktarımındaki zorluklar ve sorunlar ele alınarak, disiplinlerarası "Çeviribilim - Dilbilim" araştırma alanına bir katkı sunmaya çalışılacaktır. Bu araştırma bir durum çalışması olduğundan, Çeviri(bilim) alanına ilişkin genellemelerden kaçınılarak, bağlamsal inceleme, tespit ve gözlemlerde bulunulacaktır. Başlıkta da belirtildiği üzere, araştırma bütüncesi Yaşar Kemal'in 1955 yılında yayınlanan "İnce Memed" romanı ile 1961 yılında Güzine Dino tarafından "Mèmed Le Mince" başlığı altında yapılan Fransızca çevirisidir. Bildiğimiz kadarıyla, birçok dile çevrilerek dünyaca tanınan bu roman, başka bir çevirmen tarafından Fransızcaya çevrilmemiştir

LINGUISTICS AND TRANSLATION STUDY ON THE NOVEL "İNCE MEMED" OF YAŞAR KEMAL AND ITS FRENCH TRANSLATION

In this study, the Turkish literature novel of Yaşar Kemal, reputed authors of “İnce Memed”, and its French translation (as a literary translation) will be analysed in fields of “Translation and Linguistics”. Thus, in the aforementioned novel, as determining the utterance samples in different structures, its French translations will be taken into consideration the matter of fact “ equivalence” (fr. équivalence) which is one of the most important notions of Translation Studies. Hence, the "discourse analysis" method (fr. analyse du Discours) using in the enunciative linguistics, the distinct morphemes and discursive indicators forming the context and their French equivalents of provision and how given by the translator will be discussed. As a result of this study, whilst being translated the novel “ İnce Memed” into French, it will be found out if the equvalence preferences of speech utterance and the fractional components (discoursive indicators) done by a translator, are focused on source language and culture (Turkish), or target language and culture (French). Therefore, considering the difficulties and problems herited from French language transmitting process of this novel, also known to be rich in cultural fabric, it will be exerted to offer a contribution to the multi-disciplinary resarch field of Translation Studies- Linguistics. İt is known to be rich in cultural fabric of the novel by considering the difficulties and problems in transmitting the French language, multi-disciplinary "Translation Studies - Linguistics" tried to offer a contribution to the field of research. Since this research is a case study, as avoiding generalizations related to translation (studies), contextual investigation, detection and observations will be made. As stated in the title, the research corpus is the Turkish classic novel "İnce Memed" published in 1955 by Yaşar Kemal and its French translation with the title "Mèmed Le Mince” translated in 1961 by Güzine Dino. To our knowledge, this prestigious novel, transferred into many languages, is not translated into French by another translator.

___

  • CARY, Edmond (1985). Comment faut-il traduire? PUL - Presses Universitaires, Lille.
  • CULIOLI, Antoine (1990). Pour une linguistique de l’énonciation. Opérations etreprésentations, Vol.1, Ophrys, Paris.
  • DELISLE, Jean (2001). Çeviri yöntemleri için söylem çözümlemesi. Çeviren: J. Ümran Derkunt, Marmara Üniversitesi Yayınları (666), İstanbul.
  • ECO, Umberto (2006). Dire presque la même chose, İtalyancadan çev. M. Bouzaher, Collection Le Livre de Poche, LGF, Editions Grasset, Paris.
  • GÖKTÜRK, Akşit (1994). Çeviri : dillerin dili, YKY, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • KEMAL, Yaşar (1995). İnce Memed1, İstanbul, Adam Yayınları (1.Baskı: 1955), “Mèmed Le Mince”, çeviren: Güzine Dino, 1961, Gallimard, Paris.
  • LEDERER, Marianne (1994). La traduction aujourd’hui, Hachette, Paris.
  • MAINGUENEAU, Dominique (2009). Les termes clés de l’analyse du discours, Editions du Seuil, Paris.
  • MOUNIN, Georges (1963). Les problèmes théoriques de la traduction, Gallimard, Paris.
  • RIFAT, Mehmet (ed), (2004). Çeviri seçkisi II : Çeviri(bilim) nedir ? SEL Yayıncılık, İstanbul.
  • SARFATI, Georges-Elia (2007). Eléments d’analyse du discours, Armand Colin, Paris.
  • URAS YILMAZ Arsun, YILMAZ Selim & MOREL Mary-Annick (ed). (2004). Vers une grammaire linguistique du turc (A la lumière des théories actuelles enlinguistique française), Multilingual, Istanbul.
  • SAUSSURE, Ferdiand de (1985). Genel dilbilim dersleri, Çeviren: Berke Vardar, Birey ve Toplum Yayınları, Ankara.
  • VARDAR, Berke (1998). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, ABC Yayınevi, İstanbul.
  • YILMAZ, Selim (2008). Les figures de style en français et leur traduction en turc, Linguistics Edition, Lincom Europa, Munchen.
  • YILMAZ, Selim (ed). (2006). Faits de langue en turc et en français modernes (Domaines linguistiques), Lincom-Europa, Muenchen.