YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE ATASÖZLERİ VE DEYİMLERİN SIKLIK ANALİZİ

Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde üzerinde durulması gereken önemli konulardan biri sıklık çalışmalarıdır. Sıklık, Türkçe Sözlük' te "sık olma durumu, sık geçme, kullanımı sık olma" anlamına gelmektedir. Sıklık analizi çalışmaları, yabancı bir dili öğrenmeye çalışanlara öğretilecek kelimelerin tespit edilmesine imkân sağlar. Başarılı sonuçlar alabilmek için öğretilmesi hedeflenen kelimeler doğru belirlenmelidir. Ders kitaplarındaki ya da öğretim materyallerindeki kelimelerin rastgele seçilmesi ve dildeki bütün kelimelerin öğrenene öğretilmeye çalışılması öğretimi zora sokacak, başarıyı düşürecektir. Yabancılar için hazırlanan Türkçe kitaplarında, dilin sözcüklerinin kullanılış sıklığı göz önünde bulundurulmadığı için bu kitaplarda sözcük seçimi kişisel görüş ve değerlendirmeye bağlı kalmış, sözcük ve kavram açısından yetersizlikler, eksiklikler doğmuştur. Türkçe öğretimi yapan kurumlarda kullanılan öğretim materyalleri ve kitaplar tahminler yoluyla oluşturulmaktadır. Aynı sorun atasözleri ve deyimlerin öğretilmesinde de mevcuttur. Atasözleri ve deyimlerden ne ölçüde yararlanılması gerektiği, hangi seviyede hangi atasözleri ve deyimlerin öğretileceği konusunda da bir ölçüt bulunmamaktadır. Bu nedenle kelime sıklığı çalışmalarının yanı sıra sık kullanılan atasözleri ve deyimlerin de belirlenmesi gerekmektedir. Araştırmada deyimlerin ve atasözlerinin sıklıklarının tespit edilebilmesi için, öğreticilerden oluşan bir kurul oluşturulmuştur. Yabancı dil olarak Türkçe alanında tecrübeli öğreticilerin görüşleri sorularak, sık kullanılan 150 atasözü ve 150 deyim belirlenmiştir. Bu listeler öğreticiler ve ders kitabı hazırlayanlar için kılavuz niteliğinde olacaktır

FREQUENCY ANALYSIS OF PROVERBS AND IDIOMS IN TEACHING TURKISH AS FOREIGN LANGUAGE

meaning idioms and proverbs. This provides privilege for such kind of idioms and proverbs in teaching and adding them to frequency lists. There is no frequency analysis study independently conducted in Turkish teaching area for idioms and proverbs. Therefore in our study, it is purposed to give frequency lists of idioms and proverbs for the use of the teachers who prepare course books. In this study, frequently used idioms and proverbs have been detected by getting the ideas of Turkish as foreign language teachers via question forms. The idioms and proverbs were obtained by at least 2- year-experienced 50 Turkish as foreign language teachers and then they were classified. The first 150 idioms and the first 150 proverbs have been specified as most frequently used ones and the results have been presented in lists. Language teacher will give priority to teaching of the proverbs including the concepts that he / she finds important in consequence of being an individual living in the culture of the target language. If a situation, an idea, a tradition or a belief is considered as important, teaching priority will be given to it. When looking through the words they included, giving nice suggestions, not including any slang, suitable for the levels of the students and being formed by familiar words for learners increase preferability of the proverbs. ‘Learners’ understanding and learning of the idioms formed by familiar words for students become easier. The proverbs and idioms which do not carry these characteristics will have lower places in usage frequencies. Teaching the frequently used proverbs and especially idioms will increase the understanding of the texts given in that language. The usage of proverbs and idioms properly in suitable places shows the capability of the language learner. As a result of the study, after the expansion of certain number of idioms and proverbs whose frequency lists are prepared to education process and supporting this process by course books, listening activities and other activities, a successful education process will be possible. These frequency lists will also have the characteristic of guide for the ones who prepare course books. In most of the proverbs and idioms, the words are not used with their own meanings. Subjects are usually embodied when the sentences are made. What to say is effectively conveyed through an encapsulating speech. By using them in different meanings via exemplifications and metaphors, aesthetic contribution can be added to meaning. Apart from such kind of proverbs and idioms, proverbs and idioms with concrete meanings are also available. There is not any concretization in these proverbs; what to say is directly stated. Explanation of the proverbs and idioms with tangible meanings is less difficult than the ones with intangible meanings for language learners. This situation provides this kind of proverbs to have priorities in education process

PDF

___

AKMAN, T. (2013). Ortaöğretim Dil ve Edebiyat Kitaplarında Kelime Sıklığı Çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
AKSAN, D. (2003). Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yay.
AKSAN, D. (2004). Dilbilim ve Türkçe Yazıları. İstanbul: Multiligual Yay.
AKSOY, Ö.A. (1988a). Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
AKSOY, Ö.A. (1988b). Deyimler Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
ARSLAN, N. VE E. DURUKAN. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Söz Varlığı Unsurlarının İncelenmesi. International Journal of Language. 2/4.Winter.247-265.
AVKAPAN, A. (2006). Ortaöğretim 11. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitaplarında Kelime Hazinesinin Öğretimi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
BARS, M.E. (2008). Atasözleri Ve Köroğlu Destanı’nda Bazı Kullanımları. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/4 Summer 2008, p. 212-223, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY.
BAŞ, B. (2006). 1985-2005 yılları Arasında Çocuk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
BAŞ, B. (2011). Söz Varlığı ile İlgili Çalışmalarda Kullanılacak Ölçütler. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 27-61.
ÇETİNKAYA, Ç. (2011). İlköğretim 4 ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Kelime Kullanım Sıklıkları Üzerine bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
ÇİFTÇİ, M. (1991). Bir Grup Yükseköğrenim Öğrencisi Üzerinde Kelime Serveti Araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DOLUNAY, Salih Kürşad (2009). İlköğretim İkinci Kademede Zaman Ekleri ve Fonksiyonlarının Öğretimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
ELÇİN, Ş. (1997). Halk Edebiyatı Araştırmaları 2, Ankara: Akçağ Yay.
GÖÇER, A.,MOĞUL, S. (2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi İle İlgili Çalışmalara Genel Bir Bakış. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, p. 797-810, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY.
GÖZ, İ. (2003). Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
HARIT, Ö. (1971). Kelime Hazinesi Araştırması. Ankara: MEB Planlama Araştırma ve Koordinasyon Dairesi. Yayın 103.
HENGİRMEN, M. (2007a). Atasözleri Sözlüğü. Ankara: Engin Yay.
HENGİRMEN, M. (2007b). Deyimler Sözlüğü. Ankara: Engin Yay.
KARADAĞ, Ö. (2005). İlköğretim I. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
KARASAR, N. (2009). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
KOÇAK, H. (1999). Sağlık Meslek Lisesi Öğrencilerinin Kelime Hazinesi ile İlgili Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KORKMAZ, Z. (1976). Cumhuriyet Döneminde Bir Kültür Dili Olarak Türkçe. Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C, 1, 651.
KURUDAYIOĞLU, M. (2005). İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
ÖLKER, G. (2011). Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü (1945-1950 arası). Konya: Kömen Yay.
ÖZDEMİR, E. (2009a). Açıklamalı Atasözleri Sözlüğü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
ÖZDEMİR, E. (2009b). Açıklamalı-Örnekli Deyimler Sözlüğü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
ÖZÖN, M. N. (1954). Kelime Hazinesi. İlköğretim. XIX, 370, 5-7.
PARS, V.B. VE CAHİT B.P. (1954). Okuma Psikolojisi ve İlk Okuma Öğretimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
PİERCE, J. E. (1961). A Frequency Count of Turkish Suffixes, Anthropological Linguistics,3. 9. 31-42.
PİLAV, S. (2008). Üniversite Birinci Sınıf Öğrencilerinin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma.
Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
TOSUNOĞLU, M. (1998). İlköğretim Okuluna Başlayan Öğrencilerin Okuma-Yazma Öğrenmeden Önceki Kelime Serveti Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Türk Dil Kurumu Çevrim içi Sözlük. http://www.tdk.gov.tr (18 Nisan 2015).
Türk Dil Kurumu Çevrim içi Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. http://www.tdk.gov.tr (15 Ağustos 2014).
YALÇIN, S.K. (2008) Orta ve Doğu Karadeniz Ağızlarında Görülen Deyimler Üzerine Bir Değerlendirme, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/3 Spring 2008, p. 625-656, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY.
YAZI, Z. (2005). Ortaöğretim 10. Sınıf Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
YİĞİTTÜRK, H. (2005). Ortaöğretim 9. Sınıf Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
YURTBAŞI, M. (2012). Sınıflandırılmış Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: Excellence Publishing.