ALİ HAYDAR AKPOLAT, Mukaddes Sakallı DEMİROK, SERDAL SEVEN

ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLARIN SOSYAL YETERLİLİKLERİNİN SINIF İÇERİSİNDEKİ SOSYOMETRİK STATÜLERİNE GÖRE İNCELENMESİ

Bu araştırmada, normal eğitim ve öğretime devam eden, Bilim Sanat Merkezine (BİLSEM) kayıtlı, üstün yetenekli tanısı almış, ilköğretim 3.,4.,5.,6. ve 7. sınıf öğrencilerinin, sosyal yeterlilik düzeylerinin, amaçlanmaktadır. Araştırma, ilişkisel tarama modeli yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklem grubu 3.,4.,5.,6. ve 7. sınıf öğrencileri arasından üstün yetenekli tanısı almış 47 öğrenci ve üstün yetenekli öğrencilerin sınıfında eğitim ve öğretime devam eden 175 normal gelişim gösteren öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada Sosyometri Testi ve Okul Sosyal Davranış ölçeği (OSDÖ) kullanılmıştır. Sınıf öğretmenleri tarafından rasgele yöntemle tercih edilmiş 5 normal öğrenci ve üstün yetenekli tanısı almış öğrenciler hakkında görüş ve değerlendirme, bu ölçek yardımı ile belirlenmeye çalışılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklemler için t testi, tek yönlü varyans analizi, pearson momentler çarpım korelasyonun analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, üstün yetenekli öğrencilerin, cinsiyet değişkeni ile sosyal yeterlilik puanı arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Üstün yetenekli öğrencilerin sosyometrik statü puanı; normal öğrencilerin sosyometrik statü puanından daha yüksek çıkmıştır. Üstün yetenekli öğrencilerin sosyal yeterlilik puanları ile sosyometrik statü puanı arasında zayıf pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Üstün yetenekli öğrencilerin sosyal yeterlilik puanı normal gelişen öğrencilerin sosyal yeterlilik puanlarından daha yüksek çıkmıştır. Normal gelişim gösteren öğrencilerin sosyal yeterlilik puanları ile sosyometrik statü puanları arasında zayıf pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur.

EXAMINATION OF GIFTED STUDENTS ACCORDING TO SOCIOMETRIC STATUS OF SOCIAL COMPETENCE

In this study, it is aimed to examine the social competence levels of primary education 3th, 4th, 5th, 6th, 7th class students of normal education who have been determined as gifted and talented according to their social status and registered to Science and Art Center. The research was conducted using the relational scan model method. In our study, the sample group consists of 47 students that were determined as gifted and talented among the 3rd, 4th, 5th, 6th and 7th grade students and 175 normal students who are educated in the same class with gifted and talented students by thier teachers. Sociometry Test and "School Social Behavior Scale (OSRS) were used in the study. School Social" Behavior Scale was developed by Keneth W. Merrell in 1993 and adapted to Turkish by Müge Yukay Yüksel in 2009.Sociometry test was applied to the class in which gifted students were enrolled in order to determine the social positions of gifted students in the class and their references. In order to determine the social competence levels of the students, the class teachers used School Social Behavior Scale (OSDÖ). Opinions and evaluations about 5 regular students and gifted students, who were chosen by random method by classroom teachers, were tried to be determined with the aid of this scale. In the analysis of the data, t test, one way analysis of variance, pearson moment correlation analysis were used for independent samples. Significance level was taken as 05. According to the results of the research, In gifted children, sociometric status scores were higher than normal development students. A weak positive relationship was found between the social competence scores of the gifted students and the sociometric status score (preferred score). Social competence scores of gifted students were higher than normal development students. There was a weak positive relationship between social competence score and sociometric status (preferred score) scores of normal development students.

PDF

___

Akkan, H.(2012). Üstün Zekalı 6-8. Sınıf Öğrencilerinin İki Farklı Akademik Ortamdaki Sosyometrik Statülerine Göre Empatik Eğilimleri, Yaşam Doyumları ve Aile Yaşantıları Yüksek Lisans Tezi İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Programı.
Arnett, J. J. (2001). Adolescence and emerging adulthood a cultural approach: Pers and friends. Prentince Hall. New Jersey: USA.
Ataman, A. (2003). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Avcıoğlu, H. (2007). Etkinliklerle Sosyal Beceri Öğretimi, Ankara. Kök Yayıncılık.
Aslan, S. (2008). Farklı Sosyometrik Statüdeki İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bacanlı, H.(Ed.) (1999). Sosyal Beceri Eğitimi İlköğretimde Rehberlik. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Baykoç-Dönmez, N. (Edi.) (2014). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim. Eğiten Kitap.s.363- 368.Ankara.
Chen, X., Rubin, K. H., & Li, B. (1995a). Depressed mood in Chinese children: Relations with school performance and family environment. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 63, 938-947.
Clark, B. (2002). Growing up gifted. Developing the potential of children at home and at school. 5 th Ed. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall.
Coie, J. D., Dodge, K. A., & Coppotelli, H. (1982). Dimensions and types of social status: A fiveyear longitudinal study. Developmental Psychology, 18, 557-570.
Council of Curriculum, Examination and Assessment (CCEA). Gifted and talented children in (and out of) the classroom, A Report for the Council of Curriculum, Examination and Assessment (CCEA), 2006.
Demir, S. ve Kaya, A. (2008). Grup rehberliği programının ergenlerin sosyal kabul düzeyleri ve sosyometrik statülerine etkisi. Elementary Education Online, 7(1), 127-140, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
Dökmen, Ü. (1987). Empati Kurma Becerisi ile Sosyometrik statü arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20 (1-2): 183-188
Dökmen, Üstün, (1995), Sosyometri ve Psikodrama İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Erwin, P. (2000). Çocuklukta ve Ergenlikte Arkadaşlık. (Çev. Osman Akınhay). Bursa: Alfa/ Aktüel Kitabevleri.
Erten, H. (2012). Okul Öncesi Eğitime Devam Eden 5-6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri, Akran İlişkileri ve Okula Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İzlenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı.
Gresham F. M. and Elliott S. N. (1990). Social Skills Raiting System, Mn. Circle Pines, Ags.
Güçin, G. (2014). Türkiye'de Üstün Yetenekliler ve Üstün Zekâlılar Alanında Yapılmış Akademik Çalışmaların Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hartup, W.W. (1989). Social Relationship and Their Developmental Signifiance. American Psychologist,44).
Helper, J.B.(1997). Social development of children: The role of peers. SocaiI Work in Education, 19(4)
Helt, CA. (2008). The role of IQ and gender in the social-emotional functioning ofadolescents. Unpublished dissertation. University of Northern Colorado
Hökelekli, H., Gündüz, T. (2004). Üstün Yetenekli Çocukların Karakter Özellikleri ve Değerler Eğitimi. 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi (23 - 25 Eylül 2004). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Jackson, L.D. ve Brocken, B.A. (1998). Relationship between students" social status and global and demant specific self concepts. Journal of school psychology, 36(2), 233-246.
Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1).
Kurtulan, B. (2015). Erken Çocukluk Döneminde (4-7 Yaş) Bilişsel Beceriler İle Sosyal Beceriler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Okul Öncesi Bilim Dalı.
Lindsey, E. W. (2002). Preschool Children's Friendships and Peer Acceptance: Links to Social Competence. Child Study Journal, 32 (3), 145-156.
Martin, M., & Greenwood, C. W. (2000). Çocuğunuzun Okulla İlgili Sorunlarını Çözebilirsiniz. Çev: Fatma Zengin Dağıdır. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
MEB. (1991). Üstün Yetenekli Çocukların Eğitimi Raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB Özel Eğitimle İlgili Kanun ve Yönetmelikler Milli Eğitim Bakanlığı (2009). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. 07/07/2009 tarih ve 80 sayılı Talim ve Terbiye Kurulu Kararı.
Oğurlu,Ü., Yaman,Y. (2010). Üstün Zekâlı/Yetenekli Çocuklar ve İletişim. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültes Dergisi, Sayı 28 (Temmuz 2010/II), ss. 213-223
Oral, V.(2007). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Arkadaşlarına İlişkin Düşüncelerinin Sosyometrik Statü Ve Akademik Başarı Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı.
Peairs, K.F. (2010). The Social World of Gifted Adolescents: Sociometric Status, Friendship and Social Network Centrality. Dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the Department of Psychology and Neuroscience in the Graduate School of Duke University.
Renzulli, J. S. (1986). The Tree Ring Conception of Giftedness: A Developmental Model for Creative Productivity. Cambridge: University of Cambridge Press.
Seven, S. (2006). 6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri Düzeyleri İle Bağlanma Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Çocuk Gelişimi Ve Eğitimi Bölümü.
Subaşı, G. (2009). Ergenlerde Sosyometrik Statü Gruplarına Göre Sosyal Kaygı Farklılıkları ve Akran İlişkileri. Ege Eğitim Dergisi 2009 (10) 1: 114-1361.Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi,
Şad, D, E. (2007). Akranları Tarafından Reddedilen ve Kabul Edilen İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Özsaygı, Sosyal Beceri, Davranış Problemleri ve Okul Başarılarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
Şahin, H., Demiriz S., 2014. "Beş Altı Yaşında Çocuğu Olan Babaların, Babalık Rolünü Algılamaları İle Aile Katılım Çalışmalarını Gerçekleştirmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi" Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi (18),273-294
Şahin, H., Ömeroğlu E., 2015. "Psikososyal Gelişim Temelli Eğitim Programının, Anasınıfına Devam Eden Çocukların Duygusal Zekalarına Etkisi" Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, ISSN 2148-2314, Ekim 2015, S 39-56
Şahin, H., Ömeroğlu E., 2017. "Psikososyal Gelişim Temelli Eğitim Programının, Anasınıfına Devam Eden Çocukların Problem Çözme Becerilerine Etkisi" Kastamonu Eğitim Dergisi Ocak 2017 Cilt:25 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi 233-248.
Thompson, M., Grace, C. O. ve Cohen, L. J. (2002). Çocuğunuzun arkadaşlık ilişkileri. (Çev. Ekin N. Boylu). Arkadaş Yay: Ankara.
Uzun, M. (2004). Üstün veya Özel Yeteneklilik Nedir?. I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi El Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Wilhelm, Ursula. "Underachiever - Wer nichts leistet, ist nicht begabt?" Sozialpsychologie Tirol Newsletter, 6, (2009)
Yıldız, H. (2010). Üstün yeteneklilerin eğitiminde bir model olan bilim ve sanat merkezleri (BİLSEMLER) üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Gazi üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yıldırım, F. (2012). Üstün Yetenekli Çocuklar ve Ailelerinde Duygusal ve Davranışsal Özellikler. Uzmanlık Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı.
Yun, K. Chung, D. Jang, B. Kim, JH. Jeong, J. (2011). Mathematically gifted adolescents have deficiencies in social valuation and mentalization. Plos One, 6(4)
Yurtal, F., Oral, V. (2008). İlköğretim 5. Sınıf Düzeyinde Arkadaşlığın Sosyometrik Statü ve Akademik Başarı Açısından İncelenmesi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, s.281-294
Yüksel, M. Y. (2009). Okul Sosyal Davranış Ölçeklerinin (OSDÖ) Türkçeye Uyarlanması, İstanbul. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi.