ÜSTBİLİŞSEL YAZMA STRATEJİLERİ FARKINDALIK ÖLÇEĞİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ VE PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ
Yazılı dili üretme ve yazma sırasında karşılaşılan sorunları çözme süreçleri olan yazma stratejileri hem bilişsel hem de üstbilişsel düzeyde olabilir. Özellikle yazma becerisi bağlamında üstbiliş, oluşturulacak olan metnin değerlendirilmesi süreçlerinin tamamında ve neredeyse aynı anda gerçekleşen, denetleme ve yönetme temel fonksiyonları itibariyle son derece pratik ve etkili bir mekanizma olarak kullanılabilir. Öte yandan yazma becerilerinin ölçülmesi, en çok güçlük çekilen noktalardan birini oluşturur. Özellikle metin oluşturma sürecinde birçok değişkeni göz önünde bulundurarak değerlendirme yapmak önemli bir sorundur. Bu çalışmada ise ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel yazma stratejilerine yönelik farkındalıklarını ölçmeyi amaçlayan Üstbilişsel Yazma Stratejileri Farkındalık Ölçeği'nin (ÜYSFÖ) geliştirilmesi amaçlanmıştır. Geliştirilen ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek amacıyla öncelikle bir gruptan elde edilen veriler ile Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), ardından farklı bir gruptan elde edilen verilerle Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Ölçeğin iki farklı grupta uygulanmasından elde edilen puanların güvenirliği Cronbach alfa iç tutarlılık katsayıları hesaplanarak belirlenmiştir. Analizler sonucu elde edilen güvenirlik kanıtları ve geçerlik kanıtları birlikte değerlendirildiğinde geliştirilen Üstbilişsel Yazma Stratejileri Farkındalık Ölçeği'nin (ÜYSFÖ) sonraki çalışmalarda kullanılabilecek, geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu görülmektedir
DEVELOPING METACOGNITIONAL WRITING STRATEGIES AWARENESS SCALE AND DETERMINING PSYCHOMETRIC CHARACTERISTICS
Writing strategies are processes that are used for solving the problems that are encountered during production of written works and during writing, and they may be both cognitive and metacognitive. Metacognition, especially in the context of writing skill, can be used as a quite practical and efficient mechanism in all the phases of planning and writing of the text that is going to be produced and evaluation of what has examination/inspecting/auditing and guiding/managing that occur almost simultaneously. On the other hand, evaluating writing skills is one of the most difficult subjects. Especially in the process of producing text, evaluating by taking many variables into consideration is significant problem. The purpose of this study is to develop Metacognitional Writing Strategies Awareness Scale which aims to evaluate the awareness of secondary school students for metacognitional writing strategies. In order to determine the structural validity of the developed scale, Exploratory Factor Analysis (EFA) was carried out with the data acquired from one group first, then Confirmatory Factor Analysis (CFA) was carried out with the data acquired from another group. The reliability of the points acquired by implementing the scale in two different groups was determined by calculating the Cronbach’s alpha internal consistency coefficients. Once the reliability evidences and the validity evidences acquired from the analyses are evaluated together, the Metacognitional Writing Strategies Awareness Scale that has been developed is proven to be valid and reliable enough in order to be used in the following studies
___
- Akpunar, B. (2011). “Biliş ve üstbiliş (Metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından analizi” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/4 Fall 2011, p. 353-365, Turkey.
- Aktan, E. N. K. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin yaratıcı yazma becerileri üzerine bir araştırma (Kütahya İli Örneği). Journal Of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 701-732.
- Anılan, H. ve Gültekin, M. (2006). Yazılı anlatım becerilerinin geliştirilmesinde kelime ağı oluşturma yönteminin etkililiği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1).
- Arıcı, A. F. ve Ungan, S. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazılı anlatım çalışmalarının bazı yönlerden değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,20(20), 317-328.
- Aydın, G. (2017). Kümeleme (Cluster) tekniğinin yazılı anlatımda buluş, planlama ve anlatım becerilerine etkisi, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/17, p. 15-32 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12020 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
- Aydın, İ. S.; İnnalı, H. Ö.; Batar, M. ve Çakır, H. (2013). Öğretmen adaylarının yazılı anlatım öz yeterliklerine ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/8 Summer 2013, p. 139-160.
- Baba Öztürk, M. ve Güral, M. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: omü örneği, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/19 Fall 2016, p. 107-132 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9977 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
- Batar, M. ve Aydın, İ. S. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı anlatım öz yeterlik inançlarının değerlendirilmesi. International Journal Of Language Academy, 2(4), 579-598.
- Beal, C. R. (1996). The role of comprehension monitoring in children's revision. Educational Psychology Review, 8(3), 219-238.
- Beason, L. (1993). Feedback andrevision in writing across the curriculum classes. Research in the Teaching of English, 395-422.
- Beeth, M. E. (1998). Facilitating conceptual change learning: the need for teachers to support metacognition. Journal of Science Teacher Education, 9(1), 49-61.
- Belet, Ş. D. ve Yaşar, Ş. (2007). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile Türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 69-86.
- Berninger, V.; Yates, C.; Cartwright, A.; Rutberg, J. Remy, E. & Abbott, R. (1992). Lower-Level developmental skills in beginning writing. Reading and Writing, 4(3), 257-280.
- Berninger, V. W.; Cartwright, A. C.; Yates, C. M.; Swanson, H. L. & Abbott, R. D. (1994).
- Developmental skills related to writing and reading acquisition in the intermediate grades. Reading and Writing, 6(2), 161-196.
- Berninger, V.; Whitaker, D.; Feng, Y.; Swanson, H. L. & Abbott, R. D. (1996). Assessment of planning, translating, andrevising in junior high writers. Journal of School Psychology, 34(1), 23-52.
- Bircan Manay, E.; Türkel, A. ve Savaş, B. (2017). Kelime ağı yönteminin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin yazmaya yönelik tutumlarına ve yazma özyeterlik algısına etkisi, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/14, p. 257-284 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11648 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
- Çakıroğlu, A. (2007). Üstbilişsel strateji kullanımının okuduğunu anlama düzeyi düşük öğrencilerde erişi artırımına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
- Çamurcu, D. (2011). Yüksek öğrenimine yeni başlayan Türkçe eğitimi bölümü öğrencilerinin yazma becerilerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 29, 503-518.
- Çelik, M. E. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 32(32), 13-31. Çokluk, Ö. Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve lisrel uygulamaları. Ankara: PegemA.
- Demirel, M. (1993). Öğrenme stratejilerinin öğretilmesi. Eğitim ve Bilim, 17-83: 52-59.
- Deniz, K. (2003). Yazılı anlatım becerileri bakımından köy ve kent beşinci sınıf öğrencilerinin durumu. Türklük Bilimi Araştırmaları (Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı),13, 233-255.
- Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern & African Journal Of Educational Research, 3(6), 6-20.
- Elma, C. ve Bütün, E. (2015). İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 104- 131.
- Fitzgerald, J. & Markham, L. R. (1987). Teaching children about revision in writing. Cognition and Instruction, 4(1), 3-24.
- Fitzgerald, J. (1987). Research on revision in writing. Review of Educational Research, 57(4), 481- 506.
- Flavell, J. H.; Green, F. L.; Flavell, E. R.; Harris, P. L. & Astington, J. W. (1995). Young children's knowledge about thinking. Monographs of the Society for Research in Child Development, i-113.
- Flavell, J. H.; Green, F. L. & Flavell, E. R. (1998). The mind has a mind of its own: Developing knowledge about mental uncontrollability. Cognitive Development, 13(1), 127-138.
- Flavell, J. H. (1999). Cognitive development: Children's knowledge about the mind. Annual Review of Psychology, 50(1), 21-45.
- Francis, M. & McCutchen, D. (1994). Strategy differences in revising between skilled and less skilled writers. EricDocument No: ED 373 347) http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED373347.pdf adresinden 29.11.16 tarihinde alınmıştır.
- Ghatala, E. S.; Levin, J. R.; Pressley, M. & Lodico, M. G. (1985). Training cognitive strategymonitoring in children. American Educational Research Journal, 22(2), 199-215.
- Gordon, C. J. & Braun, C. (1986). Mental processes in reading and writing: A critical look at selfreports as supportive data. The Journal of Educational Research, 79(5), 292-301.
- Göçer, A. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin süreç yaklaşımı ve metinsellik ölçütleri ekseninde değerlendirilmesi (Niğde Üniversitesi Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 271-290.
- Grejda, G. F. & Hannafin, M. J. (1992). Effects of word processing on sixth graders' holistic writing and revisions. The Journal of Educational Research, 85(3), 144-149.
- Güner, G. (2004). Türkçe kompozisyon öğretiminde (ilköğretimin II. basamağı) yazma öncesinde yapılabilecek bazı etkinlikler. Çukurova Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 72(17), 225-230.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
- Hiebert, E. H.; Colt, J. M.; Catto, S. L. & Gury, E. C. (1992). Reading andwriting of first-grade students in a restructured chapter 1 program. American Educational Research Journal, 29(3), 545-572.
- Hull, G. (1987). The editing process in writing: A performance study of more skilled and less skilled college writers. Research in theTeaching of English, 8-29.
- Jones, I. & Pellegrini, A. D. (1996). The effects of social relationships, writing media, and microgenetic development on first-gradestudents’ written narratives. American Educational Research Journal, 33(3), 691-718.
- Karadağ, Ö. ve Maden, S. (2013). Yazma eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. Türkçe Öğretimi El Kitabı (Ed. A. Güzel & H. Karatay). Ankara: Pegem Akademi.
- Karadağ, R. ve Kayabaşı, B. (2011). Yazılı anlatım becerilerinin geliştirilmesinde okuma metinleri olarak gazete köşe yazılarının kullanılması. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 6, 989-1010.
- Karadüz, A. (2010). Dil becerileri ve eleştirel düşünme. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 1566-1593
- Karatay, H. (2011). 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modelinin öğretmen adaylarının yazılı anlatım tutumlarını ve yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Turkish Studies, 6(3), 1029- 1047
- Kavcar, C.; Oğuzkan, A. F. ve Sever, S. (1997). Türkçe öğretimi: Türkçe ve sınıf öğretmenleri için. Ankara: Engin Yayınevi.
- Kırmızı, F. S. ve Beydemir, A. (2012). İlköğretim 5. sınıf Türkçe dersinde yaratıcı yazma yaklaşımının yazmaya yönelik tutumlara etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 319-337.
- Kırmızı, F. S. (2015). Yaratıcı drama ve yaratıcı yazma uygulamalarının yaratıcı yazma başarısına etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 93-115.
- Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
- Kline, R.B. (2005). Principles and practice of structural equation modelling. New York: Guilford. Maltepe, S. (2006). Türkçe öğretiminde yazılı anlatım uygulamaları için bir seçenek: Yaratıcı yazma yaklaşımı. Dil Dergisi, S, 132, 56-66.
- Markham, L. R. (1976). Influences of hand writing quality on teacher evaluation of written work. American Educational Research Journal, 13(4), 277-283.
- Mayer, R. E. (1998). Cognitive, metacognitive, and motivational aspects of problem solving. Instructional science, 26(1-2), 49-63.
- McCutchen, D. (1996). A capacity theory of writing: working memory in composition. Educational Psychology Review, 8(3), 299-325.
- Meb (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara. Meb (2012). Temel yazı. Grafik ve Fotoğraf.Bu metne 17.02.2016 tarihinde Http://Www.Megep.Meb.Gov.Tr/Mte_Program_Modul/Moduller_Pdf/Temel%20yaz%C4 %B1.Pdf adresinden erişilmiştir.
- Miller, P. H.; Kessel, F. S. & Flavell, J. H. (1970). Thinking about people thinking about people thinking about...: A study of social cognitive development. Child Development, 613-623.
- Muhtar, S. (2006). Üstbilişsel strateji eğitiminin okuma becerisinde öğrenci başarısına olan etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Namlu, A. G. (2004), Bilişötesi öğrenme stratejileri ölçme aracının geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c.4 S.2 ss.123-141.
- O'Neill, S. P. (1992). Metacognitive strategies and reading achievement among developmental students in an urban community college. Bytheauthors. Reading Horizons is produced by The Berkeley Electronic Press (bepress). http://scholarworks.wmich.edu/readinghorizons, 32(4), 316.
- Owston, R. D.; Murphy, S. & Wideman, H. H. (1992). The effects of word processing on students' writing quality and revision strategies. Research in theTeaching of English, 249-276.
- Oxford, R. L. (1990). Language learning strategies. Heinle & Heinle Publishers: Boston, Massachusetts.
- Özbay, M. ve Bahar, M. A. (2012). İleri Okur ve üstbiliş eğitimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/1 2012 s. 158-177, Türkiye.
- Özbay, M. & Barutçu, T. (2013). Dil psikolojisi ve Türkçe öğretimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, Yıl, 6, 933-873.
- Özbay, M. (2009). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
- Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (çok değişkenli analizler). Eskişehir: Kaan.
- Özdemir, N. H. ve Erdem, İ. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma alışkanlıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 102-129.
- Özer, B. (2001). Öğrenmeyi öğretme, öğretimde planlama ve değerlendirme. (Ed. Mehmet Gültekin). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, ss. 149-163.
- Özsoy, G. (2007). İlköğretim beşinci sınıf düzeyinde üstbiliş stratejileri öğretiminin, problem çözme başarısına etkisi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora tezi, Ankara.
- Paris, S. G. & Winograd, P. (1990). Promoting metacognition and motivation of exceptional children. Remedial and special Education, 11(6), 7-15.
- Perl, S. (1979). The composing processes of unskilled college writers. Research in the Teaching of English, 13(4), 317-336.
- Piolat, A. & Roussey, J. Y. (1991). Narrative and descriptive text revising strategies and procedures. EuropeanJournal of Psychology of Education, 6(2), 155-163.
- Plumb, C.; Butterfield, E. C.; Hacker, D. J. & Dunlosky, J. (1994). Error correction in text. Reading and Writing, 6(4), 347-360.
- Raphael, T. E.; Englert, C. S. & Kirschner, B. W. (1989). Students' metacognitive knowledge about writing. Research in the Teaching of English, 343-379.
- Roen, D. H. & Willey, R. J. (1988). The effects of audience awareness on drafting and revising. Research in theTeaching of English, 75-88.
- Senemoğlu, N. (2005). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Somuncuoğlu, Y. ve Yıldırım, A. (1998). Öğrenme stratejileri: Teorik boyutları, araştırma bulguları ve uygulama için ortaya koyduğu sonuçlar. Eğitim ve Bilim, 22-110: 31-39.
- Stoddard, B. & MacArthur, C. A. (1993). A peer editor strategy: Guiding Learning-disabled students in response and revision. Research in the Teaching of English, 76-103.
- Strassman, B. K. (1997). Metacognition and reading in children who are deaf: A review of theresearch. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 140-149.
- Sümer, N., (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
- Şahbaz, N. K. (2013). Türkçe öğretiminde kullanılan strateji, yöntem ve teknikler. Türkçe Öğretimi El Kitabı (Ed. A. Güzel ve H. Karatay). Ankara: Pegem Akademi.
- Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin.
- Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S.(2001). Using multivariate statistics(5th Ed.) USA: Pearson.
- Tabak, G. ve Göçer, A. (2013). 6-8. sınıflar Türkçe dersi öğretim programının ürün ve süreç odaklı yazma yaklaşımları çerçevesinde değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,14(2), 147-169.
- TDK, Büyük Türkçe Sözlük (2016). 08.04.16 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.57078 db62095c2.67011941 adresinden erişilmiştir.
- Tierney, R. J.; Soter, A.; O'Flahavan, J. F. & McGinley, W. (1989). The effects of reading and writing upon thinking critically. Reading Research Quarterly, 134-173.
- Tiryaki, E. N. (2012). Üniversite öğrencilerinin yazma kaygısının çeşitli değişkenler açısından belirlenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 14-21.
- Tok, M. ve Ünlü, S. (2014). Yazma becerisi sorunlarının ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 73-95.
- Topuzkanamış, E. (2014). Yazma stratejileri öğretiminin Türkçe öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin yazma başarısına etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 3(2), 274-290.
- Topuzkanamış, E. (2015). Yazma stratejileri öğretiminin Türkçe öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin yazma kaygısına etkisi. Journal of Language and Literature, 13, 97-110.
- Ungan, S. (2007). Yazma becerisinin geliştirilmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 461-472.
- Uslay, Y. (1975). Yazı sanatı. İzmir: Marifet Ofset.
- Ünal, M. (2010). The relationship between meta-cognitive learning strategies and academic success of university students (Ahi Evran University Sample). International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 840-844.
- Wong, B. Y. (1985). Metacognition and learning disabilities. In Forrest-Pressley, MacKinnon, Waller (eds.) Metacognition, Cognition, and Human Performance V2.Orlando, Florida: Academic Press (1985), (pp. 137-180).
- Yılmaz, V. ve Çelik, H. E. (2009). LISREL ile yapısal eşitlik modellemesi-1. Ankara: PegemA. Zabrucky, K. & Ratner, H. H. (1986). Children's comprehension monitoring and recall of inconsistent stories. Child Development, 1401-1418.
- Zabrucky, K. & Moore, D. (1989). Children's ability to use three standards to evaluate their comprehension of text. Reading Research Quarterly, 336-352.
- Zabrucky, K. & Ratner, H. H. (1992). Effects of passage type on comprehension monitoring and recall in good and poor readers. Journal of Literacy Research, 24(3), 373-391.
- Zellermayer, M.; Salomon, G.; Globerson, T. & Givon, H. (1991). Enhancing writing-related metacognitions through a computerized writing partner. American Educational Research Journal, 28(2), 373-391.
- Zimmerman, B. J. & Bandura, A. (1994). Impact of self-regulatory influences on writing course attainment. American Educational Research Journal, 31(4), 845-862.
- Zorbaz, K. Z. (2014). Yazma eğitimi. Yeni Gelişmeler Işığında Türkçe Öğretimi (Ed. M. Yılmaz). Ankara: Pegem Akademi.