TÜRKİYE’DE SİYASİ İKTİDAR DEĞİŞİKLİKLERİ VE ORTAÖĞRETİM TARİH DERS KİTAPLARINDAKİ PADİŞAH ANLATISI

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de siyasi iktidar değişiklikleri sonucunda, ortaöğretim tarih ders kitaplarında Osmanlı padişahlarına yönelik anlatıda yaşanan değişiklikleri analiz etmektir. Bu kapsamda Türkiye'de siyasi iktidar değişikliklerinin etkisini en açık şekilde görebilmek için Türk siyasi hayatında istikrarsızlıkların yaşandığı, kısa süreli tek partili veya koalisyon hükümetlerinin görüldüğü yoğun iktidar değişikliklerinin yaşandığı 1970-1980 arası dönemde öğrenimde olan ortaöğretim tarih ders kitaplarındaki Osmanlı padişah anlatısı esas alınmıştır. Araştırmada Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kabul edilen ve Tebliğler Dergisi ile duyurulan 1970-1980 arası dönemde kesintisiz olarak en uzun süre öğrenimde olan ortaöğretim tarih ders kitaplarında yer alan metinler, doküman incelemesine ve betimsel analize tabi tutulmuştur. Elde edilen verilerden hareketle, ortaöğretim tarih ders kitaplarında yer alan padişah sunumu değerlendirilmiştir. 1975 yılında iktidara gelen Milliyetçi Cephe(MC) Hükümeti döneminde genelde ders kitaplarının özelde ise tarih ders kitaplarının yeniden yazdırılması sonucunda bazı ünite ve konuların programdan çıkarıldığı veya daha az yer verildiği, aynı şekilde bazı ünite ve konuların eklendiği veya daha fazla yer verildiği görülmektedir. Bu çerçevede MC Hükümeti döneminde yeniden yazdırılarak, 1976-1977 eğitim ve öğretim yılından itibaren öğrenime alınan tarih ders kitapları MC Hükümeti'nin 1978'de sona ermesi ile öğrenimden kaldırılmıştır. Araştırma sonucunda tarih ders kitabı yazarlarının Osmanlı padişahlarına yönelik anlatı da genel çerçevede aynı yaklaşımı sergilemekle beraber yazarlar arasındaki görüş ayrılığının son dönem Osmanlı padişah anlatısına yönelik olduğu görülmektedir.

THE CHANGE OF POLITICAL POWER AND THE NARRATIVE OF PADISHAHS IN THE SECONDARY EDUCATION HISTORY TEXTBOOKS

The purpose of this study is to analyze the changes in the narratives about the Ottoman padishahs in the secondary education textbooks as a result of the changes in the political power in Turkey. In this sense, the narratives about the Ottoman padishahs in the secondary education history textbooks in the period from 1970 to 1980, during which intense changes took place in the Turkish political life due to short-term singleparty or coalition regimes, were taken as basis in the study. This period was selected to manifest the influence of political power in the clearest way possible as that period witnessed instabilities.Document analysis and descriptive analysis were administered to the texts from the secondary education history textbooks that were in continuous use from 1970 to 1980 for the longest period of time as approved by the Ministry of National Education and declared in the Journal of Communiques. Based on the data, the presentation of padishahs in the secondary education history textbooks was evaluated.After the Nationalist Front (NF) Government came into the power in 1975, textbooks in general and history textbooks in particular were rewritten. As a result, some units and subjects were excluded or mentioned less whereas some units or subjects were added as new ones or mentioned more. The history textbooks re-written during the NF Government and put into use in the 1976-1977 academic year were removed when the power of the NF Government came to an end in 1978. The findings indicate that the textbook authors had a similar narrative stance towards the Ottoman padishahs in general, and the difference of opinions among the authors was about the late Ottoman padishahs

PDF

___

Ahmad, F. (2010). Bir Kimlik Peşinde Türkiye. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Arcayürek, C.(1985). Demokrasinin Sonbaharı 1977-1978. Bilgi Yayınevi.
Akşit, N. (1979). Tarih III. Remzi Kitabevi.
Akşit, N.(1975). Tarih III. Remzi Kitabevi.
Akşit, N.(1970). Tarih III. Remzi Kitabevi.
Akşit, N.(1979). Tarih II. Remzi Kitabevi.
Akşit, N.(1975). Tarih II. Remzi Kitabevi.
Akşit, N.(1970).Tarih II. Remzi Kitabevi.
Aktaş, C. (2015). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Ed.Mustafa Metin), Nitel Veri Toplama Araçları, s.337-371
Aktın, K.(2005). 1930-1950 Dönemi Ortaöğretim Tarih Ders Kitaplarında Tarihçilik Anlayışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Anderson, B.(2015). Hayali Cemaatler Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması. Metis Yayınları.
Bilgin, N.(2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Ceyhan, E. ve Yiğit, B. (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (2. Baskı). Ankara: Anı Y.
Coupeaux, E.(1998). Türk Tarih Tezinden Türk-İslam Sentezine. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Çavdar, T.(2004). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1950’den Günümüze. İmge Yayınevi. Ankara.
Ercins, G. ve Görüşük, L. (2016). Türkiye’de ve Batı’da Çokkültürlülük Gerçeği. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/2 Winter 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9364, p. 383-401.
Erdemir, H. ve Erdemir, H.(2011). Atatürk’ün Ulus-Devlet Fikri Oluşumunda Eskiçağ Tarihi Kitaplarının Yeri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/2 Spring 2011, p. 425-442, TURKEY
Ersanlı, B.(2006). İktidar ve Tarih, İletişim Yayınları, 2. baskı, İstanbul.
Güneş, F. (2002). Ders Kitaplarının İncelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
Güngör, E.(1982). Dünden, Bugünden Tarih-Kültür-Milliyetçilik. Mayaş Yayınları. Ankara.
Iggers, G.G.(2007). Yirminci Yüzyılda Tarik Yazımı Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme, 3. Baskı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
İnal, K.(2004). Eğitim ve İktidar. Ütopya Yayınevi. Ankara.
Köstüklü, N.(1999). Sosyal Bilimler ve Tarih Öğretimi. Güney Ofset Matbaacılık. Konya.
Kuş, E. (2007). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri. Anı Yay. Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı.(1970). Lise Müfredat Programı. Ankara.
Oktay, E.(1979). Tarih Lise: III. Atlas Yayınevi.
Oktay, E. (1975). Tarih Lise: III. Atlas Kitabevi.
Oktay, E. (1970). Tarih Lise III. Atlas Yayınevi.
Oktay, E.(1979). Tarih Lise II. Atlas Yayınevi.
Oktay, E.(1975). Tarih Lise II. Atlas Yayınevi.
Oktay, E.(1970). Tarih Lise II. Atlas Yayınevi.
Özbaran, S.(2008) “Neden ve Nasıl Tarih?”, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları 1994 Buca Sempozyumu, ed. Salih Özbaran, 2. baskı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Özbaran, S.(1991). Liselerde İzlenen Tarih Kitapları. Türkiye’nin Ders Kitapları Ortaöğretim Ders Kitaplarına Eleştirel Bir Yaklaşım. Hazırlayanlar: Şeyda Ozil-Nilüfer Tapan. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları. Cem Yayınevi.
Öztuna, Y.(1977). Tarih III. MEB.
Öztuna, Y. (1976). Tarih III. MEB.
Safran, M. (2006). Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler. Gazi Kitabevi. Ankara.
Üstel, F.(2011). Makbul Vatandaşın Peşinde II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi. İletişim Yayınları.
Tokdemir, M.A. (2016). Değerler mi Beceriler mi: Tarih Öğretiminin Amaçlarına İlişkin Tarih Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/3 Winter 2016. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9027, p. 2225-2242.
Wirth, L.(2003). Tarihi Kötüye Kullanma Biçimleriyle Yüzleşmek. Tarihin Kötüye Kullanımı.(Çev. Nurettin El hüseyni). Tarih Vakfı.
Pamuk, A.(2014). Kimlik ve Tarih Kimliğin İnşasında Tarihini Kullanımı. Yeni İnsan Yayınevi.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yay. Ankara.
Yazıcı, F., Pamuk, A.,Yıldırım, T. (2016). Tarih Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük ve Yurtseverlik Tutumları Arasındaki İlişki, Turkish Studies - İnternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 11/9 Spring 2016, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9510, p. 947-964.