TÜRKİYE’DE MODERNLEŞME, DİN VE DİN ADAMLIĞI

Osmanlı'nın son dönemlerinde başlayan ve Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte güçlü bir şekilde artarak devam eden Batılılaşma ve modernleşme hareketleri Türkiye'deki geleneksel dini yaşam, teşkilatlanma ve din adamlığı konularını da etkilemiş ve bunlar çeşitli açılardan eleştiri konusu haline getirilmiştir. Modern dünyada dinin yerinin ne olduğu ve ya olması gerektiği konusundan tutun da din adamının çağdaş konumuna kadar, din ve din adamlığı konusu, günümüzde korumaktadır. Türkiye'de günümüzde, din ve din adamlığı kurumunun etki alanının zayıflaması ve bunların işlevsel farklılaşmaya uğraması süreçlerine somut olarak tanıklık etmekteyiz. Türkiye'deki Batılılaşma ve modernleşme politikaları ve beraberinde yaşanan liberalleşme ve sekülerleşme süreçleri, geleneksel dini yapılanmaları değiştirdiği gibi (hilafetten diyanete) din adamlığı kurumunu da dönüştürmüştür (din adamlığından din görevliliğine). Dini hayattaki bu dönüşümlerin elbette ki çok önemli sosyal ve kültürel sonuçları olacaktır. Bugün Türkiye'de, ne Diyanet İşleri Başkanlığı İslam dininin genel kabul gören bir temsilcisi olma konumunda ne de din görevlileri birer din önderleri olma pozisyonundadırlar. Bugün itibariyle, yaşanan modernleşme hareketleri, Türkiye'deki din kurumu ve dinsel yapılanmaların dönüştürülmesi ve toplumun liberalleşmesi ve sekülerleşmesi sürecini büyük oranda ve başarılı bir şekilde tamamlamıştır diyebiliriz. Bu yazının temel savı da, modernleşme süreçlerinin Türkiye'nin özellikle son dönemlerinde dini hayatta bir liberalleşmeye ve sekülerleşmeye yol açtığı, din kurumunu zayıflattığı, dinsel kurum ve kişilerin prestijini düşürdüğü ve pozisyonlarını değiştirdiği yönündedir

MODERNIZATION IN TURKEY, RELIGION AND CLOTH

Starting in the late Ottoman period and which continue to increase strongly with the establishment of the Republic of Westernization and modernization movements of traditional religious life in Turkey has affected the organizational and cloth issues and these have become the subject of criticism from various angles. What is the place of religion in the modern world and that they should not hold up the clergy or the contemporary position of religion and cloth subject, is still topical today as a topic of discussion nowadays. In Turkey today, the weakening of the domain of religion and cloth to undergo a process to differentiate functional as we witnessed concrete. Westernization and modernization policies and experienced along with liberalization and secularization process in Turkey, as replace traditional religious structures (caliphate from the religion) were transforming the religion adamlığı institutions (assistant to religion than religious adamlığı). Of course, this transformation of religious life will be very important social and cultural consequences. Today in Turkey, the Islamic Religious Affairs in the position of being a representative of generally accepted religious nor religious officials are in some position that religious leaders. As of today, experienced modernization movements, religious institutions, and society in Turkey and religious structures being converted liberalization and secularization process, and we can say that to a large extent successfully completed. The basic argument of this type, the modernization process in Turkey, in particular the recent period that led to the liberalization and secularization of religious life, to weaken the religious institutions, religious institutions and lower the prestige of the persons and the direction changed its position

PDF

___

AKŞİT, B. ve COŞKUN, M. K. (2004) “Türkiye’nin Modernleşmesi Bağlamında İmam-Hatip Okulları” Aktay, Y. (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: İslamcılık İletişim Yayınları, ss. 394-410
AKTAY, Yasin. (2011), “Türk Dininin Sosyolojik İmkanı”. İstanbul: İletişim.
BATUR, Behçet. (2015), “Sekülerleşme Türkiye’de”, Uluslar Arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 38, s: 553-562
ÇAPÇIOĞLU, İhsan. (2014). “İslam’da Kurumsallaşma, Diyanet Algısı ve Temsil Tartışmaları”, Diyanet Aylık Dergi, Sayı: 279, s: 68-73
ERTİT, Volkan. (2014), “Sekülerleşmenin Hızlandırıcısı Olarak Kentleşme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 41, s: 247-253
GÜMÜŞOĞLU, Hasan. (2012), “Modernizmin İnanç Hayatına Etkileri ve Jön Türklük”. İstanbul: Kayıhan
---------------------------. (2013), “Modernizmin Din Politikalarına Etkisi ve İtikad Açısından Sonuçları (Cumhuriyetin İlk Yıllarında)” EKEV Akademi Dergisi, Yıl: 17, Sayı. 57, s: 295-310
KİRMAN, M. Ali. (2004), “Türkiye’de Toplumsal Değişme ve Yeni Dini Cemaatler”, Muhafazakar Düşünce Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 2, s: 61-77
KÜÇÜKCAN, Talip. (2005), “Modernleşme ve Sekülerleşme Kuramları Bağlamında Din, Toplumsal Değişme ve İslam Dünyası”, İslam Araştırmaları Dergisi, Sayı: 13, s: 109-128
MARDİN, Şerif. (2013), “Türkiye, İslam ve Sekülarizm Makaleler 5”. İstanbul: İletişim PERŞEMBE, Erkan. (2003), “Modernlik ve Postmodernlikte Din Problemi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 14-15, s:159-181
TURAN, İbrahim. (2007), “Medyadaki Din Adamı İmajı Üzerine Bazı Düşünceler”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 24-25, s: 293-304
----------------------. (2011), “AB Sürecinde Diyanet İşleri Başkanlığı: Özerklik ve Temsil Sorunu Bağlamında Bir Değerlendirme”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı. 31, s: 127-156
YAPICI, Asım. (2007), “Geleneksellik ile Modernlik Arasına Sıkışan Din Anlayışları Ve Dindarlık", DEM Dergi, cilt.1, sayı: 2, s: 24-29
YAZICI, Erdinç. (2010), “Dönüşen Türkiye’de Geçmişe Kapanma ile Gelecek İnşası Arasında İmamın Yeni Toplumsal Rolü”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 1 s: 187-196
YENEN, İbrahim. (2012), “Yazılı Basında “Din Adamı” Kimliğinin Temsili”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/2 Spring 2012, p.1161-1181, ISSN: 1308-2140, http://www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3161, ANKARA-TURKEY
YILDIZ, M. Cengiz. (2012), “Meslekler Sosyolojisi Açısından Din Görevliliği Ve Din Görevlileri”, Uluslararası Medrese ve İlahiyat Kavşağında İslamî İlimler Sempozyumu, Bingöl Üniversitesi, 29-30 Haziran 2012, Bingöl.