TÜRKİYE’DE ÇEVİRİ POLİTİKALARI VE YAYINEVLERİ ÜZERİNE DÖNEMSEL BİR KESİT İNCELEMESİ

Cumhuriyet döneminin sosyo-kültürel yapılanması, dil, kültür ve yazın alanında başlatılan pek çok yeniliği beraberinde getirmiştir. Özellikle Arap abecesinden Latin abecesine geçiş, kitle eğitim kurumlarının artması, eğitim örgütlenmesindeki değişimler, bilgi ve kültür aktarımını temel alan çeviri etkinliği gibi atılımlar yeni bir Türk kimliğini inşa etmeğe yönelik planlamanın başat hamlelerini oluşturmuştur. Bu çalışma bu bağlamda 1928-1967 yılları arasındaki zaman kesitiyle sınırlı kalmak kaydıyla dönemin sosyo-politik ve sosyokültürel yapısına koşut olarak Türkiye'nin çeviri ve yayın politikalarına odaklanacaktır. Çalışmanın birinci bölümünde, çeviri çalışmalarını başlatıp şekillendiren ulusal kurumlar ve etkinlikler incelenecektir. Dikkate alınacak zaman kesitleri tarihsel bağlamda nirengi noktası olarak bulundurularak belirlenmiştir. Buna göre ilk aşamada, Türk harflerinin kullanıma girdiği 1928'de gerçekleştirilen Abece Devrimi ile 1939'da gerçekleştirilen Birinci Türk Neşriyat Kongresi'ne dek geçen süreçte, Atatürk oluşturulmasında rol alan öğeler irdelenecektir. Belirlenen ikinci dönem 1939-1967 arasıdır. Bu dönem kapsamında, Türkiye'de yayıncılığı ve bunun bir uzantısı olarak çeviri etkinliğini bir programa oturtmak amacıyla Birinci Türk Neşriyat Kongresinde alınan kararlar doğrultusunda 1940 yılında Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde başlatılan ve 1967 yılında son bulan çeviri seferberliği mercek altına alınacaktır. kapsamda çoğunluğu Türk basın-yayın hayatının merkezi olmuş İstanbul'un Bâbıâli olarak tanınan ve 19. yüzyıl sonlarından itibaren Ankara caddesinde yer almış ve çeviri alanında da etkinlik göstermiş yayınevleri incelenecektir. Bu amaçla dönemin yayıncılık müessesesi, daha eski olanlara öncelik tanıyan bir yayınevi seçkisi aracılığıyla, çeviri ürün çerçevesinde ele alınacaktır

A SURVEY ON TRANSLATION POLICIES AND PUBLISHERS IN TURKEY WITHIN A TIME FRAME

Cumhuriyet döneminin sosyo-kültürel yapılanması, dil, kültür ve yazın alanında başlatılan pek çok yeniliği beraberinde getirmiştir. Özellikle Arap abecesinden Latin abecesine geçiş, kitle eğitim kurumlarının artması, eğitim örgütlenmesindeki değişimler, bilgi ve kültür aktarımını temel alan çeviri etkinliği gibi atılımlar yeni bir Türk kimliğini inşa etmeğe yönelik planlamanın başat hamlelerini oluşturmuştur. Bu çalışma bu bağlamda 1928-1967 yılları arasındaki zaman kesitiyle sınırlı kalmak kaydıyla dönemin sosyo-politik ve sosyokültürel yapısına koşut olarak Türkiye’nin çeviri ve yayın politikalarına odaklanacaktır. Çalışmanın birinci bölümünde, çeviri çalışmalarını başlatıp şekillendiren ulusal kurumlar ve etkinlikler incelenecektir. Dikkate alınacak zaman kesitleri tarihsel bağlamda nirengi noktası olarak bulundurularak belirlenmiştir. Buna göre ilk aşamada, Türk harflerinin kullanıma girdiği 1928’de gerçekleştirilen Abece Devrimi ile 1939’da gerçekleştirilen Birinci Türk Neşriyat Kongresi’ne dek geçen süreçte, Atatürk oluşturulmasında rol alan öğeler irdelenecektir. Belirlenen ikinci dönem 1939-1967 arasıdır. Bu dönem kapsamında, Türkiye’de yayıncılığı ve bunun bir uzantısı olarak çeviri etkinliğini bir programa oturtmak amacıyla Birinci Türk Neşriyat Kongresinde alınan kararlar doğrultusunda 1940 yılında Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde başlatılan ve 1967 yılında son bulan çeviri seferberliği mercek altına alınacaktır. kapsamda çoğunluğu Türk basın-yayın hayatının merkezi olmuş İstanbul’un Bâbıâli olarak tanınan ve 19. yüzyıl sonlarından itibaren Ankara caddesinde yer almış ve çeviri alanında da etkinlik göstermiş yayınevleri incelenecektir. Bu amaçla dönemin yayıncılık müessesesi, daha eski olanlara öncelik tanıyan bir yayınevi seçkisi aracılığıyla, çeviri ürün çerçevesinde ele alınacaktır

___