TÜRKİYE ÇOCUK DERGİSİNDE ÇOCUK EĞİTİMİ AMAÇLI TARİHSEL METİNLER VE DÜŞÜNCE ÖRGÜSÜ

Çocuk edebiyatının Batı'da güçlü bir şekilde ortaya çıktığı 18. yüzyıldan itibaren, çocuklara yönelik oluşturulan metinlerde öğreticiliğin mi yoksa edebî niteliğin mi baskın olacağı tartışma konusudur. Çocuk edebiyatı ürünlerinin sadece, onları kaleme alan kişilerin değer yargılarını çocuklara aktarma amacını güdemeyeceği ortadadır. Bununla beraber, hayat hakkında görüş ve tecrübesi sınırlı olan çocuk okurlara, onlar için yazılmış metinler ile yaşlarına uygun değer aktarımı yapılması da kaçınılmaz bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır. Çalışmanın giriş kısmında, dünyada ve Türkiye'de çocuk edebiyatının ortaya çıkışına kısaca değinilmiştir. Daha sonra ise yayımı devam en uzun ömürlü çocuk dergilerinden biri olan Türkiye Çocuk dergisi hakkında bilgiler verilmiştir. Bir sonraki alt başlıkta ise Lilliputian Magazine adını taşıyan ve dünyadaki ilk çocuk dergisi olarak kabul edilen derginin dinî anlamda nasıl bir yönlendirme yaptığına değinilmiştir. Ardından Mümeyyiz ile başlayan Türk çocuk dergiciliğinde öne çıkan Çocuklara Mahsus Gazete, Çocuk Duygusu, Çocuk Sesi, Yavrutürk, Doğan Kardeş, İleri Yavrutürk, Diyanet Çocuk gibi dergilerden örneklerle çocuk edebiyatı-fikir örgüsü, yayın-devir ilişkisi üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada çocuklar için 1981'den beri aralıksız olarak çıkan Türkiye Çocuk dergisinin 2011-2012 yıllarında çıkan yirmi dört sayısı incelenmiştir. İnceleme sonucunda, Türkiye Çocuk dergisinde Osmanlı tarihi hakkında çok miktarda bilgi verici metne rastlanmıştır. Bu metinler aracılığı ile dergide Osmanlı Dönemi yüceltilmekte ve okurda her yönden mükemmel bir Osmanlı Devleti imajı çizilmektedir. Çalışmada, veriler çocuk edebiyatı ilkeleri ışığında incelenmiş ve Türkiye Çocuk dergisinin yayın çizgisi ve yetiştirmek istediği çocuk modeli ele alınarak değerlendirmeler yapılmıştır

HISTORICAL TEXTS WITH EDUCATIONAL AIMS AND THINKING MINDS IN THE JOURNAL OF TÜRKİYE ÇOCUK

In this study, totally twenty four issues included in the journal of Türkiye Çocuk during the term of 2011-2012, being periodically published since 1981, were investigated. Initially, some important points of children’s literature in the world and in Turkey were given. After, the journal of Türkiye Çocuk which have one of the longest lives among the still publishing children magazines was introduced by some of its outlines including the context of the journal shown as tables. Then the world’s first children magazine Lilliputian Magazine and its religious aims were mentioned. Beginning from the first Turkish children magazine Mümeyyiz and the other known magazines Çocuklara Mahsus Gazete, Çocuk Duygusu, Çocuk Sesi, Yavrutürk, Doğan Kardeş, İleri Yavrutürk, Diyanet Çocuk, were handled in terms of children magazine-idology and publishation-period relationship. There were 17 historical texts took part in the journal after analysis. They mentioned about Ottoman Empire except two of them. By these texts, Ottoman Empire was praised and consequently readers made to construct a stunning perception of Ottoman Empire from all perspectives. Data collected from the study were analyzed in accordance with the principles of children’s literature. Finally, data were evaluated in terms of the journal’s publishing vision and the model how to bring up children

PDF

___

Canatak, M. (2011). İbrahim Alaaddin’in (Gövsa) Çocuk Şiirleri Adlı Eserinin Çocuk Edebiyatındaki Yeri. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/2 Spring 2011, p. 287-296, TURKEY ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY 2.
Çağan, K. (2005). Çocuk Edebiyatı ve İdeoloji. Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı 104-105. Ankara: Hece Yayınları.
Çibir, Ş. (1995). Çocuk Dergileri de Büyür. 28 Ekim 2014 tarihinde http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/newsDetail_getNewsById.action;jsessionid=AA F662899EA6F3E3A678598D6813CA37?load=detay&link=107&newsId=25 sayfasından erişilmiştir.
Drotner, K. (1988). English Children and Their Magazines 1751-1945. New York: Yale University Press.
Efe, A. (2014) Çocuk Edebiyatında İdeoloji Üzerine Bazı Düşünceler. Mustafa Ruhi Şirin (Ed.), Türk Dili Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı içinde (s. 472-475) Ankara: Türk Dil Kurumu.
Er, R. (1981). Sohbet. Türkiye Çocuk, 1.
Gurbetoğlu, A. (2007). II. Meşrutiyet Döneminde Yayımlanan Çocuk Dergilerinin Eğitim Açısından İncelenmesi. (1908 – 1918). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gürel, Z. (1999). Çocuk Edebiyatı. Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı içinde (s. 301-318) Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği.
Gürel, Z. (2001). İkibine Doğru Çocuk Edebiyatımız. Ankara: Bizim Büro.
İmzasız_a (2011). Osmanlı Ahlakı. Türkiye Çocuk, 1008.
İmzasız_b (2011). Eşkıya ve Sultan. Türkiye Çocuk, 1009.
İmzasız_c (2011). Özlediğimiz Düğün. Türkiye Çocuk, 1010.
İmzasız_ç (2011). İstanbul’un Fethi. Türkiye Çocuk, 1012.
İmzasız_d (2011). Ünlü Seyyah Evliya Çelebi’ye Babasından Öğütler. Türkiye Çocuk, 1015.
İmzasız_e (2011). Sultanların Meslekleri. Türkiye Çocuk, 1017.
İmzasız_f (2011). Kanuni ve Arı Kovanları. Türkiye Çocuk, 1019.
İmzasız_g (2012). Dediği Yapılan Devlet. Türkiye Çocuk, 1021.
İmzasız_ğ (2012). Cihan Padişahı Dediğin Böyle Olmalı. Türkiye Çocuk, 1022.
İmzasız_h (2012). Gazi Osman Paşa ve Rus Çarı. Türkiye Çocuk, 1023.
İmzasız_ı (2012). Türk Gibi Kuvvetli, Türkiye Çocuk. 1024.
İmzasız_i (2012). Şehzade Selim’in Muhteşem Kuvveti. Türkiye Çocuk, 1025.
İmzasız_j (2012). Koca Mimar Sinan’dan Muhteşem Bir Not. Türkiye Çocuk, 1026.
İmzasız_k (2012). Bursa Hisarı’nın Fethi. Türkiye Çocuk, 1028.
İmzasız_l (2012). Aç Düşmanı Doyurmak. Türkiye Çocuk, 1029.
İmzasız_m (2012). Savaşın da Bir Medeniyeti Var. Türkiye Çocuk, 1030.
İmzasız_n (2012). Fustat. Türkiye Çocuk, 1031.
Ören, E. (1981). Başlarken. Türkiye Çocuk, 1.
Rousseau, J. J. (2010) Emile, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Sarıyüce, H. L. (2012). Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi-1. İstanbul: Nar Yayınları.
Şirin, M. R. (2007). Çocuk Edebiyatı Kültürü. İstanbul: Kök Yayıncılık.
Şahinbaş, S. (1991). Yazılı Alman Basını İçinde Gençlik Basını. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şirin, M. R. (2000). Çocuk Edebiyatı ve İdeoloji. M. R. Şirin (Ed.) 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
The Lilliputian Magazine: Or The Young Gentleman And Lady’s Golden Library; Being An Attmept To Mend The World (Tarihsiz-Tıpkıbasım). Kessinger Publishing.
Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk Edebiyatı Kuramsal Yaklaşım. Konya: Eğitim Yayınları.
Ulusoy Nalcıoğlu, B. (2006). Mümeyyiz İlk Türkçe Çocuk Gazetesi (1869-1970). İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
Uğurlu, S. (1989). Çocuk Dergiciliğine Genel Bir Bakış. M. R. Şirin (Yayıma Hazırlayan) Çocuk Edebiyatı Yıllığı içinde (s. 229-233) İstanbul: Gökyüzü Yayınları.