TÜRKÇE VE İNGİLİZCEDEKİ İKİLEMELERİN YAPISAL ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

İkileme terimi, eşanlamlı veya ilgili bir düşünceyi aynı şekil ve yapı sınıfına ait, aynı sözdizimsel hiyerarşi seviyesine oturtulan ve genellikle sözcük bağlantıları ile bağlanan kurallı dizilişleri olan bir çift sözcük anlamına gelir. İkilemelerin sabit düzeni, sabit ve yapışık veya tekrarlı sözcükleri olan özelliklere sahiptir. İkilemelerin sırası sıkı bir şekilde sabitlenmiştir ve ikilemeli sözcüklerin belirlenmesinde hem fonetik hem de semantik faktörler rol oynamaktadır. İki sözcük birleştirildiğinde, görünüm sırası genellikle serbesttir. Sıralamada hem semantik hem de fonetik faktörler belirleyicidir. İngilizce için ikilemelerin ilk konumunda görünen kelimeler 'bura, şimdi, yetişkin, erkek, olumlu ve tekil isim gibi anlamsal kavramlara atıfta bulunurken, ikinci konumdaki kelimeler karşıt kavramlara gönderme eğilimindedir. Ses yapısı bakımından, birinci pozisyondaki sözcükler tekil olmaya meyillidir ve ilk sesleri kapalı ve ortada yüksek sesli harf içerir. Birinci konumdaki bağlayıcıların tek heceli olma eğilimi, fonetik açıdan sıralama belirleyicisinin en güçlüsü olarak düşünülmektedir. Özellikle 'I' harfinin yüksek olduğu durumlarda birinci konumdaki bağlayıcıların yüksek sesli bir harf içermesi eğilimi, , genel olarak İngilizcede de gözlenmektedir. İkilemelerin iç düzeni, semantik ve fonolojik faktörlerden etkilenir. Bu özellikler İngilizce ve Türkçede yaygındır. Çalışmada, Türkçe ve İngilizce dillerde ortak özelliklere bakarak ikilemelere dikkat çekilmek istenmiştir

COMPARISON OF STRUCTURAL FEATURES OF BINOMIALS INTURKISH LANGUAGE AND ENGLISH LANGUAGE

The term ‘binomial’ refers to a pair of words denoting a synonymous or related idea, and sequence of words pertaining to the same form-class, placed at an identical level of syntactic hierarchy, and ordinarily connected by some kind of lexical link. Binomials carry some characteristics such as, fixed order, frozen words or freezes, conjoined words, and repetitive word pairs or reduplications. All these statements refer to binomials. The order of binomials is rigidly fixed. Both phonetic and semantic factors can play a role in determining the binomials. When two words are conjoined, their order of appearance is typically free. Both semantic and phonetic factors determine the ordering. For English, words that appear in the first position of binomials tend to refer to semantic concepts such as Here, Now, Adult, Male, Positive and Singular, whereas words appearing in second position tend to refer to opposite concepts. In terms of sound structure, words in first position tend to be monosyllables and contain a word-initial segment that is low in obstruency, as well as word-medial high vowel. The tendency for conjuncts in first position to be monosyllabic is considered to be the strongest of the phonetic determinant of ordering. The tendency for conjuncts in first position to contain a high vowel is also observed in English with regularity, particularly in the case of the high vowel ‘I’. The internal order of the binomials is affected by semantic and phonological factors. These features are common in English language and Turkish language. In the study, we tried to draw attention to the binomials in view of common characteristics in Turkish and English languages

PDF

___

Bzdega, A. (1957). Hauptprobleme der Reduplication im Deutschen Zeitschrift, NAuk, UAM Filologia 1,1957
Cutler, A. ve Cooper, W. E. (1978). Phoneme- Monitoring in The Context of Different Phonetic Sequences, Journal of Phonetics, Academic Press Inc. London.
Çoraklı, Ş. (1991). Türkçe ve Almancadaki İkilemeler. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Emre, A. C. (1945 ). Yineleme, İkizleme, Katmerleme. Türk Dil Bilgisi, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul.
Eren, H. (1949). İkizlemelerin Tarihi Hakkkında, DTCF Dergisi, VII. sayı, Ankara
Foy, K. (1899). Studien zur Osmanischen Syntax. Das Hendiadyoin und die Wortfolge Ana Baba. MSOS, cilt III. Berlin 1899
Hansen, K. (1964). Reim- und Ablaut Verdoppelungen. In: Zeitschrift für Anglistik und Amerikanistik 12 (1964), 5 - 31
Hatipoğlu, V. (1981). Türk Dilinde İkilemeler. Türk Dil Kurumu Yayınları, İstanbul.
Kajitani, M. (2005). Semantic Properties of Reduplication Among the World’s Languages. LSO Working Papers in Linguistics 5: Proceedings of WIGL 2005, pages 93-106.
Kohonen, V. (1976) Reports on Text Linguistics, Approaches to Word Order. Publisher: Abo Akademi Foundation, Abo, Finland, 1976
Malkiel Y. (1959). Studies in Irreversible Binomials, Lingua 8-1959 Elsevier, p.p (113-160) Marchand, H. (1952). Alliteration, Ablaut und Reim in den Türkiscben Zwillingsformen. Oriens Dergisi V. Leiden 1952.
Özkan, B. (2011-b). Türkiye Türkçesinde İkili tekrarlar. Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/1 Winter 2011
Özkan, İ. (2011-a). Türk Atasözlerinde Yinelemeler. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/1 Winter 2011, p. 1649-1656.
Öztürk, S. (2008). Yeni Uygur Türkçesinde İkilemeler. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/4 Summer 2008
Pinker, S. ve Birdsong, D. (1979). Speakers’ Sensitivity to Rules of Frozen Word Order, Journal of Verbal Learning and Verbal Behaviour, Issue:18, London.
Yakov, M. (1966). Genetic analysis of word formation. Current trends in linguistics, vol. 3: Theoretical foundations, ed. by Thomas A. Sebeok, 305-64. The Hague: Mouton.