TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ KELİME BİLGİSİ KAVRAMINA İLİŞKİN ALGILARI

Bu araştırmanın amacı Türkçe öğretmeni adaylarının kelime bilgisi kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığı ile çözümlenmesidir. Araştırmanın katılımcıları, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü’nün 1, 2, 3 ve 4. sınıflarında öğrenim gören 143 öğretmen adayından oluşmaktadır. Katılımcıların kelime bilgisine ilişkin oluşturdukları metaforları belirlemek amacıyla katılımcılara üzerinde “Kelime bilgisi ... gibidir; çünkü ...” şeklinde ifade bulunan bir form verilmiş ve kendilerinden ifadedeki boşlukları doldurmaları istenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmış ve elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular sonucunda, Türkçe öğretmeni adaylarının kelime bilgisi kavramına ilişkin 128 olumlu (%91,1), 11 olumsuz (%7,9) metafor oluşturduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar ışığında, Türkçe öğretmeni adaylarının kelime bilgisine yönelik algılarının genel anlamda olumlu olduğu söylenebilir. Araştırmaya katılan Türkçe öğretmeni adaylarının kelime bilgisi kavramına ilişkin oluşturdukları olumlu metaforlar ortak özellikler bakımından 11 kategori altında toplanmıştır. Bu kategorilerin içerdikleri metafor sayılarına göre sıralanışı şu şekildedir: iletişimi kolaylaştırma (n=25), işlevsellik (n=22), derinlik (n=20), aşamalılık (n=20), saygı ve değer verme (n=18), bütünün parçası (n=9), gereklilik (n=5), değişkenlik (n=5), düzen sağlayıcılık (n=1), çeşitlilik (n=1), duygu ve düşüncelerin göstergesi (n=1). Türkçe öğretmeni adaylarının kelime bilgisi kavramına ilişkin oluşturdukları 11 olumsuz metafor ise 3 farklı kategori altında toplanmıştır: zorluk ve karışıklık (n=7), belirsizlik (n=3), umutsuzluk (n=1).

THE PERCEPTIONS OF TURKISH LANGUAGE TEACHER CANDIDATES REGARDING CONCEPT OF “VOCABULARY”

The aim of this research is to analyze the perceptions of the Turkish Language teacher candidates about the concept of “vocabulary” through metaphors. Participants of the study consisted of 143 teacher candidates who were educated in 1st, 2nd, 3rd and 4th classes of Turkish Language Teaching Department of Dicle University Ziya Gökalp Faculty of Education in the academic year of 2016-2017. To identify the metaphors that participants make about vocabulary, a written form has been given "Vocabulary is like ..."; because ... " and they are asked to fill in the blanks in their expression. In the research, qualitative research methods were used and the obtained data were analyzed by content analysis technique. As a result of the research findings, it was determined that Turkish Language teacher candidates constitute 128 positive (91,1%) and 11 negative (7,9%) metaphors regagarding “vocabulary” concept. In the light of these results, it can be said that the perceptions of Turkish teacher candidates regarding vocabulary are generally positive. Positive metaphors of the Turkish teacher candidates participating in the research were collected under 11 categories in terms of common features. These categories are ranked according to the metaphor numbers they contain: facilitating communication (n = 25), functionality (n = 22), depth (n = 20), phasing (n = 20), respect and valence (n = 18), part of the whole (n = 9), necessity (n = 5), variability (n = 5), order provision (n = 1), diversity (n = 1), emotion and thought indicators (n = 1). The 11 negative metaphors of the Turkish teacher candidates about the concept of “vocabulary” were collected under 3 different categories: difficulty and confusion (n = 7), uncertainty (n = 3), hopelessness (n = 1).

PDF

___

Akınoğlu, O., Tatik, R. S. ve Baykin, Y. (2015). Pre-service teachers’ metaphorical perceptions towards the concept of scientist. Anthropologist, 19(3), 577-584.
Alger, L. C. (2009). Secondary teachers’ conceptual metaphors of teaching and learning: Changes over the career span, Teaching and Teacher Education, 25, 743-751.
Altun, A. S. ve Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının “eğitim” kavramına ilişkin metaforik algıları, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(3), 329-354.
Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Millî Eğitim, 35(171), 100-108.
Asaman, E. (2003). Özel eğitim kurumlarındaki öğretmen ve öğrencilerin birbirlerine yönelik metaforik algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Aydın, İ. S. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842.
Bağcı, H. (2013) Metaphors of Turkish preservice teachers about the concept of literature, Educational Research and Reviews, 8(18), 1742-1752.
Balcı, A. (1999). Metaphorical images of school: School perceptions of students, teachers, and parents from four selected school in Ankara. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Baş, T. ve Akturan, U. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Başkan, A. (2018). Kelime ve dil bilgisi düzeyinin yedinci sınıf öğrencilerinde yazma becerisi ile ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Baumann, J. F. (2009). Intensity in vocabulary instruction and effects on reading comprehension. Topics in Language Disorders, 29(4), 312-328
Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education. South African Journal of Education, 29(4), 431-444.
Coşkun, A. (2015). Parents and young learners' metaphorical perceptions about learning english. Journal of Education and Training Studies, 3(5), 231-241.
Cerit, Y. (2008). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 269–283. metaforları, Erciyes Üniversitesi Sosyal
Demir, C. E. (2007). Metaphors as a reflection of middle school students' perceptions of school: A cross-cultural analysis. Educational Research and Evaluation, 13(2), 89-107.
Ekiz, D. ve Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen kavramına ilişkin metaforlarının tespit edilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 439-458.
Eraslan, L. (2011). Sosyolojik metaforlar. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-22.
Eraslan Çapan, B. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 140-154.
Ertan Kantos, Z. (2011). Örgüt metaforlarında liderlik: kavramsal bir çözümleme. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi-Journal of Educational Sciences Research, 1(1), 135-158.
Gömleksiz, M. N. (2013). Öğretmen adaylarının yabancı dil kavramına ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 649-664.
Gömleksiz, M. N., Kan, A. Ü. ve Öner, Ü. (2012). Metaphorical perceptions of elementary school students toward social studies course. Erzincan University Journal of Education Faculty, 14(2), 419-436.
Graham, S. & Perin, D. (2007). Writing next: Effective strategies to improve writing of adolescents in middle and high schools–A report to Carnegie Corporation of New York. Washington, DC: Alliance for Excellent Education.
Günay, R. ve Yücel Toy, B. (2015). Metaphorical analysis of teacher trainers’ conceptualization of constructivist education. International Online Journal of Educational Sciences, 7(4), 51-68.
Gür, H. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği ile ilgili metaforları: Kosova örneği. NWSA: Education Sciences, 7(3), 885-897.
Güveli, E., İpek, A. S., Atasoy, E. ve Güveli, H. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kavramına yönelik metafor algıları. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 2(2), 140-159.
Güven, S. ve Akhan, N. E. (2010). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin öğeleri açıklamak için kullandıkları metaforlar üzerine bir araştırma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 136-172.
Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş. ve Dalgıç, G. (2011). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliğine ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi-Journal of Educational Sciences Research, 1(1), 97-121.
Karaçam, S. (2015) Secondary school students’ perceptions about scientist: Metaphorical analysis. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 190-222.
Karadağ, Ö. (2013). Kelime öğretimi. İstanbul: Kriter Yayınevi.
Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
Kelley-Lainé, K. (2003). The metaphors we live by. International Forum of Psychoanalysis, 12(1), 38-43.
Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72.
Koçak, C. (2013). Metaphorical perceptions of teacher candidates towards the school concept: Lotus flower model. Mevlana International Journal of Education, 3(4), 43-56.
Kohn, P. ve Engin Demir, C. (2008). Children’s perception of a community center and their schools: A metaphorical analysis. European Conference on Educational Research Post Graduate and New Researcher Pre-Conference’ta sunulan bildiri, University of Goteborg, İsveç.
Korkmaz, F. ve Bağçeci, B. (2013). Lise öğrencilerinin “üniversite” kavramına ilişkin metaforik algıların incelemesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 187-204.
Lakoff, G. & Johnson, M. (2003). Metaphors we live by. London: University of Chicago Press.
Levine, P. M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa Delta Pi Record, 41(4), 172-175.
Limon, İ. (2015). 9 ve 10 sınıf öğrencilerinin yabancı bir dil olarak İngilizce’ye yönelik metaforik algıları. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(2), 445-459.
Lüle Mert, E. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Journal of International Social Research, 6(27), 357-372.
Martı n ́ ez, M. A., Sauleda, N. & Huber, G. L. (2001). Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 17(8), 965-977.
Mertol, H., Doğdu, M. ve Yılar, B. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin metaforik algıları. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi-Journal of Gifted Education Research, 1(3), 176-183.
Mete, F. ve Bağcı Ayrancı, B. (2016). Dil ve edebiyata ilişkin algıların metaforlar yoluyla incelenmesi. Dede Korkut-Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 5(11), 53-64.
Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: Sage Publications.
Nation, I. S. P. (2001). Learning vocabulary in another language. Cambridge: Cambridge University Press.
Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293-310.
Oğuz, A. (2009). Öğretmen adaylarına göre orta öğretim öğretmenlerini temsil eden metaforlar. Milli Eğitim Dergisi, 182, 36-56.
Onan, B. (2005). İlköğretim ikinci kademe Türkçe öğretiminde dil yapılarının anlama becerilerini (okuma/dinleme) geliştirmedeki rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özdemir, M. ve Kalaycı, H. (2013). Okul bağlılığı ve metaforik okul algısı üzerine bir inceleme: Çankırı ili örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2125-2137.
Özdemir, S. ve Akkaya E. (2013). Genel lise öğrenci ve öğretmenlerinin okul ve ideal okul algılarının metafor yoluyla analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 295-322.
Özen Kutanis, R. ve Alpaslan, S. (2006). Metaforlar bilgi üretimini destekler mi?. 5. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi’nde sunulan bildiri, Kocaeli, Türkiye.
Özkan, E. (2017a). Öğretmen adaylarının “konuşma” kavramına ilişkin metaforik algıları, 3. Uluslararası Çin’den Adriyatik’e Sosyal Bilimler Kongresi Bildiri Kitabı, s. 20-25, 27-30 Ekim 2016, Antalya.
Özkan, E. (2017b). Öğretmen adaylarının “yazma” kavramına ilişkin metaforik algıları, 3. Uluslararası Çin’den Adriyatik’e Sosyal Bilimler Kongresi Bildiri Kitabı, s. 179-184, 27-30 Ekim 2016, Antalya.
Özsoy, Y. (2014). Bilim ve sanat merkezi öğrenci, öğretmen ve velilerinin üstün yetenekli öğrenci kavramına ilişkin metaforları. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi-Journal of Gifted Education Research, 2(1), 74-87.
Pektaş, M. ve Kıldan, A. O. (2009). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının “öğretmen” kavramı ile ilgili geliştirdikleri metaforların karşılaştırılması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 271-287.
Rupley, W. H. (2005). Vocabulary knowledge: Its contribution to reading growth and development. Reading & Writing Quarterly, 21, 203-207.
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
Sadoski, M. (2005). A dual coding view of vocabulary learning. Reading & Writing Quarterly, 21, 221-238.
Semerci, Ç. (2007). Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 125-140.
Shaw, D. M. & Mahlios, M. (2008). Pre-service teachers' metaphors of teaching and literacy. Reading Psychology, 29(1), 31-60.
Skorczynska, H. (2014). Metaphor and education: Reaching business training goals through multimodal metaphor. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 2344-2351.
Stahl, S. A. & Nagy, W. E. (2006). Teaching word meanings. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
Tuncay, N. ve Özçınar, Z. (2009). Distance education students’ “metaphors”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 2883-2888.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, K., Yıldız, M. ve Ateş, S. (2011). Is vocabulary a strong variable predicting reading comprehension and does the prediction degree of vocabulary vary according to text types? Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11, 1531-1547.
Yılmaz, F., Göçen, S. ve Yılmaz, F. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına yönelik algıları: Bir metaforik çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 151 -164.
Zhao, H., Coombs, S. & Zhou, X. (2010). Developing professional knowledge about teachers through metaphor research: Facilitating a process of change. Teacher Development, 14(3), 381-395.