TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAPITLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİNİ BİLME YETERLİKLERİ

Bu çalışmanın amacı Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtlarının temel özelliklerine ilişkin yeterliklerini belirleyebilmektir. Çalışma, 2016-2017 öğretim yılı Güz döneminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını Orta Karadeniz Bölgesi'nde yer alan bir üniversitenin Eğitim Fakültesine kayıtlı Türkçe Öğretmenliği 3 ve 4. Sınıfında öğrenim gören 105 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın verilerinin toplanması amacıyla Çocuk Edebiyatı dersini almış Türkçe öğretmeni adaylarına kâğıtlar dağıtılmış ve adayların çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtlarının temel özelliklerini yazmaları beklenmiştir. Araştırmada veriler Sever'in (2014) geliştirdiği "Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yapıtlarını Değerlendirme Ölçeği" kullanılarak toplanmıştır. Çalışmada ulaşılan bulgulardan hareketle Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk ve gençlik edebiyatının biçimsel özelliklerine ilişkin yeterlik düzeylerinin güçlü olduğu görülmüştür. İçeriğin yapılandırılması ve içeriği oluşturan öğeler bakımından yeterlik durumlarının ise yeterli olmadığını söylemek mümkündür. Öğretmen adaylarının çocuk ve gençlik yayınlarının içerik kısmına ilişkin gündemi ağırlıkla kitapların öğüt taşıması gerektiği, çocuğu ve genci eğitme olanağı yarattığı şeklinde belirmiştir. Bu, öğretmen adaylarının çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtlarına karşı yararcı bir bakış geliştirdiklerini gösterir. Anılan sonucun öğretmen adaylarını günümüzün çocuk ve gençlerine hitap etmekte, çocuk ve genç okuru kitaba ve okuma alışkanlığına teşvik etmekte etkisiz kılacağı açıktır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının çocuk ve gençlik edebiyatı bağlamında gelişimine katkı sunacak bazı önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca, bu çerçevede Çocuk ve Gençlik edebiyatı öğretimi politikalarının gözden geçirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Eğitim fakültelerinin öğretim programlarında çocuk ve gençlik edebiyatının yeri, okutulan kaynak kitaplar, seçilen örnek okuma metinleri ve dersi veren öğretim üyelerinin çocuk edebiyatına yönelik tutumları/düşünceleri benzeri konuların akademik ilginin konusu haline getirilmesi yönünde görüş bildirilmiştir

TURKISH LANGUAGE TEACHER CANDIDATES’ COMPETENCY COGNITIONS REGARDING BASIC PRINCIPLES OF CHILDREN AND YOUTH’S LITERATURE

The aim of this study is to determine the competences of the Turkish teacher candidates regarding the basic principles of children's literature. The study was carried out during the fall semester of the 20162017 academic year. Participants of the study constitute 105 teacher candidates who are studying in Turkish Language Teaching 3 and 4 classes registered in the Faculty of Education of a university located in the Central Black Sea Region. There search was designed in a screening model. Papers were distributed to the Turkish teacher candidates who had taken the lesson of children's literature in order to collect the data of the study and the candidates were expected to write the characteristics of the basic principles of children and youth's literature. Findings obtained in there search were evaluated according to the "Evaluation of Children and Youth Literature Works" developed by Sever (2014). It has been seen that the level of proficiency of the Turkish teacher candidates regarding the formal characteristics of children's literature is strong. It is possible to say that the competency status is not strong in terms of content construction and components that constitute the content. Teacher candidates agenda for the content of children's publications has strongly appeared in such that the boks should carry the advice and to create opportunity for educating child. This shows that teacher candidates have developed a beneficial look towards children and youth's books. It is evident that the afore said result is teacher candidates will be ineffective in addressing today's children and young people to encouraging children's reading and reading habits. In the light of there search results, some suggestions have been made to contribute to the development of candidate teachers in the context of basic principles of children and youth's literature. Furthermore, it is emphasized that policies of teaching children and youth's literature should be observed in this frame. The place of children and youth's literature in the education programs of the education faculties, the reference books, the selected sample reading texts and the teaching staff members' attitudes / thoughts towards children's literature and such similar topics become the subject of academic interest has been suggested.

PDF

___

Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2010). Yazılı ve Sözlü Anlatım (13. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
Akyüz, M. (2014). Muzaffer İzgü’nün Çocuk Kitaplarının Çocuk Edebiyatının Temel İlkeleri Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aytaş, G. (2003). Okuma gelişiminde çocuk edebiyatının rolü. TUBAR, 13, 155-160.
Cıravoğlu, Ö. (2000). Çocuk Edebiyatı. (4. Basım). İstanbul: Esin Yayınları.
Çılgın, A. S. (2007). Çocuk Edebiyatı İstanbul: Morpa Yayınları.
Çınar, P. (2015). Resimli Çocuk Kitaplarında Giyimiyle Kadın Karakterler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48 (1), 1-18.
Dilidüzgün, S. (2007). Çağdaş çocuk yazını-yazın eğitimine atılan ilk adım. (2. Basım). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Gökşen, E. N. (1985). Örnekleriyle Çocuk Edebiyatımız (5. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerine Yönelik Çocuk Kitaplarının, İçerik, Resimleme ve Fiziksel Özellikleri Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (160), 250-265.
İskender, H. (2016). Korku Türünün Dünya Çocuk Edebiyatındaki Yeri ve Türk Çocuk Edebiyatında Yaygın Olmamasının Nedenleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 295-310.
Karatay, H. (2012b). Çocuk Edebiyatı Metinlerinde Bulunması Gereken Özellikler. Tacettin Ş.(ed.), Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı (s. 81-130). Ankara: Grafiker Yayınları.
Karatay, H.(2011). Karakter Eğitiminde Edebi Eserlerin Kullanımı. Turkish Studies, 6 (1), 1439- 1454.
Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim (Genişletilmiş 3. Basım).Ankara: Engin Yayınevi.
Kıbrıs, İ. (2006). Çocuk edebiyatı. Ankara: Tekağaç Eylül Yayınları.
Maltepe, S. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Çocuk Edebiyatı Ürünlerini Seçebilme Yeterlilikleri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21), (2009), 398- 412.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, second edition. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Narlı, M. (2002). Romanda Zaman ve Mekân Kavramı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 5. S. 7. s. 91-106.
Nas, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebiyatı (2. Baskı), Bursa: Ezgi Kitabevi.
Oğuzkan, A.F.(2010). Çocuk edebiyatı (9. Baskı). Ankara: Anı yayıncılık.
Özdemir, E. (2004). Anadilin toprağında. (1. Basım).İstanbul: Dünya Kitapları.
Özdemir, E.(2005). Sözlü Yazılı Anlatım Sanatı (14. Basım).İstanbul: Remzi Kitapevi.
Sever, S. (2012b). Çocuk ve edebiyat. (6. Basım). İzmir: Tudem Yayınları.
Sever, S. (2013c). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü (1. Basım). İzmir: Tudem Yayınları. Türkçe Öğretmeni Adaylarının Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yapıtlarının Temel… 229 Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/14
Sever, S.(2000a). Çocuk Kitaplarında Dilsel ve Görsel Duyarlık, I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu: Sorunlar ve Çözüm Yolları(Yay. Haz.: S. Sever). Ankara: AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayını.
Sever, S., Dilidüzgün, S., Neydim, N., Aslan, C. (2007). İlköğretimde Çocuk Edebiyatı.Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
Şahin, G. (2014). Okulöncesi dönem çocuk kitaplarında görsel bir uyaran olarak resim.Turkish Studies, 9/3, 1309-1324.
Şahin, M. (2011). Masalların çocuk gelişimine etkilerinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Millî Folklor, 23 (89), 208-219.
Şirin, M. R. (1994). Çocuk edebiyatı.İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Tekin, M. (2003). Roman Sanatı (Romanın Unsurları) 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikleri algılama durumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2), 339-357.
Türk Dili Kurumu (2011). Türkçe sözlük (11. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Türkyılmaz, M. (2011). Öğretmen adaylarının çocuk ve gençlik edebiyatı algıları üzerine nitel bir araştırma. S. Sever (Ed.), 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu içinde (s.705- 713). Ankara: Ankara Üniversitesi.
Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2005). Çocuk edebiyatı (3. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
Yavuzer, H. (2011). Çocuk Psikolojisi (33. Basım).İstanbul: Remzi Kitapevi.
Yazıcı Okuyan, H. (2009). Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin okuma saatlerinde kullanılan çocuk edebiyatı ürünlerini seçme ölçütleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (18), 135-159.
Yıldırım Bilgen, D. & Nurlu, M. (2017). Çocuk edebiyatı alanındaki eserlerin temel söz varlığına ilişkin karşılaştırmalı bir inceleme. Turkish Studies, 12/4, 585-602.
Yılmaz, O. (2016). Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Özellikler. Tacettin Şimşek (ed.), Okul Öncesinde Çocuk Edebiyatı ve Medya El Kitabı(ss. 61-105). Ankara: Grafiker Yayınları.
Yörükoğlu, A. (2011). Çocuk ruh sağlığı (31. Basım).İstanbul: Özgür Yayınları.