TÜRKÇE EĞİTİMİNDE ÇOCUK YAZININA GÖSTERGEBİLİMSEL YAKLAŞIM: “KELOĞLAN İLE KARDEŞİ” MASALI

Çalışma, Tahir Alangu'nun derlediği "Keloğlan Masalları" adlı yapıtındaki "Keloğlan ile Kardeşi" masalının göstergebilimsel açıdan çözümlenmesini içermektedir. Araştırmada çocuk yazınına yönelik inceleme ve araştırma kitaplarında yer alan klasik anlatı çözümlemelerinin yerine Greimas'ın göstergebilimsel çözümleme kuramı tercih edilmiştir. Ancak anlatı çözümlenirken göstergebilimsel kuramının sadece belli başlı aşamaları ve temel ilkeleri ele alınarak, kuramın amaçlanmıştır. Çalışmada "Keloğlan ve Kardeşi" adlı anlatı beş kesite ayrılmış, ardından söylemsel ve anlatısal düzeylerin tespit edilmiştir. Anlatı ile söylem yapılarının masal içindeki işlevleri göstergebilimsel kavramlar aracılığıyla uygulamaya dökülmüştür. Çözümlemede temel alınan Greimas'ın göstergebilimsel çözümleme kuramı, özünde göstergeler sistemi içinde anlam birimlerinin yeniden yapılandırılması sürecini içinde barındırmıştır. Araştırmada bu modele bağlı olarak incelenen yapıt, "anlatı düzeyi, söylem düzeyi" ve "mantıksal-anlamsal" düzeyler açısından çözümlenmiştir. (Rıfat, 2007) Göstergebilimsel okumada hedef gösterge dizgesinin ayrıştırılıp, parçaların tekrar bir araya getirilirken yeni anlam üretim süreçlerini geliştirmektedir. Dolayısıyla bu yönüyle çalışma durağan değil, sürekli değişim ve dönüşüm içinde olan sosyal yaşama da dönüktür. Göstergebilimsel yöntemin metin odaklı bir yöntem olması nedeniyle, çocuk yazını metinlerinin incelenmesinde ve yeniden anlamlandırılmasında tercih edilmiştir. Türkçe eğitiminde çocuk yazını inceleme kitaplarının geleneksel inceleme yöntemlerinin dışına çıkabilmesi için farklı yöntemlerin algılanmasını kolaylaştıracak ve bunların uygulama örneklerinin yaygınlaşmasını sağlayacak çalışmalar desteklenmelidir

SEMIOTIC ANALYSIS OF “KELOĞLAN ILE KARDEŞI”: A SELECTED TALE OF TURKISH CHILDREN’S LITERATURE

This study is a semiotic analysis of the tale “Keloğlan ile Kardeşi” included in the book “Keloğlan Masalları” compiled by Tahir Alangu, aiming to create a theoretical structure for the children’s literature. Another purpose of this study is to posit a more theoretical ground for the Turkish children’s literature which is gradually developing and additionally, to prepare a diverse theoretical ground for the analysis of other children’s literature texts in terms of narratology, structuralism, intertextuality, reader response and psychoanalytic approaches, etc. the approach of structural linguistics has been used as the method in the study. The semiotic analysis theory of Greismas has been preferred; however, certain stages and basic principles of this field of science have been studied to make it easier to comprehend and apply the text while analyzing it. The outlined subjects have been analyzed within the scope of the text. Furthermore, to extract the deeper meaning of the text, it is aimed to reveal the relationship between narrative level and discourse level by means of the sectionalisation method. In this study, the tale “Keloğlan ve Kardeşi” is sectionalized into five main sections according to the actions and the functions of narrative structures and discourse structures in the tale are presented by the terminology of semiotic analysis. The theory of semiotic analysis of Greimas on which the analysis are based on fundamentally contain the period of restructuring the morphemes in the system of indicators. Depending on this model, “Keloğlan ile Kardeşi" story has been analyzed in terms of narrative, discourse and logical-semantic levels (Rıfat, 2007). In the semiotic reading, the aim is to develop new meaning production periods while the system of indicators is separated and the components are gathered up again. Moreover, it does not only examine the surface structure of the text but also reveals the deep structure. Accordingly, the study is not stable from this aspect but it is directed to social life being in a state of continuous change and transformation. Since the semiotic method is based on text, it is preferred in analyzing and giving meaning again to texts of children’s literature; thus, it is thought that traditional analyzing methods can be digressed while analyzing the children’s literature in Turkish education, various applications can be a resource for Turkish education and also contribute to it as in this study

___

  • Alangu, Tahir (2013) “Keloğlan ile Kardeşi”, Keloğlan Masalları, YKY. 216S.
  • Barthes, R., (2005) Göstergebilimsel Serüven (Çev:Rıfat, M.-Rıfat. S) İstanbul,YKY yay.
  • Bayrav, Süheyla (1998). Filolojinin Oluşumu, İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • Bayrav, Süheyla (1999). Dilbilimsel Edebiyat Eleştirisi, İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • Deely, John, Basics of Semiotics, Indiana University Pres, Bloomington,1990, ss.112,113
  • Erdem, Mehmet Dursun (2009) Göstergebilim (Semiotik) Açısından Rasim Özdenören’in “İt” Hikâyesi Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic Volume 4/6.
  • Erdem, Mehmet Dursun (2007) Ontolojik İncelemeye Dehhani’nin “eyledi” Redifli Gazeli Örneğinde Yapısalcı Bir Bakış, (Ed. Prof. Dr. Atabey KILIÇ-Sibel ÜST), Turkish Studies - International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Vol. 2/3, Summer 2007, s.254- 273.
  • Erkman-Akerson, F. (2005). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Multilingual.
  • Guiraud, Pierre (1994) Göstergebilim, (Çev. Mehmet Yalçın), İmge Yayınları, 2.Baskı, Ankara,
  • Günay, Doğan (2013) Metin Bilgisi, Papatya Yay., İstanbul
  • İmançer, Dilek, ÖZEL Zuhal, Göstergebilimsel Çözümleme Örnek Çözümleme: Pirelli Reklamı, (01.12.2011), Kaynak: http://www.efsa.org.tr/dergi.asp?islem=view&id=16&tip=1
  • Kıran, Z. ve Kıran (Eziler), A. (2003). Yazınsal Okuma Süreçleri: Dilbilim, Göstergebilim ve Yazınbilim Yöntemleriyle Çözümlemeler. Ankara: Seçkin Yayınevi.
  • Moran, Berna (2009) Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul, İletişim Yay.
  • Propp, V. (2001). Masalın Biçimbilimi: Olağanüstü Masalların Yapısı. Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat. İstanbul: Om Yayınevi.
  • Rıfat M. (2007) Homo-Semioticus ve Göstergebilim Sorunları, İstanbul: YKY yay.
  • Rifat, M. (2009) Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları. Saussure, F. de (1998) Genel Dilbilim Dersleri. Çev. Berke Vardar. İstanbul: Multilingual.
  • Özdemir, E (1994) Yazın Türleri, Ankara; Ümit Yayıncılık,
  • Uçan, Hilmi (2002) Yazınsal Eleştiri ve Göstergebilim. İstanbul: Perşembe Kitapları.
  • Vardar, Berke (1998) Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, ABC Yay., İst., ,s.111
  • Vardar, Berke (2001) Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Multilingual Yay., İstanbul, ,s.86
  • Yılmaz, Nusret (2013) “Saı̇t Faı̇ k’ı̇n Şehrı̇ Unutan Adam Adlı Öyküsünün göstergebı̇lı̇ msel Açıdan İncelenmesi” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/9 Summer 2013, p. 2629-2640.
Turkish Studies (Elektronik)-Cover
  • ISSN: 1308-2140
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Mehmet Dursun Erdem