Türkçe Ders Kitaplarındaki Araştırma Yönergelerinin Niteliksel Yönlerinin Karşılaştırmalı Analizi

Bilgiye erişim birçok faktörün etkisinde gelişim gösteren bir süreci içerir. Erişilebilirlik ve hız gibifaktörler bilgiye erişim sürecini şekillendirebilmektedir. Ayrıca bu faktörlerin yanında doğru bilgiye erişimde önemli konumda bulunur. Sıralanan bu özellikler öğrencilerin eğitsel süreçlerde araştırma becerileriningeliştirilmesi açısından üzerinde önemle durulması gereken konulardandır. Ders kitapları sınıf içi öğretimsüreçlerinin yürütülmesinin yanında araştırma ödevleri vasıtasıyla öğrencilerin sınıf dışı çalışmalarının dayönlendirilmesinde etkilidir. Bu sebeple Türkçe ders kitaplarında yer alan araştırma yönergelerinin nitelikselyönden analiz edilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu doğrultuda yapılan çalışmanın amacı, Türkçe derskitaplarındaki araştırma yönergelerinin niteliksel yönlerinin karşılaştırmalı analizinin yapılmasıdır. Nitel birçalışma olan bu araştırmada verilerin toplaması ve değerlendirilmesi aşamalarında doküman incelemesi ilebetimsel analizden faydalanılmıştır. Araştırma sürecinde 2019 - 2020 eğitim öğretim yılında okutulan 6. ve 8.sınıf Türkçe ders kitapları karşılaştırmalı bir biçimde incelenmiştir. Araştırma yönergelerinin belirlenmesiaşamasında her iki ders kitabında da “gelecek derse hazırlık” başlığı altında yönergelerin bulunduğugörülmüştür. Bu doğrultuda araştırmada yönergeler ve onların sunumunun yapıldığı etkinlikler incelenmiştir.Araştırma sürecinde ders kitaplarının incelenmesi sırasında belirlenen tema alanları şu başlıklar altındasıralanmıştır: Araştırma yönergelerinde yer alan kaynak bilgisi, araştırma sürecinde etkin olarak kullanılananlama becerileri, sunum sırasında etkin olarak kullanılan anlatma becerileri. Araştırma sonuçlarına göre,gelecek derse hazırlık amacıyla kullanılan yönergelerin kitaplarda farklı sayılarda yer aldığı görülmüştür.Araştırma sonucunda ön plana çıkan konulardan biri ise yönergelerde kaynak olarak İnternetin, diğerkaynaklara göre yüksek oranda yer almasıdır.

Comparative Analysis of in Terms of Qualifications of Research Instructions in Turkish Textbooks

Access to information involves a process that develops under the influence of many factors. Factors such as accessibility and speed can affect the process of accessing information. In addition to these factors, access to correct information is also important. These listed features are among the subjects that should be emphasized in terms of developing research skills of students in educational processes. Textbooks are effective not only in conducting in-class teaching processes, but also in guiding students' out-of-class studies through research assignments. For this reason, it is thought that the research instructions in the Turkish textbooks should be analyzed qualitatively. The aim of the study conducted in this direction is to make a comparative analysis of the in terms of qualifications of the research instructions in Turkish textbooks. In this study, which is a qualitative study, it has been benefited from document analysis and descriptive analysis during data collection and evaluation stages. In the research process, 6th and 8th grade Turkish textbooks taught in the 2019-2020 academic year were examined comparatively. It was observed that both textbooks had instructions under the title of “preparation for the next lesson” at the stage of determining the research instructions. Accordingly, the instructions and the activities in which they were presented were examined in the research. The theme areas determined during the study of the textbooks during the research process are listed under the following headings: Resource knowledge in research instructions, comprehension skills effectively used in research process, expression skills used effectively during presentation. According to the results of the research, it was observed that the instructions used for the preparation of the next lesson were included in different numbers in the books. One of the issues that come to the forefront as a result of the research is that the internet as a source in the instructions is higher rate than other sources.

PDF

___

Aktaş, Ş. & Gündüz, O. (2017). Yazılı ve sözlü anlatım. Akçağ Yayınları.
Arslan, Y., Çelik, Z. & Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 113-124.
Aslan, C. (2010). Türkçe eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 87-115.
Aşkar, P. & Mazman, S.G. (2013). Çevrimiçi bilgi arama stratejileri envanteri’nin Türkçeye uyarlama çalışması. Education and Science, 38 (168), 167-182.
Balcı, Ş. & Gülnar, B. (2009). Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk İletişim, 6(1), 5-22.
Bökeoğlu, O. Ç.& Yılmaz, K. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41, 47-67.
Büyüköztürk, Ş. (1997). Araştırmaya yönelik kaygı ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Yönetimi, 3(4), 453-464.
Cox, B. & Jantti, M. (2012). Discovering the impact of library use and student performance, Educause Review, July 18, 1-9.
Demirel, T. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ekoyay Yayıncılık.
Diker Coşkun, Y.& Demirel, M. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri. H. U. Journal of Education, 42, 108-120.
Dursun, F. (2004). Üniversite öğrencilerinin interneti kullanma amaçları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
Erdağı Toksun, S. (2018). Okuma tür, yöntem ve teknikleri, (Ed) Alyılmaz, S. & Ürün Karahan B. Okuma eğitimi içinde 75-104. Anı Yayınları.
Eselioğlu, H., Set, S. & Yücel, A. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8. sınıf ders kitabı. MEB Yayınları.
Fidan, M. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde internetin kullanılabilirliği üzerine bir araştırma. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(3), 565-578. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.22583
Kuh, G. D., Gonyea, R. M. (2003). The role of the academic library in promoting student engagement in learning. College & Research Libraries, 64(4), 256-282.
Kurulgan, M. & Argan, M. (2007). Anadolu Üniversitesi öğrencilerinin internet üzerinden bilgi arama davranışları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 9(1), 291-304.
Maybee, C. (2006). Undergraduate perceptions of information use: the basis for creating usercentered student information literacy instruction. The Journal of Academic Librarianship, 32(1), 79-85.
MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı. MEB Yayınları.
MEB. (2019). z-kütüphane. http://z-kutuphane.meb.gov.tr/Home/Hakkimizda. (Erişim Tarihi: 22.07.2020)
MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. MEB Yayınları.
Meydan, A. (2010). Öğrenmeyi öğrenme stratejilerinin öğrencilerin dördüncü sınıf “yaşadığımız yer” ünitesini öğrenmelerine ve kalıcılığa etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 149-157.
Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği. (2012, 9 12). Resmi Gazete (Sayı: 28409). Erişim adresi: http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1605.pdf
O’Hara, K., Smith, F., Newman, W., Sellen, A. (1998). Student readers’ use of library documents: implications for library technologies. Proceedings of CHI ’98, Human Factors in Computing Systems, 18-23 April 1998, Los Angeles, California, U. S. A., 233-240.
Öztürk, M. & Akgün, Ö. E. (2012). Üniversite öğrencilerinin sosyal paylaşım sitelerini kullanma amaçları ve bu sitelerin eğitimlerinde kullanılması ile ilgili görüşleri. Sakarya University Journal of Education,2(3), 49-67.
Öztürk, H. & Tağa, T. (2018). Ortaokul öğrencilerinin bir yıllık z-kütüphane deneyimleri: bir durum çalışması. Türk Kütüphaneciliği, 32 (1), 7-18. http://dx.doi.org/10.24146/tkd.2018.27
Saracaoğlu, A.S. (2008). Lisansüstü öğrencilerin akademik güdülenme düzeyleri, araştırma kaygıları ve tutumları ile araştırma yeterlikleri arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 179-208.
Smith K. R. (2002). New roles and responsibilities for the university library, Journal of Library Administration, 35(4), 29-36.
Şenses, F. (2007). The Turkish higher education system in light of international developments: main trends, issues, contradictions and recommendations. ERC Working Papers in Economics, 7(5), 1-31.
Topuzkanamış, E. & Maltepe, S. (2010). Öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. TÜBAR, XXVII, 655-677.
Yalınkılıç, K. (2018). Bir öğretim aracı olarak ders kitabı. (Ed.) Ülper, H. Türkçe ders kitabı çözümlemeleri içinde 3-22. Pegem Akademi.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.