TÜRK ÜNİVERSİTELERİNDE KÜLTÜREL ÇALIŞMALAR ALANININ KURUMSALLAŞMASI

Kültürel çalışmalar, 1964 yılında İngiltere’de kültüre eleştirel ve disiplinlerarası yaklaşan bir proje olarak Birmingham Çağdaş Kültürel Çalışmalar Merkezi kurulmasıyla başlamıştır. Bu merkezin kurucuları arasında Richard Hoggart, Raymond Williams, Edward P. Thompson ve Stuart Hall yer almaktadır. Daha sonra İngiliz kültürel çalışmaları olarak bir bilim dalı olma arayışına giren kültürel çalışmalar, araştırmalarını kültür ve kültür politikası üzerine yoğunlaştırmıştır. Dolayısıyla kültür olgusu gerek antropolojinin gerekse sosyolojinin temel çalışma konusu iken kültürel çalışmaların en temel çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Türkiye’de kültürel çalışmaların kurumsallaşması tarihsel açıdan Batı’dan farklı olarak 1999’ların sonrasına denk düşer ve kendisine Batı dilleri/filoloji özellikle İngiliz dili ve edebiyatı bölümleri içinden bir çıkış bulmuştur. Gerek kurumsallaşma gerekse literatür açısından kaynaklar Batı dillerini/filolojiyi işaret etmektedir. Bu açıdan filolojilerin kültürel çalışmaların temel odağı içerisinde olduğu ve daha çok İngiliz-Amerikan kültürleri literatürünün aktarılması biçiminde geliştiği söylenebilir. Kültürel çalışmaların Türk üniversitelerinde kurumsallaşma sürecine bakıldığında; ilk olarak bir vakıf üniversitesi olan Sabancı Üniversitesi’nde 1999 yılında lisans ve ardından yüksek lisans düzeyinde, Bilgi Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde yüksek lisans düzeyinde son olarak Şehir Üniversitesi’nde yine yüksek lisans düzeyinde kültürel çalışmalar programları oluşturulmuştur. Bu programlar öğrencilere lisans ve yüksek lisans düzeyinde diplomalar vermektedir. Bu çalışmada Türk üniversitelerinde kurulan kültürel çalışmaların kurumsallaşma süreçlerinin incelenmesi bu alanın ilk kurulduğu beş üniversite ile sınırlı tutulmuştur.

INSTITUTIONALIZATION OF CULTURAL STUDIES IN TURKISH UNIVERSITIES

Cultural studies started with the establishment of the Birmingham Center for Contemporary Cultural Studies in 1964 as a critical and interdisciplinary project in England. Founders of this center include Richard Hoggart, Raymond Williams, Edward P. Thompson and Stuart Hall. Later on, cultural studies, that have sought to become a scientific discipline with the name British cultural studies, have concentrated their research on culture and cultural politics. Therefore, cultural phenomena, which has been the most basic field of anthropology and sociology, has become the basic interest of the cultural studies. The institutionalization of cultural studies in Turkey, unlike the West, coincides with the aftermath of 1999. The discipline finds a place in Western languages /philology in particular, and the English language and literature departments. Both institutionalization and literature of cultural studies point to Western languages/ philology departments. From this point of view, it can be said that philology is the main focus of cultural studies and the cultural studies progressed as the transfer of English-American literatures into Turkish. When we look at the institutionalization process of cultural studies in Turkish universities; first it started at a foundation university namely Sabancı University in 1999, at undergraduate and graduate level, then at Bilgi University, Boğaziçi University, and Middle East Technical University at the graduate level, and finally at the City University, at the graduate level. These programs provide degrees to undergraduate and graduate students. In this study, the process of institutionalization of cultural studies established in Turkish universities was limited to the five universities in which this field was first established.

___

  • Baş, Işıl, Boğaziçi Üniversitesi Eleştiri ve Kültür Araştırmaları Programı, Kültür Araştırmaları Derneği, Bülten: 9, file:///C:/Users/erdal-pc/Downloads/bulten-9%20(1).pdf. Erişim Tarihi: 18.03.2018.
  • Bouse, Michel ve Yücel, Halime (2017). Kültürel Çalışmaları Anlamak, Çev. Halime Yücel, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Çağırkan, Barış (2017). Kültür Sosyolojisinde Metodoloji Tartışmaları: İdeoloji Olarak Kültür ve Eylem Olarak Kültür, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 42, 147- 160.
  • Göktürk, I. (2016). Kültür Sosyolojisi Kültürel Çalışmalar ve Toplumbilimlerinin Yeniden biçimlenmesi, İstanbul: Doğu Kitabevi.
  • Hülya Adak, Sabancı Üniversitesi Kültürel Etüdler Programı, Kültür Araştırmaları Derneği, Bülten: 9, file:///C:/Users/erdal-pc/Downloads/bulten-9%20(2).pdf. Erişim Tarihi: 18.03.2018.
  • Kellner, D. (2016). Kültürel Marksizm ve Kültürel Çalışmalar, Çev. Fatih Tezcan, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 2016, 9(2), 132-151.
  • Turner, G. (2016). İngiliz Kültürel Çalışmaları, Çev. Deniz Özçetin ve Burak Özçetin, Ankara: Heretik Yayınları.
  • http://css.ege.edu.tr/Page.php?PageID=3. Erişim Tarihi: 18.03.2018.
  • http://cult.sabanciuniv.edu/tr/node/63. Erişim Tarihi: 18.03.2018.
  • http://cult.sabanciuniv.edu/tr/program/graduate. Erişim Tarihi: 18.03.2018.
  • https://camma.bilgi.edu.tr/tr/page/kultur_politikalari_ve_arastirma_merkezi/ Erişim Tarihi: 18.03.2018.
  • http://mcs.metu.edu.tr/medya-ve-kulturel-calismalar. Erişim Tarihi: 18.03.2018.