TÜRK SİNEMASINDA MASAL UYARLAMALARI VE VLADİMİR PROPP’UN HALK MASALLARI İŞLEVLERİNİN PAMUK PRENSES VE YEDİ CÜCELER (1970) FİLMİNDE ÇÖZÜMLENMESİ

Masallar gündelik yaşamın gerçekliğini tersyüz ederek farklı karakterlerle karşımıza çıkarır. Bazen olağanüstü olaylarla, bazen de ikili zıtlıklarla karşımıza çıkan masallar, belli bir yapısal diziyle oluşturulur. Belli bir yapısal diziyle oluşturulan masallar ise, Rus göstergebilimci Vladimir Propp’un halk masalları üzerinde yaptığı biçim araştırmalarında 31 işlev ve 7 kişi ya da figür çözümlemesine uymaktadır. Propp’un literatürde uyguladığı bu çözümleme, masallardan uyarlanan filmlerde uygulamak mümkündür. Ancak Propp’un belirlediği bu işlevlerin hepsini, filme aktarılan masalının kırpılması nedeniyle bazen gözlemlemek mümkün değildir. Burada üzerinde durulması gereken temel nokta, Propp’un genel olarak belirlediği biçim sıralamasına masaldan aktarılan filmlerin uyup uymamasıdır. Türk sinemasında da masaldan uyarlanan birçok film örneği vardır. Ancak Türk sinemasında masal uyarlamalarının geçerli bir tür olması 1970’li yıllarda gerçekleşmiştir. Türk sinemasında Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler (1970) filminin özenli bir şekilde uyarlanması, iyi oyunculuk ve izleyici rekoru bu filmin seçilmesinde önemli bir etkendir. Bu çalışmanın temel amaçlarından biri, Propp’un halk masalları üzerine yaptığı göstergebilim çalışmasını dikkate alarak, Türk sinemasında masal uyarlamalarında anlatının nasıl kurulduğunu incelemektedir. Aynı zamanda da, Türk sinemasında masal uyarlamalarından biri olan Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler (1970) filminin anlatı yapısını Propp’un metoduyla çözümlenmeye çalışmaktadır. Bu örnek çalışmayla da, uyarlama olsun ya da olmasın bir sinemasal anlatının yapısal çözümlenmesinin göstergebilim çalışmalarıyla incelenebileceğini ortaya konulması amaçlanmıştır.

FAIRY TALE ADAPTATIONS IN TURKISH CINEMA AND ANALYSIS OF THE VLADIMIR PROPP’S FOLK TALES FUNCTIONS ON THE FILM, SNOW WHITE AND THE SEVEN DWARFS (1970)

The fairy tales show the reality of everyday life with different characters. Fairy tales, sometimes occurring with extraordinary events, sometimes with dual oppositions, are created with a certain structural sequence. Tales created with a certain structural sequence conform to 31 functions and 7 people or figure analysis in the form of Russian semiotics Vladimir Propp's research on folk tales. It is possible to apply this analysis in the literature adapted from the tales. However, it is not possible to observe all of these functions determined by Propp, sometimes because of the clipping of the tale that is transferred to the film. The main point that should be considered here is that Propp's generally defined format order matches the movies transferred from the fairy tale. In Turkish cinema there are many examples of films adapted from the fable. However, in the 1970s, fairy tale adaptations were a valid type in Turkish cinema. Snow White and the Seven Dwarfs in Turkish cinema (1970), a film adaptation of attentive, good acting and audience record is an important factor in the selection of this film. One of the main objectives of this study is to examine how the narrative is made in fairy-tale adaptations in Turkish cinema, taking into consideration the semiotics study of Propp's folk tales. At the same time, he tries to solve the narrative structure of Snow White and the Seven Dwarfs (1970) which is one of the fairy tale adaptations in Turkish cinema by Propp's method. In this case study, it is aimed to reveal that structural analysis of a cinematic narrative can be examined by semiotics studies whether or not it is adapted.

___

  • Abisel, Nilgün (1994), Türk Sineması Üzerine Yazılar, İmge Yayınevi: Ankara.
  • Andrew, J. Dudley (2000), Sinema Kuramları, Çev. İbrahim Şener, İzdüşüm Yayınları: İstanbul.
  • Boratav, Pertev Naili (1969), Az Gittik Uz Gittik, Bilgi Yayınevi: Ankara.
  • Boratav, Pertev Naili (2007) Zaman Zaman İçinde, İmge Yayınları: Ankara.
  • Büker, Seçil (1991), Sinemada Anlam Yaratma, İmge Yayınları: Ankara.
  • Cevizci, Ahmet (2005), Paradigma Felsefe Sözlüğü, 6. Baskı, Paradigma Yayıncılık: İstanbul.
  • Çıblak, Nilgün (2005), V. Propp’un Masal Çözümleme Metodu, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Sayı:638, s.127-140
  • Kıran, Zeynel ve Kıran, Ayşe Eziler (2000), Yazınsal Okuma Süreçleri, Seçkin Yayınevi: Ankara
  • Propp, Vladimir (2001), Masalın Biçimbilimi-Olağanüstü Masalların Yapısı, Çev. Mehmet Rifat- Sema Rifat, 2. Baskı, Om Yayınevi: İstanbul.
  • Rifat, Mehmet (2005), XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları: 1- Tarihçe ve Eleştirel Düşünceler, 3. Baskı, Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
  • Rotha, Paul (1996), Sinema Tarihi-Ülke Sinemaları, Çev. İbrahim Şener, Sistem Yayıncılık: İstanbul.
  • Scognamillo, Giovanni ve Demirhan, Metin (2005), Fantastik Türk Sineması, 2. Baskı, Kabalcı Yayınevi: İstanbul.