TÜRK MÜZİĞİNDE VİYOLONSELİN KULLANIMINA İLİŞKİN İCRACILARIN VE ÖĞRETİM ELEMANLARININ GÖRÜŞ VE YAKLAŞIMLARI

Bu araştırma, öğretim elemanlarının ve icracıların viyolonselin geçmişte ve günümüzde Türk Müziğindeki kullanımına ilişkin görüşlerinin, benimsedikleri icra üslûbunun, önemsedikleri ve eleştirdikleri hususların ve öğrenme sürecine yönelik önerilerinin ortaya çıkarılmasını hedefleyen betimsel bir çalışmadır. Araştırmada olgubilim (fenomenoloji/phenomology) deseni ve maximum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Veri toplamak için yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiş, analizlerin yapılmasında NVivo12 programından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, günümüzde Türk Müziğinde viyolonselin genellikle bas tını sağlamak amacıyla kullanıldığı ya da viyolonsel icracılarından böyle bir icra şekli beklendiği ortaya çıkmıştır. Günümüzde Türk Müziğinde viyolonsel çalma üslûbunun genellikle Türk Müziği icracılarını dinleme yoluyla kazanıldığı ortaya çıkmıştır. Katılımcıların “makam bilgisi, doğru kaynaklardan dinleme, Türk Müziği perde baskılarının doğruluğu, geleneksel üslûba bağlı icra, kaynağına yakın çalma, teknik çalışmalar, transpoze çalışmaları, duyguların ön planda olması ve duyguyu yansıtabilme” hususlarına çok önem verdikleri ve eğitim-öğretimde bu hususlara dikkat edilmesini önerdikleri ortaya çıkmıştır. Katılımcılar taksim yapma hususunda ise “çok dinleme, çok icra etme, kulağı ilgili makama alıştırma, o makamdaki saz semai ve peşrevleri taksim hâline getirerek çalışma, taksimde devrik cümle kullanmama, motiflerin birbirleriyle bağlantılarını doğru kurma, soru-cevap şeklinde cümleler kullanma ve taksimden sonra seslendirilecek eserin içindeki geçkileri duyuracak şekilde melodi üretme” yönünde önerilerde bulunmuşlardır. Alanında uzman olan katılımcıların bildirdiği eleştirilerin, dikkat çekici noktaların ve önerilerin, Türk Müziği alanındaki çello öğrenenler, eğitmenler ve akademisyenler için yararlı bir rehber olacağı düşünülmektedir.

VIEWS AND APPROACHES OF PERFORMERS AND INSTRUCTORS ON THE USE OF CELLO IN TURKISH MUSIC

This is a descriptive study which is aimed at revealing views of instructors and performers on the use of cello in Turkish Music both today and in the past, the performance style they adopt, the points of importance and criticism, and the suggestions regarding the learning process. Phenomenological methodology and maximum variation sampling were utilized in the research. Semi-structured interview method was used to collect data. The data obtained were analyzed by the content analysis method; NVivo12 software was used for the analysis. The study revealed that nowadays cello in Turkish Music is usually aimed for having a bass tone, or cello performers are expected to play the instrument for such kind of performance. Additionally, it was found out that the performance style is often acquired by listening to Turkish Music performers. It was also found out that the participants pay due attention to the criteria primarily including “knowledge of maqams, listening to the right sources, accurate finger pressures in Turkish Music, performance with adherence to the traditional style, being faithful to the original performance of a musical piece, technical exercises, transposing exercises, prominence of emotions, and ability to express emotion in performance”; and the participants also suggest that due attention should be paid to the mentioned criteria in the learning - teaching process. In terms of taksim performances, the participants suggested that performers should listen to and perform relevant pieces a lot, do ear training for adaptation to the related maqam, practice taksims by using semai and saz peşrev units, avoid impairing musical integrity when performing taksims, build correct connection between motifs, use phrases progressively and in question & answer concept, and produce melodies which make an emphasis on the geçkis within the musical piece to be performed after the taksim. It is anticipated that the criticisms, points of consideration and suggestions reported by the participants specialized in the field will be a beneficial guide for cello learners, instructors and academicians in field of Turkish Music.

___

  • Avcı Akbel, B. (2017). Stakeholder opinions on suitability of cello etudes created from taksims of Tanburi Cemil Bey in education. Journal of Education and Practice, 8(18), 102-117.
  • Avcı Akbel, B. (2018a). A review on effectiveness of cello etudes created for longas and syrtos, Eurasian Journal of Educational Research, 75, 1-18, Doi: 10.14689/ejer.2018.75.1
  • Avcı Akbel, B. (2018b). Students' and ınstructors' opinions on the ımplementation of flipped learning model for cello education in Turkish Music, Journal of Education and Training Studies, 6 (8), 1-11, DOI:10.11114/jets.v6i8.3256
  • Avcı Akbel, B. (2018c). Türk Müziği alanında öğrenim gören çello öğrencilerinin öğrenme stratejilerini kullanma durumları, Turkish Studies, 13(19), 163-184. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13946
  • Avcı Akbel, B. (2018d). Türk Müziği viyolonsel eğitiminde entonasyon problemleri ve sebepleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1711-1722.
  • Çetik, Ö. (2017). Viyolonselin Türk Müziğindeki gelişim sürecinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Değirmencioğlu, L. (2006). Geleneksel Türk Sanat Müziği viyolonsel öğretim ve icra yöntemleri üzerine bir araştırma. . (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
  • Değirmencioğlu, L. (2011). Makamsal viyolonsel öğretim yöntemine sistematik bir yaklaşım. (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Demirci, B. (2013). Viyolonsel için Türk müziği dizileri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş, Ankara: Anı Yayıncılık
  • Eroğlu, Ö. (2018). Kangal ve yöresi türkülerinin viyolonsel eğitiminde kullanılmasına ilişkin bir çalışma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Guba, E. G. (1981). Criteria for assessing the trustworthiness of naturalistic inquiries. Educational Technology Research and Development, 29(2), 75-91.
  • Hamzaoğlu Birer, A. R & Sonsel, Ö. B. (2013). Müzik öğretmeni adaylarının mesleki öz-yeterlik durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Selçuk Üniversitesi örneği. Fine Arts, 8(4), 389-398.
  • Hatipoğlu, Z. A. (2016). Tanburi Cemil Bey viyolonsel taksimlerinde zaman. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • İlgar, K. (2017). Mesud Cemil’in Rast makamındaki viyolonsel taksiminin analizi, İdil Dergisi, 6(30), 757-807. DOI: 10.7816/idil-06-30-12
  • Karaca, T. (2016). Türk Müziği’nde 15. yy.’da kullanılan makamlardan olusturulan seyr-i nâtık örneginin viyolonsel öğretiminde kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi (Unpublished doctoral dissertation). Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
  • Karadeniz, E. (1984). Türk Musikisinin nazariye ve esasları, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları 238, Sanat dizisi 37.
  • Kaya, E. E. (2005). Müzik öğretmenliği anabilim dallarında viyolonsel eğitiminde Türk Müziği ürünlerinin kullanılma durumlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kılıç, A. ve Sümbüllü, H. T. (2018). Türk Müziği viyolonsel eğitimine yönelik bir değerlendirme, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 41, 11-34. DOI: 10.32547/ataunigsed.472109
  • Lehimler, E. (2014). Geleneksel Türk müziğine dayalı viyolonsel öğretimine yönelik bir model önerisi ve uygulamadaki görünümü (Hüseyni makamı örneği). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Second Edition. California: Sage Pablications, Inc.
  • Önder, O. (2012). Zeybek müziklerinin viyolonsel eğitiminde kullanılabilirliği ve viyolonsel eğitimine uyarlanması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Özgen Öztürk, Y. ve Beşiroğlu. S.S. (2009). ‘Viyolonselin Türk makam müziğine girişi ve Tanburi Cemil Bey’, ITU Dergisi /b 6 (1), 31-40.
  • Özgen Öztürk, Y.(2009). The art of violoncello performance in Turkish makam music: an analysis on early Turkish Music recordings. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Özgen Öztürk, Y. (2010). Türk makam müziğinde viyolonselin kazandığı geleneksel ve folklorik ifadeler. Porte Akademik Müzi,k ve Dans Araştırmaları Dergisi, 2 (Müzikte Temsil & Müziksel Temsil II sayısı), 444-447.
  • Özgüler, Ö. (2007). Türk Müziği’nde Viyolonsel. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. TDK (2018). http://www.tdk.gov.tr/, (19.12.2018).
  • Sonsel, Ö. B. (2018). Türkiye’de viyola alanında yazılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 47, 340-359. DOI: 10.21764/maeuefd.403244
  • Suri, H. (2011). Purposeful sampling in qualitative research synthesis. Qualitative research journal, 11(2), 63-75.
  • Thomas, N. P. & Nyce, J. M. (1998). Qualitative research in Lis: Redux: A response to a [re] turn to positivistic ethnography. The Library Quarterly, 68(1), 108-113.
  • Tutu, B. (2001). Türk Müziğinde viyolonsel eğitimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Turkish Studies (Elektronik)-Cover
  • ISSN: 1308-2140
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Mehmet Dursun Erdem