Türk Kadınının Giyinme Kültüründeki Değişimde Kadın Dergilerinin Etkisi: II. Meşrutiyet Dönemi Mehasin Dergisi Örneği

II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı devleti birçok alanda Avrupa’yı takip etmeye başlamış ve kendi bünyesinde yenliklere gitmiştir. Bu dönemin en dikkat çekici özelliklerinden biri de Osmanlı kadınına tanınan özgürlükler olmuştur. Kadının eğitim, çalışma ve sosyal yaşamındaki değişim ve gelişmelerde basının önemli rolü olduğu, döneme ait dergilerde açıkça görülebilmektedir. Gelişen düşünce akımları ve basın faaliyetleriyle birlikte kadına yönelik dergiler ön plana çıkmış, ev işlerinden, çocuk bakımına, edebiyattan, modaya kadar geniş bir yelpazede kadının gelişimi desteklenmiştir. Kadın dergileri, giyim kuşam ve kişisel bakımın yanı sıra moda olgusuna önem vermiş ve hemen hemen her sayısında modaya yönelik görsellerle birlikte yönlendirici bilgileri kadınlara sunmuştur. II. Meşrutiyet döneminin önemli kadın dergileri arasında yer alan Mehasin dergisi Türk kadınının her alanda gelişimine katkıda bulunan ilk dergilerden biri olarak, özellikle modaya yönelik sayfalarıyla batılı giyim tarzının benimsenmesinde ve modanın yaygınlaşmasında etkili olmuştur. Mehasin dergisindeki kadın modasının nitel (tasarım) özelliklerinin belirlenerek, Türk kadınının giyinme kültürünün değişimine etkilerinin yorumlanmasının amaçlandığı bu çalışmada; içerik analizi yöntemi kullanılarak derginin 1906-1907 yılları arasında yayınlanan sayılarındaki modaya yönelik görseller kronolojik olarak tablolarda gruplandırılmıştır. İnceleme sürecinde tematik kodlama işlemi yapılarak, kodlara göre giysi görsellerinin biçimsel çizimleri yapılmış ve temalar oluşturulmuştur. Sayfalardaki Osmanlıca metinlerin Türkçe çevirisinden elde edilen bilgiler doğrultusunda dönemin Avrupa kadın modasının tasarım özellikleri yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda, 1906-1907 yılları Mehasin Dergilerindeki Avrupa kadın giyim modasını yansıtan görsellerin kod ve tema şeması oluşturulmuştur. Ortaya çıkan temalarda, Mehasin dergisinin çoğunlukla Avrupalı kadın ve giyim modasına yönelik bilgi ve görsellere yer verdiği görülmüştür. Bu çalışmanın Türk giyim tarihine kaynak oluşturacağı ve özellikle kültürel birikimimize katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

The Effect Of Women’s Magazınes In Change Of Turkish Women's Clothing Culture: Example Of Mehasin Magazıne II. Meşrutiyet Period

During 2nd Mesrutiyet period, the Ottoman state started to follow Europe in many areas and went to innovations within its own body. One of the most remarkable features of this period was the freedoms given to the Ottoman woman. It can be clearly seen in the magazines of the period that the media played an important role in the changes and developments in the education, work and social life of women. With the developing thought flows and press activities, magazines for women have come to the fore and women's development has been supported in a wide range from housework, child care, literature to fashion. In addition to clothing, personal care and women's magazines, women's magazines gave importance to the concept of fashion and presented informative information to women in almost every issue along with fashion-oriented images. 2nd Mesrutiyet Being one of the important women's magazines of the constitutional era, Mehasin magazine was one of the first magazines that contributed to the development of Turkish women in every field, especially with its fashion-oriented pages, it was effective in the adoption of Western clothing style and the spread of fashion. In this study, it is aimed to determine the qualitative (design) features of women's fashion in Mehasin magazine and to interpret the effects of Turkish women on the change of dressing culture; Using the content analysis method, the fashion visuals in the issues of the magazine published between 1906-1907 were grouped in chronological order. During the review process, thematic coding was done and formal drawings of the clothing images were made according to the codes, and themes were created. In line with the information obtained from the Turkish translation of the Ottoman texts on the pages, the design features of the European women's fashion of the period were interpreted. As a result of the research, the code and theme scheme of the visuals reflecting the European women's clothing fashion in Mehasin Magazines between 1906-1907 were created. In the emerging themes, it was observed that Mehasin magazine mostly included information and visuals for European women and clothing fashion. It is thought that this study will be a source for Turkish clothing history and will contribute to our cultural accumulation.

___

  • Alp, S.(1999). “II. Meşrutiyet Döneminde Kadın Sanatçılar ve Kadın Resimleri”.Anadolu Sanat Sürekli Sanat ve Kültür Dergisi, 10: 14- 27.
  • Akagündüz, Ü.(2013). “Kadın ve Kadınlığa Dair II. Meşrutiyet Dönemi Dergilerinden Yansımalar (1908-1918)”. Folklor/Edebiyat Dergisi, (73): 63-80.
  • Asaf, M.(1324/1908, Eylül). “Muazzez Karielerimize”. Resimli Kitap Dergisi 1: 1-4.
  • Çakır, S.(1996).Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Karakışla, Yavuz Selim (2014). Osmanlı Hanımları ve Kadın Terzilleri (1869-1923). İstanbul: Akıl Fikir Yayınları.
  • Koca, E. (2012). “Osmanlıda Yapılan Kılık Kıyafete İlişkin Reformların Erkek Giysilerinin Biçimsel Özelliklerine Etkileri” CIEPO -20 Comité International des Études Pré-Ottomanes et Ottomanes, Crete, 27 June -1 July,664-681.
  • Koca, E., Koç, F. (2016). “A Study of Clothing Purchasing Behavior By Gender With RespectTo Fashion And Brand Awareness”. European Scientific Journal, 7: 234-248.
  • Koca, E., Emiroğlu, S. (2018). “19. Yüzyıl Kadın Giysilerinin Kol Formu Açısından İncelenmesi”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) EurasianJournal Of Researches İn SocialAndEconomics 3:238-251.
  • Koç, F. (2009). “18. Yüzyıl Minyatür Sanatında Osmanlı Kadın Modası” Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 7: 82- 98.
  • Koç, F. Koca, E., Pamuk, B. (2010). “17. ve 18. Yüzyıl Türk Minyatürlerindeki Kadın Giysilerinde Yaka ve Kol Formu Özellikleri”. III. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi. 479-495.
  • Koç, N. (2012). “Everyday Life İn Turkey Eserinde Mrs. W. M. Ramsay’ın Osmanlı Ülkesindeki Kadınlara Dair İzlenimleri”. History Studies International Journal Of History2: 235-256.
  • Neuman, W. L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar.İstanbul: Yayın Odası.
  • OS, Nicolas, V. (2002). “Milli Kıyafet: Osmanlı Kadını ve Kıyafetinin Milliyeti”. Türkler Ansiklopedisi, C. 14. Ankara: Yeni Türkiye Yay. 133-145.
  • Özen, H. (1994). Tarihsel Süreç İçinde Türk Kadın Gazete ve Dergileri (1868–1990). İstanbul: Graphis Yayınları.
  • Pardoe, J. (2010). Sultanlar Şehri İstanbul. Çev. M. Banu Büyükkal. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
  • Saz, L. (1974). Haremin İç Yüzü. Birinci Baskı, İstanbul: Milliyet Yayınları.
  • Sevin, N. (1973). On Üç Asırlık Türk Kıyafet Tarihine Bir Bakış. İstanbul: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yay.
  • Şeni, N. (1990). 19. Yüzyıl Sonu İstanbul Basınında Moda ve Kadın Hareketleri Kadın Bakış Açısından 1980'ler Türkiye'sinde Kadın. İstanbul: İletişim Yay.
  • Taşçıoğlu, M. (1958). Türk Osmanlı Cemiyetinde Kadının Sosyal Durumu ve Kadın Kıyafetleri. Ankara: Kadının Sosyal Hayatını Tetkik Kurumu Yay.
  • Tezcan, H. (1988). “Osmanlı İmparatorluğunun Son Yüzyılında Kadın Kıyafetlerinde Batılılaşma”. Sanat Dünyamız Dergisi 37: 45- 51.
  • Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri.Ankara: Seçkin Yay.
  • Quataert, D. (2009). Osmanlı İmparatorluğu 1700-1922. İstanbul: İletişimYay.
  • Mehasin Dergisine Ait Tüm Görsel ve Yazılı Bilgiler Milli Kütüphane Arşivinden Temin Edilmiştir. (Erişim Tarihi: 20.02.2018).