TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI’NIN KÜLTÜREL İŞLEVİ

Bu çalışmanın amacı, T.C Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2018 yılından itibaren yürürlüğe soktuğu ortaöğretim için Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Müfredat Programı’nda kültür kavramının eğitim açısından yüklendiği işlevleri belirlemek, böylece programın kültürel olana bakışı ve gençlere aktarış yaklaşımını betimlemektir. Çalışmada kullanılan araştırma modeli, mevcut durumun belirlenmesi ve analiz edilmesine yönelik kuramsal analitik araştırma modelidir. Çalışmada nitel veri toplama yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmış, veriler betimsel analizden elde edilen bilgiler ışığında yorumlanmıştır. Çalışmanın kuramsal çerçevesini oluşturmak için alanyazın taraması yapılmış, kültürün genel olarak belli inanç ve değerlere göre yapılan tanımlarından hareketle, eğitim bilimciler, eğitimle ilgilenen kültür bilimciler, halk bilimciler ve antropologların kültürün eğitimsel işlevlerine ilişkin söylemleri özetlenmiş ve belirli kavramlara indirgenmiş, bu kavramlar sınıflandırılıp belirgin hale getirilmiş ve çalışmanın temalarını oluşturmaları sağlanmıştır. Kültür kavramı temaları; kişilik gelişimi, değerlerin aktarılması, kültürel mirasın aktarılması, kültür taassubu (etnosentirizim), evrensel ve göreceli değerler, kültür kalıpları, ırk/ulus ve iletişim olarak belirlenmiştir. Daha sonra belirlenen bu kavramları içeren temaların programın bütününde cümleler, sözcük, sözcük gurupları halinde nasıl geçtiğine bakılmış, temaları kapsayan bu veriler, atıf sayıları ve programda nerede geçtiklerine göre iki tabloda gösterilmiştir. Sonraki aşamada ise, bu tablolardan elde edilen bulgularla, MEB’in Türk Dili ve Edebiyatı Dersi öğretim programıyla nasıl bir kültürlemeyi hedefleyip planladığı yorumlanmıştır. Sonuç olarak kültür kavramının eğitimsel işlevine ilişkin kavramların, programın bütününde dolaysız veya dolaylı olarak bulunduğu belirlenmiştir.

CULTURAL FUNCTION OF TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE COURSE TEACHING PROGRAM

The aim of this study is to describe how the program looks at the cultural aspect of the program by determining the functions of the concept of culture in the Turkish Language and Literature Course Curriculum Program, which has been used since 2018 by the Ministry of National Education. In this study, a document analysis was carried out on qualitative data collection methods and the data were interpreted with the information obtained from descriptive analysis. After the literature review has been done to create the theoretical framework of the study, it is aimed to summarize the discourses of educational scientists, educators, folk scientists and anthropologists regarding the educational functions of culture by summarizing the definitions of culture according to certain beliefs and values. these concepts are the themes of the study. Then, this concept, which is the component of the educational functions of culture, is examined in terms of sentences, words, word groups in the whole program, the concept, these data which the themes pass, the number of citations and where they pass in the program are shown in two tables. As a result, the program aims to educate people who are active in all things related to cultural, cultural values, conscious of culture and active in cultural life; has planned the development of a personality that has assimilated the national, spiritual and cultural values, appreciated the universal values, appreciated and respected the social and cultural diversity, who had social and cultural participation with their cultural experiences, social backgrounds and who could use the information age technologies for cultural, social and / or professional purposes. . However, national acceptance of cultural and moral values in the program has been interpreted as an extreme generalization, because cultural diversity, culture, and relativity are relative concepts of culture and education. The program does not make any planning on the concepts that create the inequality in education, such as the cultural functions of education, which perceive the relative values as national and international, cultural differences, minority groups, different religion, language, ethnicity, rural life, socio-economic poverty and differences between the sexes. It was observed. The program covers the national and historical cultural heritage from the early periods of the Turkish literature until the 1980s, and the identification of the social, political, historical and mythological elements through the use of cultural patterns, the understanding of art in the texts and the movements of ideas. has planned to transfer aesthetic value and aesthetic cultural patterns.

PDF

___

Akyol, P. K. (2016). Somut olmayan kültürel mirasın örgün eğitime uygulanması: ağaraştırması (webquest) örneği. Milli Foklor, 28 (111), 149-170.
Alexander, J., C. ve Seidman, S. (2013). Kültür ve toplum, güncel tartışmalar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Apple, M. W., ve Bulut, E. (2006). Eğitim ve iktidar. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Altunişik, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yildirim, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Bock, P., K. (2001a). İnsan davranışının kültürel temelleri. (S. Altuntek, Çev.) İstanbul: İmge Kitabevi.
Aslan, A. K. (2001). Eğitimin toplumsal temelleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 16-30.
Aslan, C. (2016). Özerk benlikli birey yetiştirme sürecinde çağdaş dil ve edebiyat öğretimi ortamlarının (Türkçe/Türk dili ve edebiyatı) önemi. İlköğretim Online, 15(3).
Börekçi, M. (1999). Kültür-dil-edebiyat bağlamında Türk kültürü-Türkçe ve Türk edebiyatı. Türk Dili, 570, 532-538.
Balcı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3,(1).
Başgöz, İ., & Tietze, A. (1999). Türk halkının bilmeceleri (Vol. 2269). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Cemiloğlu, M. (2013).Türk dili ve edebiyatı öğretimi programı. Bursa: Aktüel Yayınları
Cengiz, S. (2014, Eylül). İmparatorluktan ulus- devlete çok kültürlü kimliklerin ifade alanı: kültürlerarası edebiyat. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 50-57.
Çelik, T. (2011). Dil ve edebiyat öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çetin, İ. ve Uzun, Y. (2010).Türkiye ve İngiltere’de edebiyat öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 397-412.
Çevirme, H. (2017). TC. Milli eğitim bakanlığı orta öğretim Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programında kültürel aktarım. II. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatları Öğretimi Sempozyumu Bildirileri Prof. Dr. M. Fuad Köprülü Anısına, s. 299- 309, ISBN: 978- 975- 507-287-6.
Demirel, Ö. (1999). Öğretme sanatı. Ankara: Pegem Yayınları.
Demirel, Ö. (2015) Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
Doğan, İ. (2011). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. LTD. ŞTİ.
Erikson, E., H. (2014). İnsanın 8 evresi. (G. Akkaya, G., Çev.) İstanbul: Okyanus Yayınları.
Giddens, A. (2014). Modernite ve bireysel kimlik, genç modern çağda benlik ve kimlik, (Ü. Tatlıcan, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
Gırard, R. (2010). Kültürün kökenleri. (A. Er, M. Yaman, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Güvenç, B. (1972). İnsan ve kültür antropolojiye giriş. Ankara: Sosyal Bilimler Derneği Yayınları.
Güvenç, B. (2002). İnsan ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Güvenç, B. (2007). Kültürün abc’si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Göktürk, I. (2016). Kültür sosyolojisi, kültürel çalışmalar ve toplumbilimlerin yeniden biçimlenmesi. İstanbul: Doğu Kitabevi.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). İnsan aile kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi
Kaplan, İ. (1999). Türkiye’de milli eğitim ideolojisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
Kepenekci, Y., Aslan, C. (2011). Ortaöğretim Türk edebiyatı ile dil ve anlatım ders kitaplarında insan hakları üzerine bir çözümleme. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(1), 486.
Kottak, C., P. (2002). Antropoloji: insan çeşitliğine bir bakış. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Foklor, 21 (82), 19-31.
Köksal, A. (2003). Dil ile ekin. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
Kuçuradi, I. (2003). İnsan ve değerleri. Ankara:mTürkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Kuçuradi, I. (2009) Uludağ konuşmaları: Özgürlük, ahlâk, kültür kavramları. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Kutlu, M., M.( 2009). Somut olmayan külütürel mirasın korunmasında eğitime yönelik ilk adım: halk kültürü dersi. Milli Foklor, 21 (82), 13-18.
MEB (1973). Millî eğitim temel kanunu. Erişim Tarihi: 08.08. (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.htmls. 5101-5103) 2018..
MEB (2011). Türk edebiyatı dersi 9, 10, 11, 12. sınıflar öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Orta Öğretim Türk Dili ve Edebiyatı dersi (9, 10, 11, 12. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Oğuz, M.,Ö. (2016). Somut olmayan kültürel miras nedir. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
Okur, A. (2013). Milli kültür ve foklorun Türkçe dersi kitapları aracılığıyla aktarımı. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (11), 877-901.
Oring, E. (2012) Folklorun üç işlevi, bilimsel tanım olarak geleneksel işlevcilik. Çev: Aslı Büyükokutan,Milli Foklor, 96 (24), 267-278.
Özdemir, N. (2009). Kültür ekonomisi ve endüstrileri ile kültürel miras yönetimi ilşkisi. Milli Foklor, 84 (82).
Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
Ültanır, G. (2003). Eğitim ve kültür İlişkisi-eğitimde kültürün hangi boyutlarının genç kuşaklara aktarılacağı kaygısı. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (3), 291-309
Ringer, F. (2003). Weber’in metodolojisi kültür ve toplumbilimlerinin birleşimi, Çev.:Mehmet Küçük, Doğu-Batı Yayınları, 65.
Sağlam S., Solmaz, E. (2011). Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı ders kitaplarında somut olmayan kültürel mirastan yararlanılması üzerine bir değerlendirme. Muğla, VI. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bilidirileri 2, 631-634.
Şavaşkan, V. (2016). Ortaöğretim Türk edebiyatı program ve ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras ögeleri açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1302- 1323.
Strauss- Levi, C. (2013). Mit ve anlam. İstanbul: İthaki
Tanilli, S. (2009). Nasıl bir eğitim istiyoruz. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Tatlıdil, E. (1992), "Kent sosyolojisi, kuram ve kavramlar". Sosyoloji Dergisi.
Tezcan, M. (1978). Eğitim ve bilim. egitimvebilim.ted.org.tr
Tezcan, M. (2003). Gizli müfredat: eğitim sosyolojisi açısından bir kavram çözümlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 53-39.
Tezcan, M. (2015). Eğitim sosyolojisi. Ankara: AnıYayıncılık.
Tomlinson, J. (1999). Kültürel emperyalizim, eleştirel bir giriş.(E. Zeybekoğlu, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Varış, F. (1994). Eğitimde program geliştirme teori ve teknikleri. Ankara: Alkım Kitapçılık Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.