Batıda üretim araçlarındaki dönüşüm karşısında Osmanlı üreticilerinin gösterdikleri refleks hâlâ gizemini korumaktadır. Sanayi İnkılabının ilk gözlemlendiği saha dokuma endüstrisidir. Yürütülen çalışma kapsamında, Osmanlı dokumacılığı, Trabzon sicillerindeki örnekler bağlamında incelenmiştir. Bu çerçevede Trabzon’da üretilen kumaşlar, bu kumaşların zaman içindeki kullanım oranları, ithal dokuma ürünleri ve oranları, ev tekstili ve kıyafet türleri ile dokuma işkolundaki bir kısım unsurlar tespit edilmiştir. Bütün bu belirlenen hususlar 1630- 1884 yılları arasında şehrin yerel dokuma üretimini ve diğer merkezlerden getirilen ürünlerin profilini genel olarak ortaya çıkarmıştır. Yürütülen çalışma ekseninde dokuz sicilde yüzlerce tereke incelenmiştir. Bu terekelerde toplamda 87 çeşit kumaş tespit edilmiştir. Tespit edilen kumaşların alt türleri de eklendiğinde 155 çeşit kumaş belirlenmiştir. En çok tespit edilen kumaşlar: keten, çuha, basma, peştamal, şal ve çarşaf kumaşlarıdır. Çit, çuha ve basma kumaşları ise Trabzon'da en çok tercih edilen kumaşlardır.1630 yılından itibaren, 1836 yılına kadar en yoğun, çuha ve çit kumaşları kullanılırken basma kumaşına terekelerde hiç rastlanmamıştır. Basma kumaşı 1830'lu yıllardan itibaren ivmesi artan oranla tespit edilmeye başlanmıştır. 1860 yılına gelindiğinde ise kullanılan kumaşların geneli, basma kumaşı olmuştur. Keten kumaşının diğer bazı şehirler ile kıyaslandığında Trabzon’da daha yoğun kullanıldığı anlaşılmaktadır. Trabzon şehri özelinde, 1800-1850 yılları arasında kumaş çeşitliliği açısından bir genişleme olduğu görülmüştür. Bu durumun muhtemel nedeni, dokuma endüstrisindeki ilerlemelerin, Trabzon şehrine yansıması ile ilgilidir.

The reflex that Ottoman producers displayed in the face of the transformation of the means of production in the West still remains a mystery. The first area where the Industrial Revolution was observed was the textile industry. Within the scope of this study, Ottoman textile industry has been investigated within the context of the examples in the Trabzon court registers. Within this framework, the fabrics produced in Trabzon, the utilization rates of these fabrics over time, imported textile products and their rates, household textiles and types of clothing as well as some components of the textile sector have been determined. All these points that have been determined have broadly revealed the local textile production of the city between 1630 and 1884 along with the profile of the products brought from other centers. Within the context of the present study, hundreds of inheritance records within nine registers have been examined. A total of 87 types of fabric in these estates have been determined. When the sub-types of the fabrics that have been determined are added, 155 types of fabric have been determined. The fabrics that have been encountered the most are linen, broadcloth, printed cotton, breechcloth, shawl and bed lining cloths. "Chit" cloth, broadcloth and printed cotton are the fabrics preferred the most in Trabzon. From the year 1630 until the year 1836, printed cotton is not encountered at all in the inheritance records whereas broadcloth and "chit" fabrics were used. Printed cotton is encountered at an accelerating rate from the 1830s onward. By the year 1860, on the other hand, the fabrics used have generally become printed cotton. It is noticed that linen cloth was used more intensely in Trabzon when compared to some other cities. Within the specific example of the city of Trabzon, it has been observed that an expansion occurred in terms of the variation of fabrics between 1800 and 1850. The probable reason for this fact is related to the reflection of the advances in the textile industry to the city of Trabzon.