THE ROLE OF THE NEWSPAPER HAK VE ÖZGÜRLÜK IN SHAPING TURKISH IDENTITY IN BULGARIA (1991- 1995)

This article examines the role of the publication of the newspaper Hak ve Özgürlük – (Rights and Freedom), which was published between the years of 1991 and 1998 in Turkish as an official media organ of the political party The Movement for Rights and Freedoms – MRF, in the construction of Turkish Identity in Bulgaria after the collapse of Communist Regime. After the dissolution of the Ottoman Empire Bulgaria has become the country where the biggest number of Turks live in Balkans. Bulgarians after founding their national state has faced several regime changes that effect its population and their identity deeply. Turks, having directly been affected by these changes, have spent a vigorous effort to construct their identity as a national minority in Bulgaria. The Communist Regime’s policy change towards Turkish community starting from 1971 resulted in name changing campaign of 1984-1985 and finally the great exodus of 1989. After the fall of Zhivkov the process of democratic transition started in Bulgaria and Turkish minority took its position in this practice. Throughout this process a newspaper published by the political party MRF, which is known as the Turkish political party in Bulgaria, has supplied content to promote Turkish identity. The issues of the newspaper published between the years of 1991 – 1995 has been received in the archives of the Turkish National Library in Turkey. In order to find out the effect of the newspaper’s publication, the content has been analysed in a detailed way. Therefore, the study is conducted by using document analysis technique to analyse the content. As a result of this analysis it has been reached that the newspaper content has played significant role in shaping Turkish identity in Bulgaria after the collapse of Communist Regime.

HAK VE ÖZGÜRLÜK GAZETESİNİN BULGARİSTAN’DA TÜRK KİMLİĞİNİN ŞEKİLLENMESİNDEKİ ROLÜ (1991 – 1995)

Bu makale 1991 ve 1998 yılları arasında Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) partisinin resmi yayın organı olarak Türkçe dilinde yayınlanan Hak ve Özgürlük (Rights and Freedom) gazetesinin, Bulgaristan’da Komünist Rejimin çökmesinin ardından Türk kimliğinin inşasında oynadığı rolü araştırmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünün ardından Bulgaristan Balkanlar’da en çok Türk nüfusun yaşadığı ülke durumuna gelmiştir. Bulgarlar ulus devletlerinin kuruluşunun ardından, toplumu ve kimliklerini derinden etkileyen birçok rejim değişikliği ile yüz yüze gelmiştir. Bu değişikliklerden doğrudan etkilenen Türkler, Bulgaristan’da ulusal azınlık olarak kimliklerini inşa etmek için yoğun çaba sarf etmiştir. Komünist Rejimin 1971’den başlayarak Bulgaristan’da yaşayan Türk toplumuna yönelik politika değişimi, 1984-1985 yılları arasında gerçekleşen isim değiştirme kampanyasına yol açmış ve en son olarak 1989 büyük göçü ile sonlanmıştır. Jivkov’un iktidardan düşmesinin ardından Bulgaristan’da demokrasiye geçiş süreci başlamış ve Türk azınlığı bu süreçteki yerini almıştır. Bu süreç boyunca Bulgaristan’da Türk politik partisi olarak bilinen HÖH (Hak ve Özgürlük Hareketi) tarafından yayınlanan gazete Türk kimliğini destekleyici içerik üretmiştir. Derginin 1991 – 1995 yılları arasında basılan sayılarına Türk Milli Kütüphanesi arşivlerinden ulaşılmıştır. Gazete yayınlarının etkilerini ortaya çıkarmak amacı ile içerik ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. Bu sebeple çalışma, içeriği incelemek üzere belge analizi tekniği ile sürdürülmüştür. Bu analizin ardından gazetenin sağladığı içeriğin Bulgaristan’da Komünist Rejimin çöküşünün ardından Türk kimliğinin şekillenmesinde önemli bir rol oynadığı sonucuna varılmıştır.

PDF

___

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni Atatürk Yarattı. (1992, Nisan 24). Hak ve Özgürlük(17), 3.

Aliosman, A. (1993, Ekim 29). Etnik Kimliğini Seçme Hakkı Temel İnsan Hakkıdır. Hak ve Özgürlük(44), 2.

Alpay, E. (2018). Sosyal İnşacılık Kuramı Çerçevesinde Türk ve Bulgar Kimliği. İstanbul: Hiperyayın.

Baest, & Torsten, F. (1990). Kaynaşmış Sosyalist Millet'ten Yenilikler: Bulgar Halk Cumhuriyeti ve Türk Azınlık İlişkisi (1944-1985). In R. Zarakolu (Ed.), Doğu Avrupa Dosyası (N. Ozan, Trans., pp. 400-401). İstanbul: Alan Yayıncılık.

Bakoğlu, N. (1992, Aralık 25). Folklorumuzu Yaşatmalıyız. Hak ve Özgürlük(52), 5.

Bell, J. D. (1997). Politics, power, and the struggle for democracy in South Eastern Europe :Democratization and political participation in ‘postcommunist’ Bulgaria. Cambridge University Press.

Berber, M. (1995, Nisan 28). Eski Töreler Üzerine. Hak ve Özgürlük(17), 5.

Brzezinski, Z. (1967). The Soviet Bloc: Unity and Conflict. Hardward University Press.

Cafer, A. (1992, Aralık 4). Ülkemizin Etno-demograf Tablosu Tam Olmalı. Hak ve Özgürlük(49), 2.

Crampton, R. J. (2013). The Balkans Since the Second World War. New York, USA: Routledge.

Çete, M. (1991, Kasım 22). Türkiye'de Yurdumuzu Temsil Edeceğiz. Hak ve Özgürlük(36), 5.

Dağlı. (1991, Kasım 22). Uzun Kış Gecelerinde. Hak ve Özgürlük(36), 5.

Dağlı, H. A. (1995, Mayıs 5). Şu Bizim Bayramlar. Hak ve Özgürlük(18), 1.

Dayıoğlu, A. (2005). Toplama Kampından Meclis'e, Bulgaristan'da Türk ve Müslüman Azınlığı. İstanbul: İletişim Yayınları.

Deng, M. F. (1995). War of Visions: Conflict of Identities in the Sudan. Washington, DC: Brookings.

Diamandouros, P. N., & Larrabee, F. S. (2000). Democratization in South-Eastern Europe : theoretical considerations and evolving trends. In Experimenting with democracy : regime change in the Balkans (p. 41). London, New York: Routledge. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&scope=site&site=ehostlive&db=e000xww&AN=460198 Dostluk ve İşbirliği Gelişip Kuvvetleniyor. (1995, Temmuz 7). Hak ve Özgürlük(27), 1.

Eminov, A. (1999). The Turks in Bulgaria: Post - 1989 Developments. Nationalities Papers, Vol: 27, No. 1, 31.

Geleneklerimiz, Göreneklerimiz: Cirit Nedir? (1995, Ağustos 4). Hak ve Özgürlük(31), 7.

Hacieva, N. (1995, Mayıs 26). Anadilini Öğrenme Yasası Konusunda Titiz Davranacağız. Hak ve Özgürlük(21), 5.

İnalcık, H. (2005). Türkler ve Balkalar. BAL-TAM Türklük Bilgisi 3, 20 - 21.

Kamil, İ. (2018). Bulgaristan Türkleri ve Göçler, Bulgaristan Komunist Partisi Gizli Belgeleri (1944-1953) (Vols. 1 (1944-1953)). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.

Karaduman, S. (2010). Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü. Journal Of Yaşar University, 17(5), 2886.

Lambert, T. (2018). Retrieved May 25, 2019, from Local Histories: http://www.localhistories.org/bulgaria.html Linz, J., & Alfred, S. (1996). Problems of Democratic Transition and Consolidation. Baltimore and London: The John Hopkins State University.

Lütem, Ö. E. (2012). 1984-89 Dönemi Türkiye’nin Bulgaristan Politikası ve 89 Göçü. In N. E.

Hacısalihoğlu, & M. Hacısalihoğlu (Eds.), 89 Göçü: Bulgaristan’da 1984-89 Azınlık Politikaları ve Türkiye’ye Zorunlu Göç (pp. 139-140). İstanbul: YTÜ Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Merkezi (BALKAR) ve Balkanlar Medeniyet Merkezi (BALMED) Yayınları.

Mahon, M. (2001). The politics of nationalism under communism in Bulgaria : myths, memories and minorities. University College London (University of London). Retrieved May 27.05.2019, 2019, from http://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.248046

Memiş, K. (1991, Temmuz 13). Evinizde Dil Dersleri, Dil Aileleri. Hak ve Özgürlük(17), 5.

Memiş, K. (1991, Haziran 28). Evinizde Dil Dersleri, Konuşma Dili. Hak ve Özgürlük(15), 5.

Neuburger, M. (2004). The Orient Within: Muslim Minorities and the Negotiation of Nationhood in Modern Bulgaria. Cornell University Press.

Neuburger, M. (March 1997). Bulgaro-Turkish Encounters and the Re-Imagining of the Bulgarian Nation. East European Quarterly, XXXI(1), 9.

Oran, B. (1993). Balkan Türkleri Üzerine İncelemeler (Bulgaristan, Makedonya, Kosova). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 48(1), 123.

Ortaylı, İ. (1999). Osmanlı Kimliği. Cogito(19), 82.

Özbudun, E. (1993). Demokrasiye Geçiş Sürecinde Anayasa Yapımı. Ankara: Bilgi Yayınevi.

Peeva, P. (Autumn 2016). The Turkish Ethnic Group in Bulgaria: History and Problems of Integration. Eurolimes, 22, 90.

Pınarcı, K. (1993, Mart 19). Şeker Bayramınız Kutlu Olsun! Hak ve Özgürlük(12), 1.

Population and Housing Census in the Republic of Bulgaria 2011. (2019, 05 21). Retrieved from Bulgarian National Statistical Institute: http://www.nsi.bg/census2011/pageen2.php?p2=179&sp2=209

Rafet, S. (1991, Aralık 13). Din Eğitimi. Hak ve Özgürlük(39), 5.

Sabev, O. (2012). Who are the Turks of Bulgaria. In A. Georgieff, & D. Trankova (Eds.), The Turks of Bulgaria (p. 18). Sofia, Bulgaria: Dimitar Blagoev Printing House. Sayın Ahmet Doğan'ın Düğününde Gelenek ve Göreneklerimiz Yeniden Canlandı. (1993, Kasım 5). Hak ve Özgürlük(45), 4-5.

Siz Kimsiniz Aslında? (1991, Aralık 13). Hak ve Özgürlük(39), 5. Soydaşlarımız Adlarını Neden Almıyorlar? (1992, Ekim 23). Hak ve Özgürlük(43), 1. Söz Tükenmedikçe Roman Tükenmez. (1992, Eylül 18). Hak ve Özgürlük(38), 5.

Şerefli, A. Ş. (2002). Bulgaristan'daki Türkler (1878 - 1989). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.

Şimşir, B. N. (2012). Bulgaristan Türkleri (3. ed.). Ankara: Bilgi Yayınevi.

Tahsin, M. (1991, Kasım 22). Çağdaş Türkçemiz. Hak ve Özgürlük(36), 5.

Tunalı, H. (1993, Ocak 22). Anadilimizin Okutulmasında Engeller. Hak ve Özgürlük(4), 5.

Türkçe Radyo Yayınları Mart'ta Başlıyor. (1993, Şubat 12). Hak ve Özgürlük(7), 1.

Türkçe Televizyon Spiker Yarışması. (1992, Haziran 26). Hak ve Özgürlük(26), 1.

Türkülerimiz Türkülerimiz, Candan Özlenen Türkülerimiz. (1995, Eylül 29). Hak ve Özgürlük(38),