Tarih Bölümü Birinci Sınıf Öğrencilerinin Tarihsel Düşünme ve Araştırma Becerilerinin İncelenmesi*

Aydın insanların hâkim olduğu toplumlar oluşturmanın yolu düşünce gelişimini önemsemek ve desteklemektir. Son yıllarda başta İngiltere ve ABD olmak üzere dünyada ve Türkiye’de eğitim programlarının odak noktasını düşünce gelişimi oluşturmaktadır. Tarih bilimi de doğası gereği üst düzey düşünme becerileri gerektiren sosyal bir bilim olduğundan bu alanda düşünce gelişimi ayrı bir öneme sahiptir. Ayrıca tarih araştırmalarında gereken başarının sağlanması ve objektif sonuçlara ulaşılması için tarihsel düşünme becerilerine sahip araştırmacılar yetişmesi büyük önem arz etmektedir. Tarihsel araştırma becerisi ise tarihsel düşünme berisinin bir alt boyutu olarak tarihsel gerçeğe bizatihi ulaşmanın ve tarihsel ürün oluşturmanın en önemli şartıdır. Öğrencilerin tarihsel düşünme becerilerinin gelişmesi ve demokratik karar verme seviyesine ulaşılması için üst bilişsel anlayışlarını harekete geçirmek gerekmektedir. Bunu için de öğretmenler tarihsel malzemeleri kullanmalı öğrencilerin dikkatlerini konuya çekmeli ve etkinlikler yapmalıdır. Bu çalışmanın amacı tarih bölümü birinci sınıf öğrencilerinin tarihsel araştırma becerilerini incelemektir. Bu çalışmada 2014-2015 eğitim-öğretim yılı bahar dönemi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde okuyan 40 öğrenci, araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmada tarih öğretmen adaylarının tarihsel araştırma becerilerini incelemek amacıyla tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yapılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının konu seçimi ve sınırlamasında yeterince başarılı olamadıkları, çalıştıkları bir konuda sonuç çıkarmayı büyük oranda başaramadıkları, tarihsel araştırma becerileri konusunda istenilen seviyede olmadıkları gözlemlenmiştir. Tarihsel araştırma becerisinin gelişmesi için araştırma etkinlikleri yapılması ve tarih araştırma eserlerinin analiz edilmesi önerilebilir.

Examination of Historical Thinking and Research Skills of First Year Students in History Department

The way to create societies dominated by enlightened people is to emphasize and support thought development. During the recent years, especially in the United Kingdom and the United States, thought development has been the main focus of educational programs in the world and Turkey. Since history is also a social science that by its very nature requires high-level thinking skills, the development of thought in this field is of particular importance. Also, it is of great importance to train researchers with historical thinking skills to achieve the necessary success in historical research and to achieve objective results. Historical research skill, as a sub-dimension of historical thinking skill, is the most important condition for achieving historical truth and creating a historical product. For students to develop their historical thinking skills and achieve the level of democratic decision-making, it is necessary to activate their metacognitive understanding. For this purpose, teachers should use historical materials, draw students' attention to the subject, and conduct activities. The aim of this study is to examine the historical thinking skills and historical research skills of first grade students in history department. The study group of the study was consisting of 40 students who were studying in the history department of Science and Literature Faculty in Kahramanmaraş University in spring semester of 2014-2015 academic year. The survey method was used for examining historical research skills of the students. To collect of data, it was used semi structured interview form which was prepared by researchers. The data obtained was analyzed by used content analyzing technique. The result of the study indicate that the teachers candidates were not be successful adequately about selecting and limiting of the subject, could not inference largely about any subject which they studied, and were not been in desired level about historical research skills. To developed of the students’ historical research skills, making research activities and analyzing of the historical research works are recommended.

PDF

___

Akıncı, B. A. G., & Dilek, D., (2012). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Temsilî Resim Kullanımıyla Tarihsel Düşüme Becerilerinin Geliştirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36, 5-23.
Arseven, A., Dervişoğlu, M. F., & Arseven, İ., (2015). Tarih Öğretmen Adaylarının Sorgulama Becerileri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişki. International Journal of Social Science, Winter III., 32, 171-185, http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2753
Ata, B. (2009). The Turkish prospective History teachers’ understanding of analogy in History education. International Journal of Historical Learning Teaching and Research, 8(1), 6-19.
Ata, B. (1998). John Dewey ve Türkiye’de İlköğretimde Tarih Öğretimi (1923-1930). Atatürk’ün Cumhuriyetin İlanından Sonraki Hedefleri Sempozyumu, Kocaeli Üniversitesi ile Atatürk Araştırma Merkezi, 4-5 Haziran.
Ata, B. (1999). İngiltere'de Piaget ve Bruner'in Görüşlerinin İlköğretimde Tarih Öğretimine Yansıması Üzerine Bir Araştırma. PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, (6), 1-9.
Barton, K.C., (2015). Elicitation Techniques: Getting People to Talk About Ideas They Don’t Usually Talk About. Theory & Research in Social Education, 43(2), 179-205.
Barton, K.C., (2012a) “I Just Kind a Know”: Elementary Students' Ideas about Historical Evidence. Theory & Research in Social Education, 25(4), 407-430.
Barton, K.C., (2012b) Agency, choice and historical action: How history teaching can help students think about democratic decision making. Citizenship Teaching and Learning, 7, 131-142.
Bayramoğlu, A.Ç., (2016). Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Tarih Konularının Tarihsel Düşünme Becerileri Açısından Değerlendirilmesi, [Yayımlanmamış YL tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
Bloom, B.S. (1998). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme, D. A. Özçelik, (Çev), MEB Yayınları.
Booth, M. B. (1983). Skills, Concepts, and Attitudes: The Development of Adolescent Children's Historical Thinking. History and Theory, (4, Beiheft 22: The Philosophy of History Teaching): 22, 101-117.
Çelik, A., Öztürk, A.A., Akar Vural, R., & Baysan, S., (2013). 8. sınıf öğrencilerinin Türkiye’de çağdaşlaşmaya yönelik adımlar konusundaki görüşlerinin tarihsel düşünme becerisi açısından değerlendirilmesi. International Journal of Human Sciences, 10(2), 420-442.
Demircioğlu, İ. H., (2009) Tarih Öğretmenlerinin Tarihsel Düşünme Becerilerine Yönelik Görüşleri. Millî Eğitim, Güz,184, 228-238.
Demircioğlu, İ. H., (2013) Tarih Ders Kitabı Yazımında Yeni Yaklaşımlar, Karadeniz Araştırmaları, 38, 119-133.
Dilek, D. (2002). Tarih Derslerinde Öğrenme Düşünce Gelişimi, Nobel Akademik Yayıncılık.
Drake, D. F., & Brown S.D., (2003). A Systematic Approach to Improve Students’ Historical Thinking. The History Teacher, California State University Press, (36), (4). Aug., 465-589. Öğrencilerin Tarihsel Düşünmelerinin Gelişimine Dair Sistematik Bir Yaklaşım, Trk. Trc. H. Işık, Turkish History Education Journal, 2 (1), 166-190, 2013.
Erden, M., (1996). Sosyal Bilgiler Öğretimi, Alkım Yayınevi.
Faroqhi, S., (2011). Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir?, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Işık, H., (2011). Ortaöğretim Tarih Derslerinde Birinci Ve İkinci El Kaynaklar İle Etkinlik Temelli Ders İşlemenin Öğrencilerin Tarihsel Düşünme Becerilerine Etkisi. Turkish Studies. 6(1),
Kabapınar, Y. (2007). İlköğretimde Hayat Bilgisi ve Sosyal bilgiler Öğretimi, Maya Akademi.
Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım.
Kaya, B., (2009). Sosyal Bilgiler Derslerinde Kullanılabilecek Düşünme becerilerinin Öğretimine Yönelik farklı Yaklaşım ve Modeller, Sosyal Bilgiler Öğretimi, M. Safran, (Edt), Pegem Akademi.
MEB, TTKB, (2018). Ortaöğretim Tarih Dersi 9, 10, 11. Sınıflar Öğretim Programı.
Özbaş, B.Ç., Aslan, E., (2008). Çocuklarla Birlikte Tarihsel Düşünme: 12-14 Yaş Grubu Öğrencilerinin Tarihsel Kanıta Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesinde Kaynak Çalışması Geliştirme Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 105-112.
Özmen, C., (2015). Social Studies Teacher Candidates Views On Historical Thinking Skills. Educational Research And Reviews, 10(14), 2031-2042. https://doi.org/10.5897/ERR2015.2294
Özmen, C., Kuşçu, S., (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Tarihsel Sorgulama Becerilerinin Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 342-362. https://doi.org/10.33437/ksusbd.523967
Öztürk, C., Keskin, S.C., Oltuoğlu, R., (2012). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünler ve Yazılı Materyaller, Pegem Akademi Yayıncılık.
Paykoç, F., (1995). Tarih Öğretiminde Duyuşsal Alanın Rolü, Tarih öğretimi ve ders kitapları: 1994 Buca Sempozyumu, Yay. Haz. S. Özbaran, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Safran M., (2006). Avrupa Birliğinin Tarih Öğretimine İlişkin Önerilerinin Bilimsel Temelleri ve Sınırlılıkları, Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler, Gazi Kitapevi.
Smart, D., Harnett, P., (2009). İngiltere’de Tarih Öğretim Programı: Tartışmalı Anlatılar, Çok Kültürlü bir Avrupa için Tarih ve Sosyal Bilgiler Eğitimi, S. Aktekin vd. (Edt), Harf Yayıncılık.
Social Studies–History Standards for teachers of students ages 7–18+. (2010). National Board for Professional Teaching Standards, ADB, (Committees: Keithe C. Barton vd) erişim tarihi: 25.09.2015. http://www.nbpts.org/sites/default/files/documents/certificates/nbptscertificate-ea-ssh-standards.pdf
Stradling, R., (2003) 20. Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretilmeli, Tarih Vakfı Yayınları.
Şimşek, A., & Bal, M.S., (2010). Tarih Şeridi Aracılığıyla Öğretmen Adaylarının Tarihsel Zaman Algılarının İncelenmesi. Journal of Social Studies Education Research, 1(1), 124-151.
Turan, Refik, (2016) Tarih Öğretmenlerinin Öğrencilere Temel ve Tarihsel Düşünme Becerilerinin Kazandırılma Düzeyine İlişkin Görüşleri. Journal of Turkish Studies, 11(14), 705–730. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9706
Yıldırım, A., Şimşek, H., (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, K., (2007). Historical Empathy and Its Implications for Classroom Practices in Schools, The History Teacher, 40(3), 331-337 1287-1301.
Yüksel, S., (2007). Bilişsel Alanın Sınıflamasında (Taksonomi) Yeni Gelişmeler ve Sınıflamalar, Türk Egitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 479-509.
Vass, P. (2004). Thinking Skills and the Learning of Primary History: Thinking Historically through Stories. History Education Research Journal, 4 (2),112-125 https://doi.org/10.18546/HERJ.04.2.12