TÂCETTİN DERGÂHI VE STRANİ TEPESİ’NDEN YÜKSELEN HÜZÜNLÜ ÖZGÜRLÜK ÇAĞRILARI: İSTİKLÂL MARŞI VE ÖZGÜRLÜK İLÂHİSİ’NİN YAZILMA SÜREÇLERİ VE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Dionysios Solomos’un (1798-1857) Yunan özgürlük hareketini duyarak İtalya’dan Zakynthos’a gelip Strani Tepesi’nde Mesologgi’den gelen savaş sesleri eşliğinde 1823’te yazdığı Özgürlük İlâhisi ile Mehmet Âkif Ersoy’un (1873-1936) kurtuluş mücadelesine edebî ve sosyal faaliyetleriyle destek olmak için İstanbul’dan Ankara’ya gelerek Tâceddin Dergâhı’nda yazdığı İstiklâl Marşı, farklılıkları da bulunmakla birlikte, birbirlerine oldukça benzer özellik gösterirler. Bestecileri Osman Zeki Üngör ve Nicolaos Halkiopoulos Mantzaros olan ve yalnızca ilk iki dörtlükleri besteli olarak okunan bu şiirlerden on kıtalık İstiklâl Marşı 12 Mart 1921’de, 158 dörtlükten oluşup dünyanın en uzun millî marşı olarak bilinen Özgürlük İlâhisi ise 4 Ağustos 1865’te resmî olarak kabul edilmiştir. Bu makalede her ikisi de millî şair olarak anılan Dionysios Solomos ve Mehmet Âkif Ersoy’un Yunan ve Türk halklarının ulusal meselelerine bakışı, sanatçı ve manevî önder olarak faaliyetleri; marşların yazılma, bestelenme ve resmî olarak kabul edilme süreçleri üzerinde durulacak, şekil ve içerik özellikleri ayrıntılı olarak analiz edilecektir. Her iki milletin başka düşmanlar yanında birbiriyle savaştığı ve özgürlük mücadelelerinin birbirlerine karşı olmayı gerektirdiği dönemlerde, benzer sosyal şartlar içerisinde doksan sekiz yıl arayla yazılan ve mücadelenin kutsallığını ön plana çıkaran her iki marşın benzerlik ve farklılıklarını toplumsal psikoloji bağlamında göstermenin amaçlandığı makalede bütün değerlendirmeler karşılaştırma yöntemiyle yapılacaktır. Genel olarak millî marşlarda öne çıkan kavramların Özgürlük İlâhisi’nde ve İstiklâl Marşı’nda birbirine çok benzer şekilde işlenmesinde toplum pskolojisinin olduğu kadar her iki sanatçının düşünme biçimlerinin benzer oluşunun etkisi de gösterilerek özgürlük, esaret, vatan, millet, kahramanlık, düşman, savaş, din ve kutsallık kavramları karşılaştırmalı olarak analiz edilecektir. Ayrıca her iki marşta düşman imgeleri değerlendirilirken çok uzun olması dolayısıyla oldukça detaylı bilgi veren Yunan millî marşında Türk imgesi üzerinde ayrıntılı durulacaktır.

CALLS FOR FREEDOM RISING FROM LOFOS TO STRANİ AND TÂCETTİN DERGÂHI: WRITING PROCESSES OF THE ANTHEM OF LIBERTY (İSTİKLÂL MARŞI) AND THE HYMN TO LIBERTY (ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ)

Dionysios Solomos (1798-1857), who heard of the Greek revolution and came to Zakynthos from Italy, wrote the Hyme to Liberty (Ymnos is tin Eleftherian) on Strani Hill in 1823 with the sounds of war coming from Mesologgi and Mehmet Âkif Ersoy (1873-1936) came to Ankara from İstanbul to support the war of liberation in Anatolia with his literary and social activities and wrote the Anthem of Liberty (İstiklâl Marşı) at the Tâceddin Sufi Lodge which is very close to the battlefield. Although there are differences between the two national anthems, they are quite similar to each other. These anthems were composed by Osman Zeki Üngör and Nicolaos Halkiopoulos Mantzaros and only the first two stanzas of the anthems were composed. İstiklâl Marşı which has ten stanza is approved in 12 March 1921 and Ymnos is tin Eleftherian which has 158 stanza is approved in 4 August 1865. In this article focussed that Dionysios Solomos's and Mehmet Âkif Ersoy's, both of whom are referred to as national poets, views on the national issues of the Greek and Turkish peoples, activities as artists and spiritual leaders. Processes of writing, composing and approving, form and content features of national anthems will be analyzed in detail. Both national anthems are written under similar social conditions with ninetyeight years difference while both nations fight other enemies and each other as against each other in times of liberation wars. In this article, which aims to show the similarities and differences of the two anthems that emphasize the sanctity of struggle in the context of social psychology, all evaluations will be made by comparison method. In general, the concepts that come to the fore in national anthems are very similar in the Ymnos is tin Eleftherian and İstiklâl Marşı. Effecting of the similarity of the thinking styles of both artists as well as influence of the psychology of the society to this situation will be shown. The concepts of freedom, captivity, homeland, nation, heroism, enemy, war, religion and holiness will be analyzed comparatively. In the two anthems, the image of the enemy will be elaborated and the Turkish image will be elaborated in the Greek national anthem, which gives very detailed information.

PDF

___

Aktaş, Hasan Emir (2013). “Millî Marşların Siyaset Biliminin Bazı Kavramları Açısından Değerlendirilmesi”, Gazi Ün. İktisadi ve İdari Bilimler Fak. Dergisi, 15 /2: 71-92.
Altınbaş, Nihal (2015). İstiklâl Marşı’nın Kabulünün 94. Yılı ve Mehmet Âkif Ersoy’u Anma Günü. Ankara: TBMM Basımevi.
Anderson, Benedict (1991). Imagined Communities. London: Verso.
Ayvazoğlu, Beşir (1986). İstiklal Marşı Tarihi ve Manası. İstanbul: Tercüman Yay.
Balıbar E. ve I. Wallerstein (1995). Irk, Ulus, Sınıf. Çev. N. Ökten. İstanbul: Metis Yay.
Bardakçı, Murat. “İstiklâl Marşı Muamması”, https://www.haberturk.com/yazarlar/muratbardakci/579227-istiklal-marsi-muammasi, Erişim Tarihi: 01.10.2019.
Cloet, Pierre-Robert, Bénédicte Legué ve Kerstin Martel (2013). Unıted in Diversity: Anthems and Flags of the European Union. Notre Europe: Jacques Delors Institude Studies@Reports.
Deutsch, K. (1966). Nationalism and Social Communications: An Inquiry into the Foundation of Nationality. Cambridge: M.I.T. Press.
Doğrucan, Mehmet Fatih (2018). “Felsefi Ben, Analitik Parça ve Ötekileştirme Sosyolojisi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 30: 343-348.
Eloeva, Fatima (2010). “Ο ∆ιονύσιος Σολωµός – η γλώσσα της ελευθερίας ή η ελευθερία της γλώσσας, https://www.eens.org/EENS_congresses/2010, Erişim Tarihi: 05.10.2019.
Fergan, Eşref Edip (1938). Mehmet Akif’in Hayatı, Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları. İstanbul: Asarı İlmiye Kütüphanesi.
Garo, Arqile (2012). Dhionisios Solomos: Himn Per Lirine. Tirane: Shtepia Botuese Neraida.
İmamoğlu, Abdülvahit (2011). “Mehmet Âkif’in Vaazlarındaki Millî Mücadele Ruhu”. Vefatının 90.
Yılında Mehmet Âkif Ersoy Bilgi Şöleni 5: Mehmet Âkif Millî Mücadele ve İstiklâl Marşı.
Haz. Ercan Yıldırım. Ankara: TYB Vakfı Mehmet Âkif Ersoy Araştırmaları Merkezi Yayınları: 44-54.
İnaç, Hüsamettin ve Murat Yaman (2015). “Ulus İnşa Stratejileri Bağlamında Avrupa Millî Marşlarının Sosyo-Politik Mukayesessi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Dergisi, C.20, S.3: 17-34.
Karatay, Osman ve Bilgehan Atsız Gökdağ (2006). Balkanlar El Kitabı. Ankara: KaraM Yay.
Marchall, Alex (2012). “Millî Marşların Tuhaf Sırları”, https://www.bbc.com/turkce/haberler, Erişim Tarihi: 07.10.2019.
Nahya, Zeliha Nilüfer (2010). Avrupa Birliği Bağlamında İmge ve Ötekileştirme: Bir Grup Ankara Üniversitesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi Öğrencisi Örneği. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Nalbantoğlu, Muhittin (1986). Mehmet Akif ve İstiklâl Marşı. İstanbul: Zümrüt Yay.
National Anthems Patriotic Songs Greek Cypriot National Anthem. https://lyricstranslate.com/el/greek-national-anthem, Erişim Tarihi: 07.10.2019.
Önal, Gülden Filiz (2017). “Ortadoğu Ülkeleri Millî Marşlarının Söz ve Müzik Biçimi Açısından İncelenmesi”. Ulakbilge, Cilt 5, Sayı 9, Volume 5, Issue 9: 53-177.
Sheridan, Charles Brinsley (1825). The Songs of Greece from the Romaic Text with Additions. London. (Yayınevi okunmuyor yeni baskıda Kessinger Regacy Reprints) Şahin, Bekir (2011). “İstiklâl Marşı’nı Değiştirme Girişimleri ve Belgeleri (1925)”. Vefatının 90.
Yılında Mehmet Âkif Ersoy Bilgi Şöleni 5: Mehmet Âkif Millî Mücadele ve İstiklâl Marşı.
Haz. Ercan Yıldırım. Ankara: TYB Vakfı Mehmet Âkif Ersoy Araştırmaları Merkezi Yayınları: 63-85.
Şeker, M. ve F. Şimşek (2011). “Ötekilik Bağlamında ‘Muhteşem Yüzyıl’ Dizisinin Farklı İdeolojideki Gazetelerin Köşe Yazılarına Yansımaları”. Türkiyat Dergisi: 483-501.
Tepebaşılı, Fatih (2005). “Kullanımlık Metin Türü Olarak Ulusal Marş Kavramı ve İşlevleri”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi: 383-393.
Türkiye Yazarlar Birliği (2011). Vefatının 90. Yılında Mehmet Âkif Ersoy Bilgi Şöleni 5: Mehmet Âkif Millî Mücadele ve İstiklâl Marşı. Haz. Ercan Yıldırım. Ankara: TYB Vakfı Mehmet Âkif Ersoy Araştırmaları Merkezi Yayınları: 6.
Ulucan, Özlem (2019). “Rethinking Nationalism in Selected Works of the so Called National Poet Mehmet Âkif Ersoy”. Turkish Studies, Volume 14, Issue 2: 941-954.
Usta, Çiğdem (2017). “Milî Marş Metinlerinde İdeolojik Söylem”. İlkeler, İdeolojiler ve İsyanlar, Zamanın İzleri Serisi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yay.:173-185.
Yıldırım, Tahsin (2011). Vefatının 90. Yılında Mehmet Âkif Ersoy Bilgi Şöleni 5: Mehmet Âkif Millî Mücadele ve İstiklâl Marşı. Haz. Ercan Yıldırım. Ankara: TYB Vakfı Mehmet Âkif Ersoy Araştırmaları Merkezi Yayınları: 120-140.
Βελουδησ, Γιώργος (1989). Διονύσιος Σολωμός: Ρομαντική Ποίηση και Ποιητική. Οι Γερμανικές Πηγές. Αθήνα: Εκδόσεις Γνώση.
Διονύσιος Σολωμός: Κανών Νεοελληνικού Πνευματικού Βίου (1999). Επιστημονικό Συμπόσιο (30 Οκτωβρίου - 1 Νοεμβρίου 1997) Πορεία. Aθήνα: Εταιρία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραίτη).
Επτανησιακά Φύλλα. Φιλολογική-Λογοτεχνική, Λαογραφική και Ιστορική Έκδοση (2007). Τόμος ΚΖ, 1-2. Ιδρυτής (1945): Ντίνος Κονόμος (1918 - 1990). Εκδότης (1995)-Υπεύθυνος Ύλης: Διονύσης Σέρρας. Μνημονεύοντας Διονύσιο Σολωμό (1798-1857). 150 Χρόνια από τον Θάνατό του, Ζάκυνθος.
Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-1871 (2010). Τόμος 3, Μέρος Α και Β, Η Ελληνική Επανάσταση. 1821-1832. Ο Αγώνας της Ανεξαρτησίας και η Ίδρυση του Ελληνικού Κράτους. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο Α. Ε.
ΚαΨωμενοσ, Ερατοσθένης Γ. (2005). Διονύσιος Σολωμός: Ο Βίος, Το Έργο, Η Ποιητική του, Φιλολογική Μελέτη και Ηλεκτρονική Έκδοση. Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων.
ΚαΨωμενοσ, Ερατοσθένης Γ. (2006). “Καλη ‘ναι η μαύρη πέτρα σου" Ερμηνευτικά Κλειδιά στο Σολωμό, Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
ΚαΨωμενοσ, Ερατοσθένης Γ. (1998). Ο Σολωμός και η Ελληνική Πολιτισμική Παράδοση, Ερμηνευτική Μελέτη. Αθήνα: Βουλή Των Ελλήνων.
Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (2016). Πόσωπα, Έργα, Ρεύματα, Όροι. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
Μαραγκοπουλοσ, Άρης (Απόδοση στη Σύγχρονη Νεοελληνική). Διονύσιος Σολωμός - Η Γυναίκα της Ζάκυνθος. Τα Νέα - Χρηστική Έκδοση.
Μαστροδημητρησ, Π. Δ. (2006). Επτανησιακά Μελετήματα για την ‘επτανησιακή λογοτεχνία καί κριτική. Αθήνα: Πορεία.
Μοραιτη, Ερωτόκριτου (1999). Σολωμός: Ταυτότητα και Ποιητική. Κέρκυρα: Εκδόσεις Απόστροφος.
Παπαιωανου, Μιχάλη Μ. kaı Κ. Ιορδανίδη (2000). Η Ελληνική Ποίηση, Ανθολογία-Γραμματολογία.
Φαναριώτες, Άνθη Ευλαβείας, Επτανήσιοι. Αθήνα: Εκδόσεις Σόκολη.
Ρερακκησ, Ηρακλής (1997). Θρησκευτικά και Πολιτισμικά Πρότυπα στο Έργο του Δ. Σολωμού.
Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη (Μιχαήλ Πέτρου Γρηγόρης).
Τερζακη, Αντωνίου - Εκδίδονται δαπάνη (1998). Διονυσίου Σολωμού Τα Ευρισκόμενα, Εν Κέρκυρα Τυπογραφείον Ερμής, 1859, Ζάκυνθος: Δεύτερη Έκδοση - Εκδόσεις Ρούγα-Σ. Μυλωνά.
Τικτοπουλου, Κατερίνα - Επιμέλεια (1998). Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού και οι Τρείς Πρώτες Μεταφράσεις του 1825. Αθήνα: Βουλή Των Ελλήνων Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Υμνος εις την Ελευθεριαν και οι Τρεις Πρωτες Μεταφρασεις Του –Γαλλικα, Ανγλικα,Ιταλικα 1825.
(The Hymn to Liberty and the First Three Translations-French, Englishi Italian, 1825.)
https://www.openbook.gr/o-ymnos-eis-tin-eleytherian/ , Erişim Tarihi: 12.10.2019.
https://islamansiklopedisi.org.tr/taceddin-dergahi, Erişim Tarihi: 10.10.2019.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Yunan_%C4%B0syan%C4%B1, Erişim Tarihi: 16.10.2019.
http://www.tdk.gov.tr, Erişim Tarihi: 04.10.2019. https://www.sansimera.gr/articles/681, Erişim Tarihi: 15.10.2019.