Suzidilara Makamının Tarifler ve Bestelenen Eserler Açısından İncelenmesi

Suzidilara makamının tarifi ilk olarak Abdulbaki Nasır Dede tarafından Tedkîk ü Tahkik adlı eserinde yapılmaktadır. Nasır Dede, Suzidilara makamının III. Selim’in buluşu olduğunu belirtmektedir. Dede, Suzidilara makamı tarifinde makamı oluşturan dizi veya dizileri net olarak belirtmediğinden ötürü birçok kuramcı Suzidilara makamını tarif ederken farklı bileşik diziler kullanmaktadırlar. Bu çalışmada, farklı besteciler tarafından bestelenen 52 adet eserin analizi sonucu belirlenen Suzidilara makamı dizi ve özellikleri ile on farklı kuramcının bu makamı tarif etme biçimlerinin birbiriyle ilişkilendirilip ne düzeyde örtüştüğünün ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Suzidilara makamının tariflerdeki dizi veya diziler ile makamda bestelenmiş olan eserlerde bestekârların diziyi nasıl kullandıklarıyla ilgili karşılaştırma makalenin temelini oluşturmaktadır. Bu sebeple çalışmada, Suzidilara makamı tarifi yapan 10 kuramcının ortaya koymuş oldukları tariflerin farklılıkları incelenmiştir. Sonrasında Suzidilara makamındabestelenen saz eseri olarak: 11 peşrev, 1 medhal, 11 saz semaisi ve sözlü eser olarak: 1 mevlevi ayini, 1 ilahi, 2 teşvih, 2 ağır semai, 4 yürük semai, 1 murabba beste, 1 beste 17 şarkı olmak üzere toplamda 52 adet eser makamsal analiz yöntemiyle incelenmiştir. Makamsal analizi yapılan 52 adet eserde bestekârların Suzidilara makamını nasıl kullandıkları ve eserlerde kullanılan diziler saptanmıştır. Suzidilara makamının tarifini yapan 10 kuramcı ve Suzidilara makamında eser veren 32 bestekârlar geçmişten günümüze sıralanarak sunulmuştur.

Analysis of Suzidilara Maqam in Terms of Recipes and Composed Works

The description of the Suzidilara maqam is first made by Abdulbâkî Nasır Dede in his book Tedkîk ü Tahkîk. Nasır Dede, explained that III. Selim invented Suzidilara maqam. Since Dede did not clearly indicate the scale or scales that made up the Suzidilara maqam in his description, many theorists use different compound scales when describing that maqam.In this study, it is aimed to find out the compatibility between the scales and characteristics of the Suzidilara maqam which are determined by the analysis of 52 pieces composed by different composers, and ten different theorists’ description of this maqam. To compare composers’ usage of scale or scales in their compositions in Suzidilara maqam, and the scale or scales in the descriptions ofSuzidilara maqam, forms the basis of this study.Therefore, the differences between the 10 theorists’ descriptions of Suzidilara maqam were examined in this study.Then, instrumental pieces composed in the Suzidilara maqam:11 peşrev, 1 medhal, 11 saz semaisi and vocal works: 1 mevlevi ayini, 1 ilahi, 2 teşvih, 2 ağır semai, 4 yürük semai, 1 murabba beste, 1 beste 17 şarkı total of 52 works, were analyzed by the modal analysis method. Composers’ usage of the Suzidilara maqam and the scales in their works were determined in 52 works. 10 theorists who made the description of the Suzidilara maqam and 32 composers who composed in Suzidilara maqam were presented in historical order.

PDF

___

Ak, A. Ş. (2014). Türk Musikisi Tarihi (İkinci b.). Ankara: Akçağ Yayınları.
Akdoğu, O. (1993). Hüseyin Sâadeddin AREL ‘’Türk Mûsıkîsi Nazariyatı Dersleri’’ (Birinci b.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınlar Dairesi Başkanlığı.
Akdoğu, O. (1996). Türler ve Biçimler (Birinci b.). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Arslan, F. (2014). Müslüman-Türk Bilginlerin Müzik Bilimine Katkıları (X-XIII. Yüzyıllar). Türkiyat Mecmuası, 24(2), 1-21.
Can, M. C. (2002). Geleneksel Türk Sanat Müziğinde Arel-Ezgi-Uzdilek Ses Sistemi ve Uygulamada Kullanılmayan Bazı Perdeler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 175- 181.
Ezgi, M. S. (1933). Nazari ve Ameli Türk Musıkisi (Birinci B.). İstanbul: Milli Mecmua Matbaası
Gurbetoğlu, A. (26, 02 2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. agurbetoğlu.com: http://agurbetoglu.com/files/2%20ARA%C5%9ETIRMA%20%20T%C3%9CRLER%C4 %B0.pdf adresinden alındı (erişim tarihi 10/06/2019).
Kaçar, G. Y. (2008). Türk Mûsikîsinde Makam. istem • Yıl:6 (11), 147-148.
Karadeniz, M. E. (2013). Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları (Birinci b.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Koç, F. (2011). Sultan III. Selim Han'ın Terkip Ettiği Türk Müziği Makamlarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(2,(2)), 92-93.
Koç, F. (2003). Sultan III. Selim Han’ın Mûsikî Eserlerinin Müzikal Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
Kutluğ, Y. F. (2000). Türk Müziğinde Makamlar (Birinci b.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Nota Arşivleri, Türk Sanat Müziği Nota Arşivi. https://www.notaarsivleri.com/: https://www.notaarsivleri.com/arama.html?kelime=suzidilara adresinden alındı (erişim tarihi 03/12/2018)
Nota Arşivleri Klasik Eserler NotaArşivleri. https://www.neyzen.com/: https://www.neyzen.com/makamlar/suzidilara.html adresinden alındı (erişim tarihi 15/12/2018).
Nota Arşivleri. https://divanmakam.com: https://divanmakam.com/_forum_/eser-nota-arsivi.4/. adresinden alındı (erişim tarihi 26/11/2018)
Oransay, G. (1973). Cumhuriyetin İlk Elli Yılında Geleneksel Sanat Müziğimiz (Birinci b.). Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Yayınları.
Özkan, İ. H. (2000). Türk Mûsıkîsi Nazariyatı ve Usûlleri Kudüm Velveleleri (Altıncı b.). İstanbu: Ötüken Neşriyat A.Ş.
Salgar, M. F. (2005). 50 Türk Müziği Bestekârı (Birinci b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
Salgar, M. F. (2017). Türk Müziğinde Makamlar / Usûller ve Seyir Örnekleri (Birinci b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
Sayan E. (2010). Ulusal Müziğimiz (Birinci b.). İstanbul: Boyut Yayın Grubu
Şenoğlu, S. (1994). IVIII Yüzyıl Bestekârı Vardakosta Ahmet Ağa'nın Türk Musikisindeki Yeri ve Önemi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
Teymur, A. S. (2010). Türk Musikisi (Birinci b.). İstanbul: Pan Yayıncılık.
Tura, Y. (2006). Nasır Abdulbâkî Dede "İnceleme ve Gerçeği Araştırma (Tedkîk ü Tahkîk (Birinci b.). İstanbul: Pan Yayıncılık.
Tura, Y. (2017). Türk Musıkisinin Mes'eleleri (Birinci b.). İstanbul: İz Yayıncılık.
Uruş, N. D. (2012). Meşk İle İntikalde Müzik Eseri: III. Selim'in Suzidilara Mevlevi Ayini. İnternatıonal Journal Of Human Sciences(9,2), 428-429. alındı (erişim tarihi 23/01/2019)
Uzun, M.İ. https://islamansiklopedisi.org.tr/gazi-giray-ii#2 adresinden alındı erişim 10/02/2020
Yarman, O. (2010). Nazariya ve Teknik Boyutuyla Ses Dünyamızda Yeni Ufuklar (Birinci b.). İstanbul: Artes Yayınları.
Yazvuzoğlu, N. (2011). Türk Müziğinde Makamlar ve Seyir Özellikleri (İkinci b.). İstanbul: Pan Yayıncılık.