19696

SULTAN II. ABDÜLHAMİD DEVRİ OSMANLI HARP OKULUNDA MODERNLEŞME; “MODERNİST-GELENEKÇİ SUBAYLAR ARASINDAKİ ÇEKİŞME ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME”

Osmanlı Devleti'nin on yedinci yüzyıldan itibaren savaş alanlarında eski ihtişamını kaybetmesi devlet adamlarını ordu üzerinde düşünmeye sevk etmiştir. Askeri kurumların ihyası için 1600'lerden itibaren dönem dönem bazı yenilikler yapılmıştır. Yapılan ıslahatların en önemlilerinden biri askeri eğitim alanında yeni okulların açılmasıdır. 18. Yüzyıldan itibaren yeni okulları açılmaya başlanmış, ancak bazıları kısa ömürlü olmuştur. Batı tarzı eğitim vermek amacıyla kurulan ve ayakta kalan ilk mekteplerden biri Harbiye'dir. Mekteb-i Harbiye batı tarzı eğitimin uygulandığı ilk okullardan biri olduğu gibi, aynı zamanda yeni tarz eğitimin taşıyıcısı da olmuştur. Daha seküler tarzda bir eğitim programına sahip olan bu yeni okul yapısı, eğitim kadrosu ve eğitim programı itibari ile mevcut diğer okullardan farklıdır. Aynı zamanda buradan yetişen öğrenciler de zihinsel olarak klasik eğitim kurumlarında yetişen öğrencilerden farklı yapıya sahiptir. Bu açıdan Mekteb-i Harbiye yetiştirmiş olduğu yeni subay sınıfı ile yeni bir zihinsel dünyayı temsil etmiştir. Batılı eğitmenlerin tedrisatından geçen, batıya eğitimlerini tamamlamak için giden harbiye öğrencileri geçmişteki Osmanlı ordularında görev yapmaya başlayınca, gelenekçi düşüncenin temsilcisi olan alaylı subaylar ile çatışma içerisine girdiler. Osmanlı ordusundaki mektepli-alaylı çekişmesi sadece iki subay sınıfı arasındaki bir çekişme olmayıp, aynı zamanda mevcut düzen ile modernleşmeyi savunanların kavgası niteliğindedir

MODERNIZATION IN THE OTTOMAN MILITARY SCHOOL DURING SULTAN ABDULHAMID II PERIOD: “AN ASSESSMENT OF DEBATES BETWEEN MODERNIST AND TRADITIONAL OFFICERS”

Loss of former glory of the Ottoman Empire on the battlefields since the seventeenth century had led statesmen to think about the army. For the revive of the military institutions some innovations had been made periodically since 1600s. One of the most important reforms is the opening of new schools in the field of military education. New schools had started to open, but some of them were short-lived. Ottoman Military College is one of the first school that established and preserved to provide western style education. As Ottoman Military College is one of the first school that implemented western style education, at the same time it is the bearer of new style education. This new school structure, which has a more secular educational program, is different from other schools in terms of teaching staff and training program. At the same time, the student who are studying at these institutions mentally have a different structure than the students who are studying at classical educational institutions. In this respect, Ottoman Military College represents a new mental world with a new class of officers. When Ottoman Military College students who are studied with western educators, and students who go to west to complete their education began to serve in the Ottoman Armies, they clash with regimental officers who are representatives of traditionalist thinking. the conflict between modernist-traditionalist officers were not only a conflict between two class of officers but also a quarrel between current order and advocate of modernization

PDF

___

BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi), İDH, 882/70340
BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, İDH, 891/70930
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.PRK.ASK., 33/38
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.PRK.ASK., 22/15.
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.PRK. ASK., 42/34.
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.PRK.ASK., 80/50.
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.PRK.ASK., 170/62.
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.PRK.ASK., 46/28.
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.PRK.MYD., 17/7.
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.MTV., 239/14
BAO(Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.MTV., 26/70;
BAO (Başbakanlık Osmanlı Arşivi),, Y.MRZ.d., 12586.
Salname-i Maarif, (H. 1316), Defa 1, Matbaa-i Amire, İstanbul.
Salname-i Maarif, (H. 1317), Defa 2, Matbaa-i Amire, İstanbul.
Salname-i Maarif, (H. 1318), Defa 3, Matbaa-i Amire, İstanbul.
Salname-i Maarif, (H. 1319), Defa 4, Matbaa-i Amire, İstanbul.
Salname-i Maarif, (H. 1321), Defa 6, Asr Matbaası, İstanbul.
Ahmet Rıza, (2011). Vazife ve Mesuliyetler, (Haz. Mustafa Gündüz, Musa Bardak), Divan, İstanbul. (H.1326). Alaylı Zabitanın İmtihan Programı, Matbaa-i Askeriye, İstanbul.
Alkan, A. D. (2013). II. Meşrutiyet Devrinde Ordu ve Siyaset, Ötüken, İstanbul.
Ali Cevat (1991). İkinci Meşrutiyetin İlanı ve Otuz Bir Mart Hadisesi (Yayına Hazırlayan: Faik Reşit Unat), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
Bleda, M. Ş. (2010). İmparatorluğun Çöküşü, (Ed. Elmas Tünay) Destek Yayınevi, İstanbul.
Erkin, B. (2010). Hatırat 1876-1958, (Haz. Ali Birinci), Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Çatma. B. (2016). “Abdullah Cevdet’e İctihadî Bir Bakış: Vefatının Ardından Hakkında Yazılanlar Üzerine Bir Portre Denemesi” Geçmişten Günümüze Malatya –Kent, Kültür ve KimlikSempozyumu, (Yayınlanmamış), Malatya.
Ergin, O. (1977). Türk Maarif Tarihi, C. III-IV, Eser Matbaası, İstanbul.
Enver Paşa (2015). Enver Paşa’nın anıları 1881-1908, (Haz. Halil Erdoğan Cengiz), İş Bankası Yayınları, İstanbul.
Gencer, B. (2010), İslamda Modernleşme (1839-1939), Doğu Batı Yayınları, Ankara.
Gencer, M. (2010). Jön Türk Modernizmi ve Alman Ruhu (1908-1918 Türk Alman İlişkileri ve Eğitim), İletişim Yayınları, İstanbul.
Georgeon, F. (2012). Sultan Abdülhamid, (Çev. Ali Berktay), İletişim Yayınları, İstanbul.
Griffiths, M. A. (1966). The Reorganization Of The Ottoman Army Under Abdülhamid II, 1880- 1897, University of California, Los Angeles, Ph.D., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), California.
Güran, T. (1997). Osmanlı Devleti’nin İstatistik Yıllığı (1897), Tarihi İstatistikler Dizisi, C. V, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
Hale, W. (1994). Türkiye’de Ordu ve Siyaset (1789’dan günümüze), (Çev. Ahmet Fethi), Hil Yayınları, İstanbul.
Hasan Rahmi Paşa (2013). II. Abdülhamid Devri Son Bahriye Nazırı Hasan Rahmi Paşa ve Hatıratı, (Yay. Haz. Osman Öndeş), Alfa/Arşiv, İstanbul.
İlhan, S. (1999). Türk Askerî Kültürünün Gelişmesi “Kutsal Ocak”, Ötüken Yayınları, İstanbul.
İbrahim Temo (2010). İttihat ve Terakki Anılarım, Alfa-Arşiv, İstanbul.
Karadaş, Y. (2011). Osmanlı Ordusunda Modernizasyon ve Demodernizasyon (1826-1918), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
Kara, H. (2013). Sultan II. Abdülhamid Devri Osmanlı Kara Ordusu 1876-1908, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora tezi, Erzurum.
Karabekir, K. (2014). İttihat ve Terakki Cemiyeti, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2014.
Karpat, K. H. (2006). Osmanlı’da Değişim, Modernleşme ve Uluslaşma, (Çev. Dilek Özdemir), İmge Kitabevi, İstanbul.
Kazıcı, Z. (1989). İslam Ansiklopedisi, Cilt 2, İstanbul.
Knight, E. F. (2010). 1908 İhtilali’nin Hikayesi Jön Türkler ve II. Abdülhamid, (Çev. Sabiha Deniz), Kariyer Yayınları, İstanbul.
Kodaman, B. (1999). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Kolağası Resneli Ahmed Niyazi (1326). Hatırat-ı Niyazi, Sabah Matbaası, İstanbul.
Kuran, A. B. (2001). Harbiye Mektebinde Hürriyet Mücadelesi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
Kuran, A. B. (2000). İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler, Kaynak Yayınları, İstanbul.
Kurtcephe, İ. -Balcıoğlu, M. (1991). Kara Harp Okulu Tarihi, Kara Harp Okulu Matbaası, Ankara.
Mardin, Ş. (2015). Jön Türklerin Siyasî Fikirleri 1895-1908, İletişim Yayınları, İstanbul.
Mehmed Esat (1310). Mirat-ı Mekteb-i Harbiye, İstanbul.
Moreau, O. (2010). Reformlar Çağında Osmanlı İmparatorluğu Akeri “Yeni Düzen”in İnsanları ve Fikirleri 1826-1914, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Piyade Kolağası Hakkı (1325). Osmanlı Ordusunun Ahvali ve Tensikat-ı Askerîyesi, İstanbul. Rathmann, L. (1976). Alman Emperyalizminin Türkiye’ye Girişi, (Çev. Ragıp Zaralı), Gözlem Yayınları, İstanbul.
Refik, A. (2008). İnkılab-ı Azim, (Çev. Hatem Türk-Adem Özbek), Salkımsöğüt, İstanbul.
Rıza Paşa (1325). Hülasa-i Hatırat, İstanbul.
Somel, S. A. (2012). “Abdülhamid Devri Eğitime Genel Bir Bakış”, Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi, (Ed. Coşkun Yılmaz), Sultan Beyli Belediyesi, İstanbul.
Ünal, T. (2001). Harp Okulu Tarihi, (Haz. Ali Güler-Suat Akgül), Berikan Yayınları, Ankara.
Tepedelenlioğlu, N. N. Ordu ve Politika, (Ed. Muhammet Safi), Kutup Yıldızı Yayınları, İstanbul.
Turan, K. (2000). Türk Alman Eğitim İlişkilerinin Tarihi, Ayışığı Kitapları, İstanbul.
Türk, F. (2012). Türkiye ile Almanya Arasında Silah Ticareti 1871-1914, IQ Yayınları, İstanbul.
Komisyon (1996). Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi (1908-1920, C. 3, Kısım 6, ATASE Yayınları, Ankara.
Komisyon (2011). Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Türkmen, Z. (1999). Osmanlı Meşrutiyetinde Ordu-Siyaset Çatışması, İrfan Yayınevi, İstanbul.
Yazıcı, N. (2002). Osmanlılık Fikri ve Genç Osmanlılar Cemiyeti, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Yıldız, G. (2009). Neferin Adı Yok (1826-1839), Kitabevi Yayınları, İstanbul.
Yıldız, G. (2013). “Kara Kuvvetleri, Dünya Savaş Tarihi, Osmanlı Askerî Tarihi; Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri (1792-1918), (Ed. Gültekin Yıldız), Timaş Yayınları, İstanbul.
Zeyrek, S. (2014). “II. Meşrutiyet Sürecinde Osmanlı Devleti’nde Ordu Siyaset İlişkileri Üzerine Genel Bir Bakış”, Studies Of The Ottman Domain, C. 4, Sayı 6, s. 39-64, Samsun.
Zeyrek, S. (2012). “Meşrutiyetin İlanı Üzerine Bazı Düşünceler: Darbe mi? Devrim mi?”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı 32, s. 201-227, Ankara.