SOSYAL BİLİMLER ALANINDA TERİMCELERİN ÇEVRİLMESİ VE TÜRKÇE TERİM ÜRETİMİ

Terimlerin çevrilmesi, kuramsal çevirinin en önemli bölümünü oluşturmakta ve çevirmen açısından hem yeni sözcük/terim üretme konusunda sözlükbilimsel/terimbilimsel bir bilgi birikimi, hem de dilsel yaratıcılık gerektirmektedir. Yıldız Teknik Üniversitesi Diller ve Kültürlerarası Doktora Programında Prof. Dr. Sündüz Öztürk Kasar tarafından yürütülen "Sosyal Bilimlerde Kuram Çevirisi" dersi kapsamında Türkçede kuramsal terim eksikliğini gidermeye ve özellikle çeviribilim alanında hizmet verecek çevirmenler yetiştirmeye yönelik projeler oluşturulmaktadır. Bu kapsamda, her öğrenci çeviribilim alanından daha önce Türkçeye çevrilmemiş bir kitap seçmekte, kitapta yer alan terimlerin listesini Türkçe karşılıkları ile birlikte çıkarmakta, kitaptan seçtiği bir bölümü Türkçeye çevirerek Türkçe karşılıkları bağlam üzerinde sınamakta, ders saatleri dışında ders yürütücüsü ile çalışarak çevirdiği bölümü ve terimler için seçtiği karşılıkları gözden geçirmekte ve projenin son şeklini sınıfta sunmaktadır. Bu çalışmada, ders kapsamında yürütülen projelerden biri olan Jean Paul Vinay ve Jean Darbelnet'nin Stylistique Comparéé du Français et de l'Anglais [Fransızca ve İngilizce'nin Karşılaştırmalı Deyişbilimi] adlı kitabı, Comparative Sylistics of French and English adlı İngilizce çevirisiyle birlikte örnek olarak alınmakta, bu kitap üzerinden projenin tüm aşamaları uygulamalı olarak sunulmakta ve kuramsal metin çevirisi sürecinde terim bağlamında karşılaşılacak farklı durumlar ele alınarak değerlendirilmektedir. Sonuç olarak, kuramsal metin çevirisinde hissedilen çeşitli gereksinim düzeyleri ve bu gereksinimleri karşılamak için kullanılacak farklı yaratıcılık düzeyleri saptanmakta, adlandırılmakta ve tanımlanmaktadır

TRANSLATION OF TERMINOLOGY IN SOCIAL SCIENCES AND PRODUCTION OF TERMS IN TURKISH

Translating terms from one language to another is the highlight of theoretical translation and often requires the translator to possess lexicological and terminological knowledge as well as the linguistic creativity to produce new words or terms. In the Ph.D. program of Interlingual and Intercultural Translation Studies at Yıldız Technical University, Turkey, within the framework of the “Theoretical Translation in Social Sciences” class taught by Prof. Sündüz Öztürk Kasar, a project aiming to fulfill the need of theoretical terms in Turkish and train translators who will work especially in the field of translation studies is conducted. Within this context, every student follows the project’s stages, which are as follows: choosing a book from this field; making a list of the book’s terms; choosing a chapter to translate from the book, thereby testing the Turkish equivalents within the context; studying with the instructor outside class hours to review the translation, particularly the terms, and to evaluate their appropriateness within the context; and presenting the final version of the project in class. In this study, Vinay and Darbelnet’s Stylistique Comparéé du Français et de l’Anglais is taken as an example, along with its English translation, Comparative Sylistics of French and English. Using these books, the project’s stages are applied to illustrate the diverse situations translators can encounter during the theoretical translation process. Consequently, different levels of need experienced in theoretical translation, as well as different levels of creativity required to fulfill these needs, are determined, designated, and defined

PDF

___

Bengi-Öner, I. (2001). Çeviri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Sel Yayıncılık. Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
Boztaş, İ. & Okyayuz Yener, Ş. (2005). Açıklamalı Çeviri Terimleri Sözlüğü. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Cambridge Dictionary English-Turkish Dictionary. http://dictionary.cambridge.org /dictionary/turkish/
İmer, K., Kocaman, A. & Özsoy, A. S. (2013). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Nedir Ne Demek NND Sözlük. http://www.nedirnedemek.com/ Online Fransızca Sözlük. http://www.fransizcasozluk.gen.tr/
Öztürk Kasar, S & Tuna, D. (2016). « Créativité terminologique en traduction théorique : traduire en turc la terminologie de Stylistique comparée du français et de l’anglais de Vinay et Darbelnet », Creativity in Translation/Interpretation and Interpreter/Translator Training // Créativité en traduction/interprétation et dans la formation des interprètes/traducteurs, Book of English Abstracts & Livret des résumés en français, 341- 344, Colloque international des Théories & Réalités en Traduction & Rédaction 4, Università Suor Orsola Benincasa, Napoli (İtalia), 5-6 Mayıs 2016.
Rifat, M., Rifat, S., Koş, A. & Tekgül, D. (2010). Göstergebilim, Dilbilim ve Çeviribilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Sel Yayıncılık.
Sesli Sözlük. https://www.seslisozluk.net Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ bts&arama=kelime&guid= TDK .GTS.59563b3630b797.52793692
Université Ottawa. http://www.ruor.uottawa.ca/en/handle/10393/7490
Université Ottawa. https://slmc.uottawa.ca/?q=org_can_lexico_bi_1961_vinay
Vardar, B., Güz, N., Huber, E., Senemoğlu, O. & Öztokat, E. (2007). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
Vinay, J-P. & Darbelnet, J. (1995). Comparative Stylistics of French and English: A Methodology for Translation. (J. C. Sagel, M.-J. Hamel, Çev.). Philedelphia: John Benjamins Publishing Company.
Vinay, J-P. & Darbelnet, J. (1977). Stylistique Comparée du Français et de l’Anglais. Paris: Les Editions Didier.