SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ AVRUPA TARİHİNDE YER ALAN BAZI KAVRAMLARA YÖNELİK BİLGİ DÜZEYLERİ

Bu çalışmada Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının Avrupa tarihi konularının öğretiminde kullanılan bazı kavramlara yönelik bilgi düzeylerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışma 2017-2018 eğitim ve öğretim yılında bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesi’nin Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalında son sınıfta öğrenimine devam etmekte olan 37 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Yükseköğretim Kurulu(YÖK) tarafından hazırlanan eğitim fakültelerinin öğretmen yetiştirme programında yer alan Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programına göre öğretmen adaylarının dört yıllık lisans eğitimleri süresince Sosyal Bilgiler eğitimi anabilim dalında doğrudan Avrupa tarihine veya Avrupa tarihinin öğretimine yönelik bir ders almadıkları görülmüştür. Avrupa tarihi konularına “Eskiçağ Tarihi ve Uygarlığı”, “Ortaçağ Tarihi” ve “Yeni ve Yakınçağ Tarihi” adlı dersler içerisinde yer verilmiştir. Çalışmada uygulanan yarı yapılandırılmış görüşme formunda yer alan kavramların tespitinde alana hâkim olan akademisyenlerin görüşlerine, akademik yayınlara ve güncel Sosyal Bilgiler ders kitaplarına başvurulmuştur. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile yukarıda söz edilen dersleri almış olan ve son sınıfta öğrenimine devam eden Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının Avrupa tarihine yönelik bazı kavramları açıklamaları istenmiştir. Elde edilen veriler nitel çalışma modellerinden olgubilim ve doküman incelemesi yöntemleri ile değerlendirilmiş, veriler tablolar oluşturularak yorumlanmıştır. Çalışmanın sonucunda Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının Avrupa tarihine yönelik bazı kavramları tam ve doğru olarak cevapladıkları, bazılarını başka kavramlarla karıştırarak yanılgıya düştükleri, bazılarını ise tamamen yanlış cevapladıkları görülmüştür

KNOWLEDGE LEVELS OF PRESERVICE SOCIAL STUDIES TEACHERS’ ON SOME CONCEPTS IN EUROPEAN HISTORY

In this study, it was aimed to reveal the knowledge levels preservice Social Studies teachers towards some of the concepts used in the teaching of European history topics. The study was conducted with 37 preservice Social Studies teachers who were attending last year's Department of Social Studies Education of Department of Turkish and Social Sciences Education of Faculty of Education in a state university in 2017-2018 education year. According to the Undergraduate Program of Social Studies Teacher Education, which is included in the teacher training program of the education faculties prepared by the Council of Higher Education (CoHE), it has been seen that the preservice Social Studies teachers' did not take a course on European history or European history teaching in the Department of Social Studies Education. European history subjects are included in courses called "Ancient History and Civilization", "Medieval History" and "New and Contemporary History". In the determination of the concepts included in the semi- structured interview form applied in the study, the views of the scholars who are dominant in the field, academic publications and current Social Studies course books were applied. The semi-structured interview form and the preservice Social Studies teachers' who have taken the above mentioned courses and continue their education in the last semester are required to explain some concepts of European history. The obtained data were evaluated qualitative research models by phenomenology and document examination methods and tables were created and interpreted. As a result of the study, it has been seen that some of the concepts of European history were answered by some of the preservice Social Studies teachers' correctly, some of them mixing with other concepts, and some of them had been completely misunderstood.

___

  • Ahmad, F.(2006). Bir kimlik peşinde Türkiye. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Alaca, E.(2017). Cumhuriyet dönemi lise tarih ders kitapları üzerine bir değerlendirme. International Online Journal of Educational Sciences, 9(4), 988-1007.
  • Alaca, E.(2015). Türkiye’de siyasi iktidar değişiklikleri ve ortaöğretim tarih ders kitaplarında Osmanlı algısı (1970-1980). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Sosyal Alanlar Anabilim Dalı Tarih Öğretmenliği Bilim Dalı. Ankara.
  • Altunan, S.(2017a). Yeniçağ’da Avrupa ve Osmanlı(15-17. yüzyıl). (Ed. Taciser Sivas). Uygarlık tarihi içinde(286-322). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Altunan, S.(2017b). Aydınlanma çağı(18. yüzyıl). (Ed. Taciser Sivas). Uygarlık tarihi içinde(322- 338). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Arıkan, Z.(2008). Ders kitaplarında Avrupa tarihi. (Ed. Salih Özbaran) Tarih öğretimi ve ders kitapları içinde(s. 145-160). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Armaoğlu, F.(2012). 20. Yüzyıl siyasi tarihi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
  • Armaoğlu, F.(2010). 19. Yüzyıl siyasi tarihi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
  • Aytaç, K.(2009). Avrupa eğitim tarihi. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Bilgili, A.S.(2014). Eğitim programlarımızda Türk-İslâm sentezi meselesi (1980-2000 yılları arasındaki tartışmalara bir projeksiyon). Kafkas Üniversitesi e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-13.
  • Bingöl, S.(2017). Demokrasi devrimleri ve sanayi devrimi. (Ed. Taciser Sivas). Uygarlık tarihi içinde(338-364). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Creswell, J. W. (2013). Qualitive inqury and researh design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
  • Davies, N.(2011). Avrupa tarihi.(Çev. Ed.Mehmet Ali Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Dinç, E. (2009). ''Etkili tarih öğretimi'' Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (5), ss. 1427-1451.
  • Elam, N.(2017a). Ortaçağ Avrupa tarihi ve uygarlığı(5-15. Yüzyıl). (Ed. Taciser Sivas). Uygarlık tarihi içinde(200-228). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Elam, N.(2017b). Doğu Roma (Bizans) tarihi ve uygarlığı(4.15. Yüzyıl). (Ed. Taciser Sivas). Uygarlık tarihi içinde(228-260). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Elban, M. (2015). Tarih ders kitaplarında milli kimliğe ilişkin görsel unsurların incelenmesi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
  • Erdem, M.(1995). Hıristiyanlıkta vaftiz anlayışı üzerinde bir araştırma, A.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 34(1), 133-154
  • Erhan, Ç.(2015).Modern Avrupa’nın doğuşu. (Ed. Çağrı Erhan-Esra Yakut). Siyasi tarih I içinde(2- 24). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Gökkaya, A. K., Yeşilbursa, C. C.(2008). Yeni ve yakınçağ tarihi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Güçlü, M. (2013). Cumhuriyetin öncü eğitimcilerinden Dr. Halil Fikret Kanad'ın süreli yayınlarda yayımlanan yazılarının değerlendirilmesi, TurkishStudies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(11), 113-129.
  • Güçlü, M. (2015). Türkiye’de 1950 ve 1980 yılları arasında süreli yayınlara yansıyan mesleki ve teknik öğretimle ilgili konuların değerlendirilmesi: Mesleki ve Teknik Öğretim Dergisi örneği, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(14), 363-386.
  • Karakaya, F. M., Midilli, A., Güven, M. N.(2017). İlköğretim sosyal bilgiler 6 ders kitabı. Ankara: Sevgi Yayınları Cilt ve Basımevi.
  • Kaymakçı, S. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarının içerik değerlendirmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 2(1), 45-61.
  • Kök, E.(2015). Avrupa’da Ortaçağ kültürü. (Ed. Bahadır Gülmez). Kültür tarihi içinde(44-70). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Lewis, B.(2004). Modern Türkiye’nin doğuşu. (Çev. Metin Kıratlı). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Miles, M.B, & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expandedsourcebook. (Second Edition). California: Sage Publications Inc.
  • Özbaran, S.(1991) Liselerde izlenen tarih kitapları. (Haz. Şeyda Ozil-Nilüfer Tapan). Türkiye’nin Ders Kitapları içinde(137-157). İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Pingel, F.(2004). Avrupa evi ders kitaplarında 20. yüzyıl Avrupa’sı. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
  • Roberts, J. M.(2010). Avrupa tarihi. (Çev. Fethi Aytuna) İstanbul: İnkılap Kitabevi.
  • Sakaoğlu, N.(2008). İlkokul tarih programları ve ders kitapları. (Yay. Haz. Salih Özbaran). Tarih öğretimi ve ders kitapları içinde(135-145). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
  • Sander, O.(1999). Siyasi tarih ilkçağlardan 1918’e. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Stradling, R.(2003). 20. Yüzyıl Avrupa tarihi nasıl öğretilmeli. (Çev. Ayfer Ünal). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
  • Şahin, M.(2001). Uygarlık tarihi. Ankara: Okutman Yayıncılık.
  • T.C. Milli Eğitim Bakanlığı[TCMEB] (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara.
  • Ünal, F., Özdemir, H., Ünal, M., Evirgen, Ö. F., Dağ, Ö., Kutay, S.(2017). İlköğretim sosyal bilgiler 7 ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Yenişehirlioğlu, F.(2015). Avrupa ve Osmanlılarda modernleşme. (Ed. Bahadır Gülmez). Kültür tarihi içinde(182-206). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, T.(2017). Yeni ortaöğretim tarih ders programları ve 9. sınıf tarih ders kitabında değerler eğitimi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(33), 557-572.
  • Yıldırım, T.(2016). Tarih ders kitaplarında kimlik söylemi. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
  • Yüksek Öğretim Kurumu [YÖK]. (1998). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Ankara.
  • Yüksek Öğretim Kurumu [YÖK]. (2006). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı. Ankara.