SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARINDA BAZI TARİHSEL KAVRAMLARIN KULLANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Kavram öğretimi Sosyal Bilgiler dersinin temel bileşenlerinden biridir. Bu nedenle Sosyal Bilgiler alanında kavram öğretimi ile ilgili birçok araştırma yapılmıştır. Ancak literatürde Sosyal Bilgiler ders kitaplarında kullanılan kavramların Sosyal Bilgiler öğretim programında önerilen kavram düzeylerine uygunluğu ile ilgili çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın amacı Sosyal Bilgiler öğretim programında önerilen bazı tarihi kavramların Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki kullanımının öğretim programında önerilen kazandırma düzeylerine uygunluğunun incelenmesidir. Araştırmada doküman analizi yöntemi esas alınarak Sosyal Bilgiler ders kitapları betimsel içerik analizine tabi tutulmuştur.Bu araştırmada, 4-5. ve 6-7. sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ile Milli Eğitim Bakanlığı ve özel bir yayınevi tarafından hazırlanmış 4.5.6.7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitapları incelenmiştir. Araştırmacılar tarafından belirlenen bazı tarihi kavramların Sosyal Bilgiler programındaki giriş, geliştirme ve pekiştirme düzeyleri belirlendikten sonra MEB ve özel yayınevi ders kitaplarında yer verilip verilmediği, verildi ise ne düzeyde verildiği kavram öğretimi açısından incelenmiştir. Daha sonra ise özel ve MEB yayınevlerinin hazırladığı kitaplarda bu kavramların veriliş düzeyi karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda hem MEB hem de özel yayınevi tarafından hazırlanan Sosyal Bilgiler kitaplarının kavram öğretimi anlayışının çoğunlukla kavram ile ilgili olarak metin içinde kelime olarak bahsetme ve birkaç örnek verilmesi şeklinde olduğu görülmüştür. Bununla birlikte MEB ve özel yayınevi ders kitaplarında kavram öğretimine yönelik bir yöntemin takip edilmediği de tespit edilmiştir

EVALUATION OF USAGE OF SOME HISTORICAL CONCEPTS IN THE SOCIAL STUDIES TEXTBOOKS

PDF

___

BARTH, J. L. (1977). Advanced social studies education. Washington, DC: University Press of America.
BERKANT, H. G. ve ATMACA, Y. (2013). Altıncı ve yedinci sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının insan hakları ve demokrasi kavramları açısından incelenmesi. TURKISH
STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, 8(12), www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6007, 179-198.
CANDAN, A.S. (1998). Kavramlara dayalı tarih öğretimi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
CİRİTÇİ, H. M. (2012). Sosyal bilgiler programında yer alan kavramların 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki metinlerde kullanılma sıklıkları ile giriş, geliştirme ve pekiştirme düzeyleri açısından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
COŞKUN, M.K.(2011). Kavram öğretimi. Adana: Karahan Kitapevi.
DEMİRKUŞ, N. ve BAYRAKTAR, E. (2006). Biyolojik kavramların öğretimi ve ilgili materyali toplama-geliştirme teknikleri. http://biyolojiegitim.yyu.edu.tr/ders/lisansüstü/kavram.pdf.
DOĞANAY, A. (2005). Öğretimde kavram ve genellemelerin geliştirilmesi. İçinde C. Öztürk ve D.
Dilek (Eds) Hayat bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Yay.
EKİNCİ ÇELİKPAZU, E. ve AKTAŞ, E. (2011). Meb 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140, 6(2), www.turkishstudies.net, Doi Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2274, 413-424.
EROĞLU, C. (2008). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde geçen kavramların içerik düzenleme stratejileri açısından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
FİDAN, N. (1996). Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Alkım yay.
GLASER, R. (1968). Concept learning and concept teaching. İçinde R. M. Gagne, & W. J.
Gepharts (Eds.), Learning research and school subjects (s. 1-38). Itasca, IL: Peacock Publishers.
KILINÇ, E. (2012). Conceptual learning in social studies classroom: An analysis of Texas Assessment of Knowledge and Skills (TAKS) social studies questions with and without concept (Doctoral dissertation, Texas A&M University).
KILINÇ, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen eğitiminde güncel tartışmalar. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 75-94.
KRİPPENDORFF, K. (1980). Content analysis: An introduction to its methodology. Sage Publications, Newbury Park.
MARTORELLA, P. H. (1971). Concept learning in the social studies: Models for structuring curriculum. Scranton, PA: Intext Educational Publishers.
MARTORELLA, P. H. (1972). Concept learning: Design for instruction. San Francisco, CA: Intext Educational Publishers.
MERRİLL, M. D. (1983). Compenent Display Theory, Instructional Desing Theories and Models. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4. ve 5. sınıflar öğretim programı (http://ttkb.meb.gov.tr/ogretim-programları/içerik erişim:02.01.2014)
MEB, (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6- 7. sınıflar öğretim programı (http://ttkb.meb.gov.tr/ogretim-programları/içerik erişim:02.01.2014)
NATİONAL COUNCİL FOR THE SOCİAL STUDİES (NCSS). (1994). Curriculum standards for social studies: Expectations of excellence. Washington, DC: National Council for the Social Studies.
PARKER, W. C. (2001). Social studies in elementary education. Boston, MA: Allyn & Bacon.
ŞEKER, M. (2014). Singapur Sosyal Bilgiler öğretim programı ve bu programın Türkiye Sosyal Bilgiler öğretim programı ile karşılaştırılması. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140, 9(2), www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6204, 1417-1439.
TABA, H. (1966). Teaching strategies and cognitive functioning in elementary school children, Cooperative research project no. 2404. Washington, DC: U.S. Office of Education. ULUSOY, K. ve YANPAR YELKEN, T. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin Atatürkçülük ile ilgili kavramları algılamaları. Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 213-223.
ÜLGEN, G. (2001). Kavram geliştirme: Kuramlar ve uygulamalar. Ankara: Arkadaş yay.
ÜLGEN, G. (2004). Kavram geliştirme: Kuramlar ve uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
YEL, S. (2006). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Yapılandırmacı bir yaklaşım. (Ed. Cemil Öztürk ), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
YILDIRIM, A., ve ŞİMŞEK, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
YILMAZ, K. ve ÇELTİKÇİ, C. (2013). İlköğretim 3. Sınıf öğrencilerine soyut ve çok boyutlu kavramların kazandırılması: bir eylem araştırması. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140, 8(6), www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4859 895-924.
KAYA, M.K. vd. (2012).İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders ve Çalışma Kitabı 4[1.kitap]. İkinci Baskı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
KAYA, M.K. vd. (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders ve Çalışma Kitabı 4[2.kitap]. İkinci Baskı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
TÜYSÜZ. S. (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders ve Çalışma Kitabı 4[1.kitap]. Ankara: Tuna Matbaacılık.
TÜYSÜZ. S. (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders ve Çalışma Kitabı 4[2.kitap]. Ankara: Tuna Matbaacılık.
BAŞOL, S. Vd. (2013) İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 5. Ankara: MEB Devlet Kitapları
BAŞOL, S. Vd. (2013) İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğrenci Çalışma Kitabı 5. Ankara: MEB Devlet Kitapları
ERSÖZ. T. (2012). İlköğretim 5.sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı, Ankara: Pasifik Yayınları
ERSÖZ. T. (2012). İlköğretim 5.sınıf Sosyal Bilgiler Öğrenci Çalışma Kitabı, Ankara: Pasifik Yayınları
KAYA, K. (2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı. Ankara: İm-yay Ders Kitapları.
KAYA, K. (2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Öğrenci Çalışma Kitabı. Ankara: İm-yay Ders Kitapları.
KOMİSYON, (2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları
KOMİSYON. (2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Öğrenci Çalışma Kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları
ARSLAN, M.M. (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
ARSLAN, M.M. (2011). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Öğrenci Çalışma Kitabı. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
KOMİSYON, (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları
KOMİSYON, (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 öğrenci çalışma kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları