Sosyal Bilgiler 2018 Öğretim Programı’nda Vatandaşlık Eğitimi ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri

Bir dersin öğrenciler tarafından anlaşılmasında öğretim programı, ders kitabı ve öğretmen esas üçlüyü oluşturmaktadır. Ülkemizde sık sık program değişikliklerine gidilmekte, ders kitapları buna göre yeniden şekillenmektedir. Öğretmenler ise oluşturdukları tarz ve edindikleri mesleki deneyim ile sürekli değişen program ve ders kitaplarının öncülüğünde eğitim sisteminde üstlendikleri görevlerini yerine getirmeye çalışmaktadırlar. Sosyal Bilgiler dersinin 4, 5, 6 ve 7. sınıflarda öğretimi yapılmakta 5, 6 ve 7. sınıflarda sosyal bilgiler öğretmenleri tarafından verilmektedir. Üniteler içerisine dağıtılmış olan vatandaşlık eğitimi, topluma faydalı bireyler yetiştirme amacındadır. Bu araştırma ile topluma faydalı bireyler yetiştirmeyi sağlamada lider konumda olması gereken sosyal bilgiler öğretmenlerinin penceresinden 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda vatandaşlık eğitimi yaklaşımı konusunda işin mutfağında çalışan öğretmenlerin görüşleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nın vatandaşlık açısından son durumu değerlendirilmiş ve sosyal bilgiler öğretmenlerinden bu konu hakkında görüşleri alınmıştır. Ayrıca öğretmenlerin demografik bilgileri ile ortaya çıkan sonuçlar arasında ilişki olup olmadığına da incelenmiştir. Araştırma bulgularına ulaşma hususunda nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılmıştır. Bulguların analiz edimesinde durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın temel gayesi Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nın vatandaşlık eğitimi açısından yeterliliğini belirlemektir. Çalışma Aralık 2019’da Samsun ilinde yapılmış ve çalışmaya 18 öğretmen dâhil olmuştur. Bunlardan 5 öğretmen müfredat programını yeterli bularak herhangi bir eleştiride bulunmamıştır. Programı eksik bulan 13 öğretmenin görüşleri, dile getirdiği yetersizlikler açısından 3 düşünce grubuna ayrılmıştır. Bunlardan en çok dile getirilen sorun, 8 katılımcının görüşüyle programın yeterince uygulamalı etkinlikler barındırmaması olarak belirtilmiştir

Citizenship Education and Social Studies Teachers' Opinions in the Social Studies Curriculum

The curriculum, textbook and teacher constitute the main triad that help students understand a course. In our country, program changes are made frequently and textbooks are reshaped accordingly. Teachers, on the other hand, try to fulfill their duties in the education system under the leadership of the constantly changing programs and textbooks with the help of the teaching style they have mastered and the professional experience they have acquired. Social Studies course is taught in 4th, 5th, 6th and 7th grades and is given by social studies teachers in 5th, 6th and 7th grades?. Citizenship education distributed within the units aims to raise individuals who are beneficial to society. In our study, the current status of the 2018 Social Studies Curriculum in terms of citizenship was evaluated and the opinions of the social studies teachers were taken. In addition, it was examined whether there is a relationship between the demographic knowledge of the teachers and the results of the study. Interview technique; one of the qualitative research methods, was used to reach the research findings. The case study was used to analyze the findings. The main purpose of the research is to determine the adequacy of the Social Studies Curriculum in terms of citizenship education. The study was conducted in Samsun in December 2019 and 18 teachers were included in the study. In the study, 5 teachers did not criticize the curriculum as they found it sufficient. The views of 13 teachers who found the program incomplete were divided into 3 thought groups in terms of the inadequacies they expressed. The most expressed problem among these was stated as the lack of sufficient applied activities of the program according to the opinions of 8 participants

PDF

___

Alkan, M. Ö. (2019). ‘’II. Abdülhamit döneminde eğitim ve ideoloji.’’ Sultan II. Abdülhamit Dönemi. (Der.) Mehmet. Bulut, Muhammet. Enes. Kala, Nuri. Salık, & Maşallah. Nar. s. 309-367. İzü Yayınları.
Aybay, R. (1982). Yurttaşlık (Vatandaşlık) hukuku. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
Barr, R., Barth, J. L. & Shermis. S. S. (2013). Sosyal bilgilerin doğası. Çev. Cengiz Dönmez. Pegem Akademi
Bilgili, A. S. (2013). Sosyal Bilgilerin Temelleri, Geçmişten Günümüze Sosyal Bilimler ve Sosyal Bilgiler. (Editör: A. Sinan Bilgili), ss. 2-35. Pegem Akademi.
Boineau, J. (1998). Fansa’da Devrim Dönemi’nde yurttaşlar ve yurttaşlık. Çev. Yeşim Küey. Kesit Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırmanın temelleri. Pegem Akademi.
Creswell J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Çev. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir. Siyasal Kitabevi.
Çelik, H. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatandaşlık eğitiminin bugünkü durumu ve geleceğine ilişkin görüşleri [ Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Demir, Ş. (2010). Tanzimat dönemi eğitim politikalarında osmanlıcılık düşüncesinin etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 9(31), 284-294.
Er, H., Ünal, F., & Özmen, C. (2013). 8. Sınıf Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersinin 4. Sınıfa Alınmasına İlişkin Görüşler Üzerine Bir Araştırma. International Journal of Social Science. c. 6. s.8:,179-196.
Erdoğdu, T. (1997). Maarif-i Umumiyye Nezareti Teşkilatı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 52(1), 183-247. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001983
Ersoy, A. F. (2016). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenleri ve öğrencilerinin algısı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17( 3), 67-83. https://doi.org/10.17679/iuefd.17345163
Gürsakal, N. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Uludağ Üniversitesi Basımevi.
İnan, S. (2014). Sosyal bilgiler eğitimi: nedir, ne zaman ve neden? tanımlar, tarihi kökleri ve açıklamalar. Anı Yayıncılık.
Memişoğlu, H. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Vatandaşlık Eğitimi. Turkish Studies, 9(5), 1565-1584. https://doi.org/10.19126/suje.356903
Ortaylı, İ. (1987). İmparatorluğun en uzun yüzyılı. Hil Yayın.
Öztürk, C. (2011). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış.’Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Der.) Cemil. Öztürk. 1-31. Pegem Akademi.
Polat, E. G. (2011). Osmanlıdan günümüze vatandaşlık anlayışı. Ankara Barosu Dergisi. 3, 127- 157.
Subaşı, M. & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 21(2), 419-426.
Şahin, İ. F., & Ekici, Ö. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin perspektifinde ortaokullarda vatandaşlık eğitiminde yaşanan sorunlar. Tarih Okulu Dergisi. 39, 85-116. http://dx.doi.org/10.14225/Joh1524
Şit, B. (2008). Modern vatandaşlık kavramına bir bakış. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 76, 64-82.
MEB. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686- SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20P ROGRAMI%20.pdf, erişim 10.01.2019
Topal, M., & Haçat, S. O. (2019). Demokrasi ve insan hakları kavramlarına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Türk Akademik Yayınlar Dergisi. 3(2), 1-24.
Üstel, F. (2008). Makbul vatandaşın peşinde. İletişim Yayınları